Ülke genelinde geçen yl bir önceki yla göre yüzde 22,23 artla 144 bin 819 uyuturucu olay meydana geldi. Bu olaylarda toplam 206 bin 134 üpheli yakaland. Yakalanan üpheli saysnda bir önceki yla göre yüzde 21,13lük art kaydedildi.
Narkotik ekiplerinin çalmalarnda, 18 ton 531 kilo eroin, 80 ton 707 kilo esrar ve skunk, 1 ton 509 kilo kokain, 566 kilo metamfetamin, 1 ton 248 kilo sentetik kannabinoid (bonzai) ile 8 milyon 909 bin 892 ecstasy ve 22 milyon 738 bin 579 captagon hap ele geçirildi.
Bata 2018 olmak üzere son yllarda operasyon ve süpheli saysnda art olduu belirtilen raporda, bu saylara baklarak ülkedeki uyusturucu kullanm ve bagmllgnn arttgn söyleyebilmenin ise güç olduu vurguland.
Olay ve süpheli saysndaki artn, personel ve teknik kapasitesi artrlan ekiplerin sokakta uyuturucu satclarna yönelik bask kurmas, buna bal olarak operasyon ve hedef saylarndaki artstan kaynakland ifade edildi.
Geçen yl sokaklarda gerçeklestirilen yogun operasyonlar sonucu yakalanan üpheli says ile ele geçirilen uyusturucu ve uyarc madde miktarnda arts yaand.
- Uyuturucuyla topyekun mücadele
çileri Bakanlnn 2017-2018 Uyuturucu ile Mücadele Politika Belgesi kapsamnda, Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Bakanlnca, bir yandan uyuturucu satclarna yönelik operasyonlar düzenlenirken dier yandan da madde kullanmnn önlenmesi için Narkotim, Alan Denetimi, UYUMA, Narkorehber, Narko-nokta, Narko-Tr ve Narkolog gibi baarl birçok proje hayata geçirildi. Projelere uyuturucuyla mücadele çalmalarnda bulunan kamu kurum ve kurulular da destek verdi.
Narkotik daire tarafndan halihazrda yürütülen istihbari ve operasyonel çalsmalarn yan sra özellikle suçun olusmasnn önlenmesi ve uyusturucunun sokak düzeyli ulaslabilirliginin engellenmesi amacyla 2014te Narkotim projesi uygulamaya konuldu.
Geçen yl narkotimler tarafndan 37 bin 92 olaya müdahale edildi. Yaplan çalmalarda 66 bin 535 üpheli gözaltna alnd.
- Alan Denetimi Projesi
Suçun önleyici boyutunun esas alnd söz konusu projeyle sokak satclar ile madde bagmllarna yönelik caydrc çalsmalarn yaplmas, mahallinde yaplacak tespitler dogrultusunda uyusturucu sorununun en seri sekilde lokal düzeyde çözülmesi ve çözüm metotlarnn üretilmesi, suçun odag haline gelen ve polisiye tedbirlerin uygulanmasnn zor oldugu bölgelerin giris-çkslarnda alnacak tedbirlerle, arz ve talep unsurlarnn basklanmas ve polisin tüm birimleriyle sokaktaki varlgn hissettirmesi amaçland.
Proje kapsamnda 2018de 18 ildeki 651 ilçede görevlendirilen 71 bin 316 personelle müdahale edilen 14 bin 913 olayda 7 bin 485 süpheli gözaltna alnd. üphelilerden bin 42si tutuklanarak cezaevine konuldu.
- Uyusturucuyla Mücadele Uygulamas (UYUMA)
Proje sayesinde mobil telefonuna indirdii uygulama üzerinden bildirim yapan kisinin konum bilgisinin alnmasyla, 112 Acil çagr birimleri koordinesinde en yakn kolluk birimine aktarlmas ve olaylara daha hzl müdahale edilmesi saland.
- Narkorehber Yetiskin Egitim Modülü
Içisleri Bakanlgnn Yerel Yönetimlerin Uyusturucu ile Mücadelede Etkin Kullanmnn Saglanmas faaliyeti kapsamnda hazrlanan projeyle zabta teskilat, temizlik görevlileri, özel güvenlik teskilat gibi i kollarndaki gruplara narkotik birimlerince egitim verilmesi amaçland. Bu dorultuda geçen yl 185 bin 234 kisiye egitim verildi.
- Narko-nokta Projesi
Vatandaslarn uyusturucuyla mücadelede duyarllklarn arttrarak, satc ve kullanclarn belirlenmesi ve suç islenen yerlerin tespitini saglamak,
emniyet birimlerinin uyusturucuyla mücadele çalmalarn anlatmak ve uyuturucu maddeler hakknda aileleri bilgilendirmek amacyla 1 Haziran 2017den itibaren Narko-nokta Projesi uygulanmaya balad. Geçen yl 12 ilde gerçeklestirilen faaliyetler kapsamnda 167 bin 482 kisi bilgilendirildi, 394 bin 993 materyal dagtld.- Narko-tr Projesi
Kalknma Bakanlg ve Istanbul Kalknma Ajansnn destegiyle hayata geçirilen proje kapsamnda hazrlanan ve alannda dünyada bir ilk olma özelligi tasyan narkotik eitim tryla 2015te Istanbulda faaliyetlere basland.
2015-2018 yllarnda 23 ilde gerçeklestirilen faaliyetlerden 254 bin 268 vatanda faydaland.
- Narkolog Projesi
Uyusturucu madde suçlarnn arkasnda yatan nedenlerin ve risk faktörlerinin belirlenmesi, uyusturucu maddelerin arz, madde kullanm, bagmllg, tedavi ve rehabilitasyon alanlarnda yasanan sorunlarla daha güçlü ve etkin bir biçimde mücadele etmek amacyla Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Baskanlgnca geçen yl haziran aynda söz konusu proje balatld.
Proje kapsamnda, haklarnda uyusturucu suçlarndan islem yaplan kisilerden 6 bin 143üne gönüllülük esasna göre narkoform anketi uyguland. Genel anlamda profil çkarlrken 6 bin 143 örneklemin verdigi cevaplar degerlendirilerek, uyusturucu kullanm ve bagmllgyla ilgili baz sorularn degerlendirilmesinde uyusturucu kullandgn beyan eden 5 bin 198 kisinin cevaplar dikkate alnd.
- 29 yllk narkoterör bilançosu
Raporda, 1980-2019 yllar arasnda gerçekletirilen narkoterör operasyonlarna da yer verildi.
Bu kapsamda, PKK/KCK/PYD terör örgütüne yönelik söz konusu yllarda 448 operasyon düzenlendi. Güvenlik güçlerince bin 442 üphelinin gözaltna alnd operasyonlarda, 63 ton 790 kilo esrar, 5 ton 433 kilo eroin, 71,2 kilo afyon, 4 ton 315 kilo bazmorfin, 9,4 kilo kokain, 137 bin 447 tablet ecstasy, 28 bin 348 litre asit anhidrit ve 88 milyon 193 bin 887 kök kenevir bitkisi ele geçirildi.
DHKP/C, TIKKO terör örgütlerine yönelik düzenlenen 8 operasyonda ise 33 süpheli gözaltna alnd. Ekiplerce, 38,5 kilo esrar, 38,6 kilo eroin ve 690 kilo kokain ele geçirildi.
Fetullahç Terör Örgütüne (FETÖ) yönelik uyuturucu operasyonlarnda ise 18 süpheli yakalanrken 252 kilo kokain, 800 bin tablet captagon, 30 tablet ecstasy, 252 kök kenevir bitkisi ele geçirildi.
- Cezaevlerindekilerin 5te biri narkotik suçlusu
Raporda, uyusturucu madde baglantl suçlardan dolay ceza infaz kurumlarnda 2018 yl itibaryla bulunan hükümlü-tutuklu saysnn 57 bin 674 olduu belirtildi.
Uyuturucu madde balantl suçlardan dolay ülke genelindeki ceza infaz kurumlarnda bulunan hükümlü ve tutuklularn dier suçlardan dolay cezaevlerinde bulunanlara oran 2017de yüzde 21,65 iken, bu say geçen yl yüzde 21,78e yükseldi.
Öte yandan, geçen yl uyuturucu suçundan yarglanan 103 bin 412 kii hakknda denetimli serbestlik karar verildi.
- Uyuturucu madde kullanmndan kaynakl ölümlerde düü
2013te 232 olan dorudan uyuturucu madde kullanmna bal ölümler, 2014te yüzde 114 artsla 497, 2015te yüzde 19 artsla 590, 2016da yüzde 56 artsla 920, 2017de yüzde 2,3lük artsla 941 olarak kaytlara geçti.
Son 3 yln en düük madde kullanmna bal ölüm says 2018de gerçekleti. Geçen yl dorudan uyuturucu madde kullanmna bal ölümler bir önceki yla göre yüzde 30,2 azalarak 657ye geriledi.
Uyuturucuyla mücadelede tüm kurumlar arasndaki koordinasyonun etkinligi, mücadeleci personele yönelik egitimlerin artrlmas, mücadeleci kurumlarn teknik kapasitelerinin genislemesiyle olaylarn analizinde yakalanan verim ve etkinlik, geçmis yllara göre daha fazla proje yürütülmesi ve mevcut projelerin etkinliginin artrlmas madde baglantl ölümlerin azalmasnda etkili oldu.
- Uyuturucu kullanmndan ölenlere ilikin bilgiler
Dorudan uyuturucu madde kullandndan dolay geçen yl hayatn kaybedenlerin 612si Türkiye Cumhuriyeti vatandasyken, dierlerinin 15 farkl ülke uyrugundan olduu belirlendi.
Ölenlerin 636snn erkek, 21inin ise kadn olduu tespit edildi. Bu oran, 2017de ise 909 erkek, 32 kadn olarak kaytlara geçti.
Geçen yl hayatn kaybedenlerden en yalsnn 71 yasnda ve ölüm nedeninin sentetik kannabinoid kullanm olduu anlald.
Ölen kiilerin ya ortalamas 32,6 olarak belirlendi. En yogun ölüm gerçeklesen yas grubu ise 25-34 yas aralgndaki kiiler oldu.
Hayatn kaybedenlerin yüzde 0,15inin 15 yas altndaki, yüzde 23,44ünün 15-24 yas aralndaki, yüzde 21,92sinin 35-44 yas aralndaki ve yüzde 12,18inin 45-64 yas aralndaki kiilerden olutuu belirlendi.
Ölenlerin yüzde 20si ise 15-64 yas aralgnn dndaki kiilerden olutu.- En çok sentetik uyuturucudan ölüm oldu
Geçen yl ölen 657 kiiden 301inin (yüzde 45,8) sentetik kannabinoid kulland tespit edildi. Bu ölümlerin 147sinde (yüzde 48,8) ölümün tek basna bu madde kullanmndan kaynakland belirtildi.
2017de ise 941 madde baglantl ölüm olaynn yüzde 59,9unda (564) sentetik kannabinoid kullanld anlald. Bu ölümlerden 247sinde (yüzde 43,8) ölüme tek basna bu maddenin neden olduu belirlendi.
Geçen yl meydana gelen 657 ölümün 385inin (yüzde 58,6) çoklu madde kullanmndan kaynakland, bir önceki ylda ise 575 ölümün (yüzde 61,1) çoklu madde kullanmndan meydana geldii tespit edildi.
- Bagmllk yapc maddelerin kullanm yaygnlklar
Genel nüfusta tütün, alkol ve madde kullanm yaygnlgnn tespiti için yürütülen alan çalmas kapsamnda Türkiye Istatistik Kurumundan alnan adreslerde yüz yüze görüsme yöntemiyle arastrma yapld.
26 ilde yaplan çalsmada 100 bin örneklemden 42 bin 754ü ile basarl görüsme gerçeklestirildi. Katlmclarn yüzde 52si kadn, yüzde 48i erkek oldu.
Farkl eitim seviyesine sahip katlmclarn yüzde 47sinin hayatnda en az bir kere sigara, puro, pipo, nargile gibi tütün ürününü kulland belirlendi.
Tütün ürününü ilk kez deneme yasnn ortalamas 17,85 olarak ölçüldü.
Katlmclarn 22,1i hayatnda en az bir kere alkollü içecek kullandn ifade etti.
Alkollü içecekleri ilk kez deneme yas ortalamas 19,94 olarak tespit edildi.
Katlmclarn yüzde 3,1i (bin 338) hayatnda en az bir kere uyuturucu madde kullandn söyledi.
- Tedavi ve rehabilitasyon
Uyuturucu madde kullanmndan dolay ayakta tedavi olmak üzere tedavi merkezlerine, geçen yl 251 bin 593 kii bavurdu. Bunlarn 65 bin 896s denetimli serbestlik kapsamnda yönlendirilenlerden olutu.
Türkiye genelinde yatarak tedavi hizmetinin verildii 48 merkeze geçen yl 13 bin 841 kii tedavi bavurusunda bulundu.
Yatarak tedavi basvurularnda bir önceki yla göre yüzde 10,7lik arts oldu.
Tedaviye basvuranlarn yüzde 45,7si ilk kez tedavi gördügünü belirtirken, yüzde 54,3ü
daha önce tedavi gördügünü ifade etti.Söz konusu kiilerin yüzde 95,5i (10 bin 815) erkek, yüzde 4,5i (514) kadnlardan olutu.
Tedaviye basvuran hastalarn çounluunun (yüzde 58,6) 20-29 yas grubunda olduu görülürken ya ortalamas 27,2 olarak ölçüldü.
Yatarak tedavi gören hastalarn maddeyi ilk kullanm yas ortalamasnn 21,17 oldugu belirlendi.
Hastalarn tedavi gördükleri madde türlerine göre daglmlar incelendiginde, yüzde 62,1inin (7 bin 31) eroin, yüzde 12,9unun (bin 459) sentetik kannabinoid, yüzde 8,3ünün (941) esrar, yüzde 7,8inin (886) metamfetamin, yüzde 2,9unun (328) kokain, yüzde 1,5inin (172) ecstasy, yüzde 1,5inin (165) uçucu madde ve yüzde 3,1inin (347) diger maddelerden tedavi oldugu tespit edildi.
Damardan uyuturucu madde kullanan 2 bin 409 kisinin 84ünde hepatit B, bin 186snda hepatit C, 11inde ise HIV virüsü bulundu.
- Önleme ve egitim
Uyuturucu kullanmn önlenmesine yönelik çalmalar kapsamnda bata Adalet, Salk, Aile, çalma ve Sosyal Hizmetler, Milli Eitim, Gençlik ve Spor Bakanl olmak üzere dier kamu kurum ve kurulularyla koordineli çalmalar da yürütüldü.
Payda kurum ve kurulularn aralarnda yaptklar protokoller kapsamnda bata gençler olmak üzere çok sayda kii uyuturucunun zararlar konusunda bilgilendirildi. Uyuturucu kullananlarn da kötü alkanlklarndan vazgeçirilmesine yönelik çalmalar gerçekletirildi.
Madde bagmllg tedavi merkezlerinde çalsan 270 saglk personeline, 2014, 2015, 2016 ve 2017 yllarnda Madde Bagmllg Tedavisinde Görev Alacak Personelin Sertifikal Egitim Program kapsamnda Sigara, Alkol ve Madde Bagmllg (SAMBA) egitimi verildi.
çocuklara yönelik risklerin erken dönemde tespit edilerek önleyici müdahalelerde bulunulmas için geçen yl çocuk hizmet birimlerinde görevli personel tarafndan özel kres ve gündüz bakmevi ile çocuk kulüplerinde görev yapan personel, koruyucu aileler, çocuklar kres gündüz bakmevi ve çocuk kulüplerinden hizmet alan aileler ile Sosyal ve Ekonomik Destek (SED) hizmetinden yararlanan ailelerden oluan 28 bin 621 kisiye mahremiyet egitimi verildi.
Milli Egitim Bakanlg ve Diyanet Isleri Baskanlgna bagl yatl kuruluslarda görev yapan personele yönelik geçen yl ubat ay itibaryla çocuga yaklasm, iletisimi baslatma, kriz ve krize müdahale, çocukta mahremiyet, riskli davranslar, snr ve sorumluluklar, olumlu davrans kazandrma konularnda verilen eitimlere 6 bin 739 personel katld.
Sokakta çalsan veya çalstrlan çocuklarn tespit edilerek uygun hizmet modellerine yönlendirilmelerinin saglanmas amacyla ülke genelinde 2017de özel ekipler oluturuldu. Söz konusu 134 mobil ekip, geçen yl 6 bin 487 çocua ulaarak gerekli yerlere yönlendirdi.