çocuk Geliimi Uzman Prof. Dr. Nurper Ülküer, suça sürüklenen çocuklara ilikin deerlendirmelerde bulundu.
Geçtiimiz yl ülkemizde ortalama yarm milyona yakn çocuun güvenlik birimleri ile tantn belirten Ülküer, bu grup içinde 117 bin çocuun suça sürüklenen çocuk olarak tanmlandn söyledi.
çocuun geliiminde aile ve çevreyle etkileim çok önemli
çocuklarn geliimlerinin, doutan getirdikleri genetik özelliklerinin yan sra çevreden aldklar uyaranlarn etkisinde ekillendiini kaydeden Ülküer, Son yllarda giderek daha da önem kazanan nörolojik beyin geliim çalmalar, çocuklarn beyin geliiminin mimarisini çocuun çevreden ald uyaranlarn ve ona verdii tepkilerin oluturduunu kantlamtr. Dier bir deyile, çocuun duyularnn, duygularnn (ki bunun içinde duygularn kontrolü ve tannmas da vardr) dil geliiminin, örenme becerilerinin kazanlmasnda çocuun doduu andan itibaren, bata anne-babas veya dier önemli yetikinlerle etkileimlerinin önemli olduu artk bilinmektedir. diye konutu.
Youn ihmal ve istismar ömür boyu süren etkiler brakyor
çocukluun ilk yllarnn bu nedenle en kritik yllar olarak karmza çktn ifade eden Prof. Dr. Ülküer, Birçok sosyal-duygusal geliimsel sorunlarn yine bu dönemdeki olumsuz etkiler sonucu ortaya çkt bilinmektedir. Bilhassa, toksik stres yani youn ihmal ve istismarn uzun süre devam etmesi eklinde tanmlanan durumun, çocukluk döneminin ilk yllarnda beyinde geri-dönülmez sinirsel izler brakt ve bu etkilerin yaam boyu devam ettii bilinmektedir. dedi.
Suça sürüklenmi çocuklarn yaam hikayeleri birbirine benziyor
Suça sürüklenmi çocuklarn yaam hikayelerinin birbirine benzer olduunu kaydeden Ülküer, çounluu yaamlarnn ilk yllarndan itibaren youn ve sürekli iddete maruz kalm (aile içi iddet, ihmal, istismar, yoksulluk..) çocuklardr. iddet, iddeti ve madur olmay, madurluk ise suça sürüklenmeyi tetiklemektedir. diye belirtti.
çocuklarn suça sürüklenmesinde çevresel etkilerden çok genetik etkilere daha fazla sorumluluk atfeden aratrmalar da bulunduunu kaydeden Ülküer, Genetik etki, akl hastal ve suç davran eilimi, çeitli anti-sosyal davran türleri ve bu tür davranlar destekleyebilecek dürtüsellik dahil olmak üzere ebeveynlerden gelen kaltsal faktörlerle ilikili olduu da bilimsel çalmalarla desteklenmektedir. Ancak bu etkilerin çocuklarn maruz kald çevresel risklerin genetik risk faktörlerinin etkisini arttrd da bildirilmitir. dedi.
Ebeveynler, bakm verenler ve akran gruplarnn rolü büyük
Genelde iki önemli çevresel faktörün çocuun suça sürüklenmesinde rol oynadn kaydeden Prof. Dr. Ülküer, Birincisi çocukluun ilk yllarnda ebeveynler/bakm verenler, ikincisi ise daha sonraki yllarda akran gruplardr. Genellikle akran gruplar birbirine benzer olumsuz deneyimler geçirmi çocuklarn birbirini bulmas ile olumakta ve böylece olumsuz davranilar karlkl kabul görüp, pekitirilelerek benimsenmektedir. ifadelerini kulland.
100 çocuktan 70i travmatik olaylar yaam
çevresel faktörlerden bir dierinin ise çocukluk travmalar olduunu belirten Ülküer, Dünyadaki her 100 çocuktan 70inin fiziksel istismar, cinsel istismar gibi travmatize edici olay yaad çeitli raporlarda dile getirilmitir. çocuklukta bu ve benzeri olaylara maruz kalma, geliimsel gecikmeler, madde kullanm ve intihar dahil olmak üzere bir dizi olumsuz duygusal, geliimsel, davransal ve akademik sonuçlar beraberinde getirdii gibi, psikiyatrik bozukluklarn temelini oluturmaktadr. diye konutu.
Ülküer, Travma sonras stres bozukluunun yaygn bir semptomu olan ar uyarlma, saldrgan davran gibi kolayca tetiklenen ve ar öfke içeren davran kalplar çocuklarn suça sürüklenmesine katkda bulunabilir. Travmatik stresin bir sonucu olarak kiinin kendisinin veya bakalarnn duygularn tanmadaki eksiklikleri gibi duygu ilemenin deimesi, bakalarnda dümanca niyet görme gibi deien bilisel süreçler ve insanlara balanmada zorluk gibi deien kiileraras süreçler de çocuun suça sürüklenmesini etkileyen süreçler içine dahil edilmektedir. dedi.
Cezalandrmak yerine; suç öncesi alanda iyiletirme yaplmaldr
Suça sürüklenen çocuklarn içinde bulunduklar durumlar göz önüne alndnda, yasalar yoluyla çocuun toplumsal ve psikolojik tehlikelere kar korunmas için tedbirler alnmas gerektiini kaydeden belirten Ülküer, unlar söyledi:
Gerektiinde, eer ailenin ihmal ve istismar söz konusu ise çocuun aileden de korunmas gerekir. çocuun geliiminin sürekliliinin desteklenmesi ve olumsuz deneyimlerin etkilerinin azaltlmas için önleyici, koruyucu ve onarc kurumlarn olmas gerekir. Dier taraftan, adalet sistemi, bilhassa çocuk Koruma Kanunu (çKK) çerçevesinde çocuun haklarn korumakla yükümlüdür. çocuklar cezalandrmak yerine; suç öncesi alanda onlar iyiletirmek önemli bir ilke olmaldr. Yine çKK çerçevesinde çocuu suça götüren süreci engellemek, önleyici tedbirler alarak çocuun suça sürüklenmesinin önüne geçmek önemlidir.
çKK temel olarak; çocuklarn cezalandrlmas yerine denetim altna alnmalarn, ailelerinden koparlmadan aile ortamlarnda korunmalarn ve cezalandrlmaya en son çare olarak bavurulmas hususlarn kabul etmektedir. çocuun suç ileyerek adli makamlarla karlamasndan sonra, çocuun d ve iç dünyas ile ilgili olan balarnn yeniden onarlmas ve çocuun toplumsallatrlmasna yönelik çalmalara daha çok yer verilmelidir. Koruyucu ve destekleyici tedbirler, çocuun korunmas ve desteklenmesi amaçlarn tamaktadr.
Aileler bu konuda neler yapabilir?
çocuun geliim sürecinin balad ilk sosyal çevre olarak aile ortamnn iyilii çocuun geliiminde önemli etkiye sahiptir. diyen Ülküer, çocuun dünyaya açlan ilk kaps olan aile ortamnda olumsuz yaam olaylarna, iddet, ihmal ve istismara maruz braklan çocuklarn suça eilimi artmaktadr. Bu nedenle, aileler çocuklar ile daha iyi etkileim ve iletiim içinde olmal, onlar olas risklerden korumaldr. dedi.
çocuklar suçlu domazlar
Ailelerin, bilhassa yoksulluun, snrl ekonomik artlarn olumsuz etkilerinden korunabilmeleri, çocuklar için daha uygun ev ortamlar hazrlayabilmeleri destee ihtiyac olduuna dikkat çeken Prof. Dr. Ülküer, Ailelere, bilhassa risk grubunda olanlara, ebeveynlik danmanlklar verilmesi, psiko-sosyal ve finansal destek salanmas arttr. Bu çerçevede toplum merkezlerinin düzenli aralklarla yapacaklar taramalar ile aileye yönelik risk faktörlerini önceden fark edip önlem almas gerekir. Unutmayalm, çocuklar suçlu domazlar veya ortada bir neden yokken suça sürüklenmezler. Devletin, yerel yönetimlerin ve ailelerin, kendine güvenen, mutlu ve örenmeye açk çocuklar yetitirmek birinci görevleri olmaldr. Ancak bu ekilde çocuklarmzn güvenliklerini salayabilir onlarn iyi vatandalar olmalarna yardmc olabiliriz. eklinde konutu.