Uluslararas Af Örgütü tarafndan hazrlanan Zorla yerinden edilen ve mülksüzletirilenler: Sur sakinlerinin evlerine geri dönme hakk balkl rapor, dün Diyarbakrda düzenlenen basn toplants ile açkland. Uluslararas Af Örgütü Avrupa ve Orta Asya Direktörü John Dalhuisen, yaanan karanlk tabloda çok önemli bir soruna k tutmak istediklerini belirterek, bu raporun yüzbinlerce insan ilgilendirdiini söyledi.
NSANLARIN EVLERNE DÖNMES çN KOULLAR çOK KARANLIK
Raporun insanlarn zorla yerinden edilmesine giden süreçleri, artlar ve evlerine dönmek için ne kadar küçük bir olaslk olduunu gösterdiini belirten Dalhuisen öyle konutu:
Uluslararas Af Örgütü, geçen sene devletin ciddi bir güvenlik sorunu ile kar karya olduunun bilincindedir. Hendeklere kar devletin bir tepki göstermesi gerekiyordu. Gösterilen tepki inanlmaz derecede orantszd. Bu tepkinin ölçei ve buna bal olarak evlerin yklmas, orantszln göstergesidir. Bunun, toplu cezalandrma için önceden yaplan bir plann parças olduunu düünmütük. Son 6 ayda bu görüü deitirecek bir ey olmad. nsanlarn evlerine dönmesi için koullar çok daha karanlk görünüyor. Türk yetkililerin zorla evlerinden edilmi insanlara yönelik proje üretmesi için geç deil. Türk yetkililer buna öncelik vermelidir. Yüz binlerce insann hayatnn alt üst olmasndan söz ediyoruz. Böyle bir ey kabul edilemez. Türkiye, insanlarn yaad yerlere dönmeleri hakknda sayg göstermeli. u anda Türk yetkililerin bu hakka sayg göstermedii aikar.
BN 750 EV YIKILDI
Uluslararas Af Örgütü Türkiye aratrmacs Andrew Gardner ise, aratrma sürecinde sürekli görütükleri ailelerin artk konumak istemediklerini belirterek unlar kaydetti:
Bizim temel konumuz zorunlu göçü anlatmak. Sokaa çkma yasaklar keyfi bir uygulama. Göçten sonra ekonomik zorluklar fazlalat. nsanlarn evleri çok kötü durumda. Kira ödeyemiyor ve eyasz evlerde yayorlar. Valilik baz ailelere kira yardm yapt. Ama yeterli deildi. Geri dönü bir insan hakkdr. Bu hakk insanlara tanmann tam zamandr. Sokaa çkma yasa bir yldr sürüyor. Bu geri dönü için en büyük engeldir. Sur sakinleri olanlarla ilgili bilgi sahibi bile deiller. Tavsiyemiz insanlara geri dönme hakknn tannmasdr. Güneydouda yüzbinlerce zorunlu göç maduruna geri dönü hakk salanmaldr. Bölgedeki insanlara gerçek tazminatlar ödenmelidir. Sokaa çkma yasann oluturduu hak ihlallerine kar kapsaml bir soruturma yaplmaldr. Resmi rakamlara göre Surda bin 750 ev ykld, 500 ev daha yklacak. Vali bu evlerin çok hasar gördüünü söyledi.
79U çOCUK SLAHSIZ 321 K ÖLDÜ
Güvenlik kuvvetlerinin çatmalarda tank ve benzeri ar silahlar kullandklar belirtilen raporda, operasyonlarda hayatn kaybedenler arasnda yerel halka mensup silahsz ilçe sakinlerinin de olduu kaydedildi. Türkiye nsan Haklar Vakfnn derledii bilgilere göre, Austos 2015 ile Austos 2016 arasnda sokaa çkma yasa ilan edilen mahalle ve ilçelerde, 79u çocuk olmak üzere yerel halka mensup silahsz 321 kiinin hayatn kaybettii belirtilen raporda, Yetkililer, Surda yürütülen operasyonlar esnasnda 65 silahl kiinin cenazesine ulatklarn ve 68 kiiyi gözaltna aldklarn aktard. Sokaa çkma yasann uyguland yerleim yerlerinde öldürülenler arasnda silahl çatmaya katlmalar ihtimal d olan küçük çocuklar ve yallar da var denildi.