ÖRETM üyesi, Doç. Dr. evki Ikl, koronavirüs salgnnn tüm dünyay etkilediini, fiziksel ykmn çok büyük olduunu belirtti.
Bu ykmn manevi ve ruhsal boyutu olduunu, kimlerin virüsten psikolojik ve ruhsal açdan etkilendiinin istatistiklerinin pek bilinmediini kaydeden Ikl, Salgn sadece yallarda deil, birçok yatan kiide ar depresyon, derin kayg bozukluklar ve travmalara yol açyor. Bunun giderilmesi için acilen uzaktan çevrim içi psikolojik ve manevi destek giriimi balatlmal. dedi.
Ikl, koronavirüsün travmasn salgn bittikten sonra görebileceklerini, deprem, yangn ve doal afetlerde verilen türden manevi destee ihtiyaç duyanlarn saysnn tahmin edilenden fazla olabileceini belirtti.
Psikologlarn hastayla yüz yüze danmanlk uygulamasn kriz anlarnda hayata geçirmenin çok zor olabileceini kaydeden Ikl, öyle devam etti:
Zorunlu sosyal mesafe yüz yüze gelmeye izin vermiyor. Ayn mekanda, ayn anda ve dakikalarca süren yüz yüze danmanlk, birçok sebepten ötürü çok pahal, üstelik bugünlerde fazla ie yaramyor. Ne yazk ki psikolojik rahatszlklar krizle birlikte bitmi deil, aksine artyor. Bu durum, gönüllü manevi danmanlk için tarihi bir frsat. Psikologlar, psikiyatrlar, maneviyat uzmanlarnn harekete geçmesinin imdi tam zaman. Herkesin evinde ekranlar ve telefonlar var. Kendilerini iyi hissettirecek bir sese ihtiyac olan insanlar bir tk uzaklktalar. Halk sal uzmanlar ve psikologlar, uzaktan psikolojik destek vermek için harekete geçmeli. Din adamlar ve dier manevi danmanlk uzmanlar, uzaktan yani çevrim içi manevi danmanlk hizmetine katlmal. Toplum ruh salnn koruma yöntemleri üzerine tartabiliriz fakat u an toplum kendi öz kaynaklarn kullanmaya odaklanmal. çevrim içi danmanlar telefonla arayarak, Whatsapp görümeleriyle, sesli ve görüntülü dosya paylamyla, internetten uygun içerie ulamalarn salayarak insanlar psikolojik olarak rahatlatabilirler. Bu görevliler, insanlarn psikolojik sorunlarla baa çkma becerilerini artracaklar, çevrim içi ortamlardan nasl yararlanacaklar konusunda rehberlik yapacaklar. Gerekirse onlara dorudan bu içerikleri kullanmalarn bizzat araclk edecekler.
- Psikolojik ilk yardm teknikleri öretecekler.
Doç. Dr. Ikl, manevi danmanlarn krizin ruhsal ykmlarndan etkilenen insanlara, yalnz olmadklarn ve asla yalnzla terk edilmediklerini hissettirmesi için çalabileceini bildirdi.
Her yatan insann psikolojik ilk yardm tekniklerini (PY) örenmeye ihtiyac olduuna deinen Ikl, çevrim içi manevi danmanlar, PYi öretecekler. Egzersiz yapmak, bir dostunu aramak, evcil hayvan ya da bitkilerle ilgilenmek, nefes egzersizleri yapmalar için önayak olacaklar. Dua iyi hissettiriyorsa dua etmeyi tavsiye edecekler. Kaderi ve zor koullar, bir insanlk durumu olarak kabullenmek ruh saln koruyacaksa teslimiyet ve tevekkülü önerecekler. nsanlar, gerçek bir çaresizlik durumunda gerçein ykc etkisini umursamayarak salklarn koruyabilirler. Zira bireysel umudu korumak, zorluu katlanlr klar. Burada dayanmann gücünü hafife almamak gerek. Fiziken yannda olmasak da seninle ayn durumdayz ve yanndayz diyen bir empatik iletiim iyi hissettirebilir. Balant halinde kalmak, çevrim içi olabilmek, dünyann geri kalanyla iletiim halinde olmak yaltlmlk ve yalnzla kar ilaç gibi gelecektir. deerlendirmesini yapt.
Ikl, yallarn telefon ve bilgisayar gibi iletiim araçlarn kullanma becerileri en düük grup olduunu, gençler kadar ekranlarda vakit geçirme imkanlar olmadn belirtti.
Yallarn ölüm korkusu, yalnzlk, ie yaramazlk ve deersizlii gençlerden daha youn hissettiklerini kaydeden Ikl, imdi buna bir de virüs ve toplumsal dlanmann yol açt psikolojik çöküntüler eklendi. Yallarn mücadele ettikleri hastalklarn bir ksm zaten strese bal. Daha çok yallarda ölümcül etkiye yol açan bir virüs salgnndan bahsediyoruz. Üstelik yallar sosyal izolasyona maruz brakld. Hem ölüm çemberinin içindeler hem de toplumun dna sürüldüler. Psikolojik durumlar gerçekten kötü olabilir. çevrim içi manevi danmanlk hizmetleri ilk yardm edilecekler listesine göçmenlerin, engellilerin ve mahkumlarn da dahil edilmesi gerekiyor. görüünü dile getirdi.
- çevrim içi manevi danmanlk, yüz yüze danmanlk kadar etkilidir
Normal zamanlarda psikolojik destek için ofislere gidecek zaman olmayan, psikologlara yüksek ücret ödemek istemeyen, 7/24 kesintisiz destek almak isteyenler için çevrim içi gönüllü manevi danmanlk platformu oluturulmal diyen Ikl, unlar kaydetti:
çevrim içi manevi danmanlk, yüz yüze danmanlk kadar etkilidir ve dünyada örnekleri vardr. Son 10 ylda bu konuda devasa platformlar oluturuldu. Dünyann dört bir yannda 4 binden fazla çevrim içi danmann istihdam eden BetterHelp bunlardan sadece biri ve Türkiyede de hizmet veriyor. Buradan uzman seçerken ya, cinsiyet, özel uzmanlk alan, bütçe, zaman hatta rk ve din tercihleri kullancya açk. Yüz yüze danmanlkta böyle bir özgürlük yok denecek kadar az. Devletin buradaki görevi, kimlerin manevi terapiye ihtiyac olduunu tespit etmek ve onlara ulaacak kanallar, uzmanlarla paylamak. Devlet, bunu organize edebilir. Evde kalmaya zorlanan 65 ya üstü yalnz ya da kar-koca yaayanlar, periyodik bakma muhtaç olanlar, çocuklar ve torunlar olmayan ya da akrabalaryla balar bir ekilde kopmu olanlara dair devletin elinde yeterince veri var. Bu kiisel verilerin kamuyla paylamas elbette uygun olmaz. Fakat uzmanlarla bu insanlar internet üzerinden, telefon, mobil uygulamalar veya televizyon üzerinden buluturabilir. Böyle bir görevi yok fakat krize özel bir refleks sergileyerek çevrim içi uzaktan acil manevi danmanlk platformunu imdilik organize edebilir.
- Bu iin sosyal sorumluluk projesi içinde yürütülmesi lazm
Sosyolog smail Öz ise koronavirüsle yaplan biyolojik mücadelenin baaryla tamamlanacana inancnn tam olduunu belirtti.
Bunun bir süreç alacan herkesin bildiini ifade eden Öz, in bu tarafn tp ve salkçlarmz zaten konuuyorlar. in baka bir taraf da insann temel durumlarn temsil eden yaamak, yaamda kalmak olarak biliniyor. Abraham Maslowun hiyerarisinden de bildiimiz gibi güvenlik ihtiyac en temel ihtiyaçlardan biridir. nsanlarn hayatlarn tehdit eden, onlarn güvenliini sarsan önemli bir tabloyla kar karyayz. Özellikle 65 ya ve üzeri insanlarmzn bu anlamda daha çok risk altnda olmalar söz konusu. Bu insanlarmz daha çok eve kapanm durumdalar. dedi.
Öz, duygusal anlamda krlgan olan yallarn psikolojilerini ayakta tutmalarnn zor olduunu, manevi anlamda destek almalar gerektiini söyledi.
Klinik psikologlarn çevrim içi olarak danmanlk hizmeti vermeye devam ettiklerini anmsatan Öz, unlar kaydetti:
Fakat bunun daha da geni ve toplumsal boyuta tamamz gerekli. Bu iin sosyal sorumluluk projesi içinde yürütülmesi lazm. Müslüman bir toplum olduumuz için Diyanet leri Bakanlnn çats altnda manevi destek platformlar oluturularak, 65 ya üstündeki insanlara hizmet verilebilir. Hatta toplumun birçok kesim için televizyon kanallar üzerinde de danmanlk yaplabilir. Geni kitlelerde oluabilecek manevi hasar tamir etmek için çok youn bir çaba içine girilmesi gerekiyor. Zaman zaman yaplan baz aratrmalardan da biliyoruz. Toplumda manevi boluklarn getirdii büyük tahribatlar da var. Psikolojik kökenli bedensel rahatszlklar olarak tarif edilen, psikolojisini tamir ettiinizde tedavi olunabilecek durumlardaki hasta oranlarnn yüzde 30lara çktn tespit eden aratrmalar okunuyor.
smail Öz, insanlardaki kayg bozukluklarnn toplum sal açsndan tedavi edilmesi açsndan bir çabann gösterilmesi ve proje oluturulmas gerektiini belirtti.
Bu problemlerin kitlelere yaylmamas için manevi danma hizmetlerin hayati olduunu dile getiren Öz, Saln dengede olmas için onun hem bedenen hem ruhen olmas gerekiyor. Sadece bir tarafn tamir edip dierini bolukta braktnzda siz bu insan için salkl tanmn getiremezsiniz. Bu noktada acilen gerekli tedbirlerin alnmas gerekiyor. Sosyolojik, psikolojik ve manevi altyapda bize sknt çkabilecek durumlarla kar karya kalabiliriz. Bu anlamda uzaktan çevrim içi psikolojik ve manevi destek giriimleri çok önem bir ilev görecektir. Türkiyede her yere ulama kapasitesi olan, bu anlamda çok ciddi bir tecrübeye sahip Yeilay ve benzeri kurumlarn bu fikri sahiplenmesi toplumsal yarar artrabilir. deerlendirmesinde bulundu.