Türk Uzay Ajansnn uzay ve akademik astronomik çalmalar bir çat altna toplayarak itici güç oluturacan kaydeden stanbul Kültür Üniversitesi Fizik Bölümü Bakan Yardmcs Dr. Ör. Üyesi Ayegül Yelkenci, programn astronomi camias ve uzay mühendisleri tarafndan arzu edilen ve beklenen bir aama olduunu söyledi.
Türkiyede uzay çalmalar yaplabilecek akademik altyapnn bulunduuna dikkat çeken Dr. Ör. Üyesi Yelkenci programn hedefine ulamasnda aratrmaclarn tevik edilmesi ve nitelikli insan gücünün yetitirilmesinin önemine u sözlerle dikkati çekti:
TÜRKYE HIZLA LERLEMELER KAYDEDYOR
Ülkemizde hem TÜBTAKn hem üniversitelerin uzay alannda çalmalar var. Yer gözlem uydular, astronomik amaçl bilimsel uydular, uzay havas balklarnda çalmalar yapan akademisyenler var. Gözlemevlerimizin proje desteklerini artracak her giriim aratrmaclar tevik edecektir. TÜBTAK Uzay altnda ve baz üniversitelerde projeler çerçevesinde uydu 2020de balanan roket denemeleri de çok yeni olmakla birlikte hzla ilerlemeler kaydediliyor. Uydu verileri ile çallmaya balandnda çok daha fazla insan gücü gerekecek. Özetle programn amacna ulamasnda nitelikli i gücü ve bu alana ilgi duyan gençlerin desteklenmesi çok önemli.
UZAY HEM BUGÜNÜN HEM GELECEN MESLE
Uzay alannda farkl bilim dallarnn birlikte çaltn belirten stanbul Kültür Üniversitesi Fizik Bölümü Bakan Yardmcs Dr. Ör. Üyesi. Ayegül Yelkenci bu alanda kariyer hedefleyen gençlere unlar söyledi:
Uzay alannda çalmak isteyen gençlerin mutlaka astronom olmas gerekmiyor. Bu çok yönlü bir saha. Örnein bir uydu yapmnda temel hedeflerin belirlenmesinde ve deerlendirilmesinde astronom, astrofizikçi, fizikçi, fizik mühendisi, jeologlar çalr. Silikon çipler, devreler gibi uydu elemanlarnn yapmnda elektrik-elektronik mühendisi, fizik mühendisi, kat hal fizikçileri gibi baka alanlardan da uzmanlar çalyor. Uydunun frlatlmas aamasnda uçak ve uzay mühendisi, roket mühendisi, yörünge mekanii uzman, matematikçiler birlikte çalyor. Uydu frlatldktan sonar elde edilecek verilerin ilenmesinde, otomatik pipeline hazrlanmasnda bilgisayar ve yazlm mühendisleri, matematik-bilgisayar mezunlar, veri bilimcileri görev yapar. Sadece uydu deil yaplacak büyük teleskoplar için de mesela optikçi, makina mühendisi gibi teleskobun yapmndan ve bakmndan anlayacak insan gücü gerekiyor.
Türk Uzay Ajansnn program açklanmadan önce de farkl disiplinlerde i ilan vermeye baladn belirten Dr. Ör. Üyesi Ayegül Yelkenci, uzayn her zaman bugünün ve gelecein meslei olduuna dikkat çekerek örencilere u önerilerde bulundu:
Uzay alannda yaplacak çok i var. Hatta bu kadar çok deiime ve kefe açk baka bir bilim alan yok diyebiliriz. Farkl bilim dallaryla i birlii içinde olmas da bu alandaki kariyer frsatlarn artryor. Arkeoloji ile yeryüzündeki antik kalntlardaki astronomik bilgileri inceleyen Astroarkeoloji, biyologlarla yer d yaam aratrmalar yapan astrobiyoloji, hatta uzaya çkan astronot ve uzmanlarn salk problemleri sebebiyle oluan medikal astronomi diye bir dal bile var. Uzay alannda her gün terabaytlarca gelen gözlem verilerini indirgemek ve kolay ilemek için, bazen de yldzlarn iç yapsn veya galaksilerin çarpmasn anlamak için nümerik simülasyonlar yapmak gerek. Bu i için süper bilgisayarlar, paralel programlama, datk ileme teknikleri kullanan bilgisayar, yazlm mühendisleri ve veri bilimcileri çalr. Uzaya merak duyan ve bu alanda kariyer yapmak isteyen gençlere ilk olarak doru kaynaklardan aratrma yapmalarn öneriyorum. Üniversiteler, uzay ajanslar gibi resmi kurumlarn sunduu kaynaklara güvensinler.
BU KADAR YATIRIMA DEER M?
Uzaya ilikin eitimden sanayiye tüm yatrmlarn orta ve uzun vadede bilime ve ekonomiye katk salayacana dikkati çeken Dr. Ör. Üyesi Ayegül Yelkenci, uzay aratrmalarnn bugün kullandmz pek çok ürüne ilham verdiini belirterek unlar söyledi:
Bu kadar yatrm uzaya yapmaya gerek var m, bize ne salayacak sorular da tartlyor. Bir uzay projesi farkl bilim insanlarnn çalmasn gerektirir. Sanayi i birlii yaparak ARGEyi göze alan yenilikçi teknoloji firmalarn kalkndrr. En önemlisi de her bilimsel proje bir yenisine ilham verir. Örnein bugün selfie çekebiliyorsak bunu Hubble Uzay Teleskobuna borçluyuz çünkü dijital fotoraf makinas çipleri CCDler ilk kez Hubble uzay teleskobu için gelitirildi ve gelitirilerek cep telefonlarmza girdi. Bugün kolumuza giydiimiz salmz, kalp atlarmz, admlarmz sayan teknolojiler, uzay istasyonundaki astronot ve uzmanlarn saln sürekli takip etmek için gelitirilmi biyosensörlerden dodu. Borcamlar, teflon tavalar, tükenmez kalemler, slak mendiller, bebek bezleri, goretex yamurluklar, polarlar Özetle hayatmzda sandmzdan çok daha fazla uzay var.
stanbul Kültür Üniversitesi Fizik Bölümü Bakan Yardmcs Dr. Ör. Üyesi Ayegül Yelkenci Uzay alanndaki çalmalarn gelimesinde eitim yatrmlarnn da önemli olduunu belirterek unlar söyledi:
Astronomiye ilikin farkndalk küçük yatan itibaren kazandrlmal. Seneye ülkemizde liselerde zorunlu astronomi dersleri balayacak. stanbul Kültür Üniversitesi olarak tüm örencilerimize uzay farkndal ve astronomi derslerini sunuyoruz. 3 adet Seçimli Alan D astronomi ve uzay konulu dersimiz var. Bu sene bir yenisini daha Eitim Fakültesi örencilerimiz için açacaz. Sadece kendi üniversitemiz deil halihazrda görev yapan ama kendini gelitirmek isteyen öretmenler için de Türk Astronomi Dernei ve Milli Eitim Bakanl ile çalmalarmz bulunuyor. Senede en az 5 çaltay düzenliyoruz. Ek olarak 2020 senesinde Uzaya ilgi duyan öretmenler, örenciler bata olmak üzere çok geni kapsaml bir kitab AstroBilgiyi de KÜ Yaynevinden okurlarla buluturduk.