çocuklar için üretilen oyuncaklar, video içerikler ve ekerlemeler dikkat çekiyor. Özellikle çocuklarn, kontrolsüzce izledii videolarda gördükleri birçok ürünü talep etmesi ve beraberinde oluan davran bozukluklar endie uyandryor. Uzman Dr. Emin çalar, son zamanlarda internette skça izlenen ve online sat yaplan klozet ekerlemeler ile ilgili aileleri ve çocuklar bilinçli olmalar konusunda uyard.
çOCUU HEM AHLAK HEM DE HJYENK AçIDAN OLUMSUZ ETKLYOR
çocuklarn internette izledii videolarn olumsuz etkileri olduunu belirten Uzman Dr. çalar, Baz video içeriklerde gördüm klozet ekerleri. Öncesinde de sigara eklinde sakzlar vard. Bu sefer de klozet eklindeki ekerlemeler çkmaya balad. Tabii ki bunlar, çocuun geliimini hem ahlaki hem de hijyenik açdan son derece olumsuz etkiliyor. Anne babalarn buna çok dikkat etmesi gerekiyor. Marketlerde açk bir ekilde satldna denk gelmedim ama video içerik olarak denk geldim dedi.
Özellikle okul öncesi dönemde ve ilkokul döneminde çocuklarn gerçek ile gerçek olmayan ayrt etmelerinin pek mümkün olmadn aktaran Dr. çalar, Olaylar arasnda neden-sonuç ilikini tam olarak kuramyorlar. O yüzden belli konular çocuklara net olarak anlatmak gerekiyor. Biz, okul öncesi dönemde çocuklara hem tuvalet eitimini hem tuvalet temizliini anlatyoruz hem de özel, mahrem bölgelerini anlatyoruz. Ama bu ekerlemelere baktmzda tuvalet frçasn klozetin içerisine batrp yenilebilecek ekilde yapldn görüyoruz. çocuun kafasndaki bu gerçek bilgiyi allak bullak edebilecek düzeyde bir durum söz konusu oluyor. Pek satlmadna ve daha çok video içerik olarak çocuklara sunulduuna denk geldim. Anne babalar bu durumda, çocuklarnn internette girdii siteleri ve izledii içerikleri kontrol edecekler diye konutu.
ALELER çOCUKLARININ ZLED çERKLER KONTROL ETMEL
Anne-babalarn, çocuklarnn telefon ve bilgisayarda geçirdii süre boyunca yanlarnda olmas gerektiini söyleyen Dr. çalar, Geçenlerde internette, akran zorbalnn yerini ekran zorbal ald diye bir cümleye denk geldim. Siber zorbal, ekran zorbal olarak anlatmlar. Akran zorbal, bir çocuun, yat tarafndan kötü muameleye tabi tutulmas anlamna gelir. Bu nedenle anne-babalar, çocuklarnn gerçek hayatta görütüü kiilere dikkat ediyor. çocuklarnn görütüü çocuun ve anne-babasnn kim olduuna, hangi muhitte oturduklarna kadar birçok detay aratrmak istiyorlar. Ancak çocuk, bilgisayar bana oturduunda sanal arkadalar kim, kimlerle muhabbet kuruyor ya da internet üzerinde hangi videolar izliyor diye gözlemiyorlar. çocuk, 4-5 saat internet banda oturuyor. Bu da anne babalarn bir nevi iine geliyor diyebiliriz. çünkü daha rahat hareket ediyorlar ifadelerini kulland.
Uzman Dr. Emin çalar, sözlerine öyle devam etti: Ailelerin, özellikle okul öncesi ve ilkokul döneminde çocuklar internette geçirdii süre boyunca, onlarla otursunlar ve interaktif bir ekilde onlarla konusunlar. Hangi arkadalar ile ne konutuuna dikkat etsinler. Videolar izliyor, açld ama reklamlarda ne çktna baksnlar. Diyelim ki bu klozet eklindeki ekerlemeler gibi kötü içerikler çkt ya da MoMo diye bir karakter çkt. Bu gibi videolar çkar çkmaz çocua olumsuz yanlar anlatlrsa çocuk kendini daha iyi hisseder. çünkü kafasnda net bir ekilde oturmu olur.
ISRARCI DAVRANAN çOCUKLARA KARI DAHA AçIKLAYICI OLUN
Anne-babalarn, srarc davranan çocuklara kar daha açklayc olunmas gerektiini dile getiren çalar, Aileler, gördüü, istedii oyuncan alnamayacan, kendine ve geliimine zarar verebileceini, oradaki oyuncan ya da nesnenin yanl örnek olduunu daha açklayc bir ekilde çocua anlatmallar. çocuklar bir açklama ile ikna olmaz tabii. Bu durumda ise anne-babalar, durumu defalarca açklayacaklar ve istediini kesinlikle almayacaklar. Eer ba edemiyorlarsa ve çocuun kiilii tutturmaya ya da davran sorunlarna yatkn bir çocuksa psikolog ya da çocuk psikiyatristinden destek alabilirler.
PANDEM DÖNEMNDE EKRAN BAIMLILII ARTTI
Pandemi döneminde, çocuklarn evde kalmas ile internet kullanmnn artmasna bal olarak ekran bamllnn da arttn vurgulayan Dr. çalar, Bahsettiimiz klozet eklindeki ekerler, örneklerin en hafifi olabilir. O yüzden ailelere çocuklarnn izledii videolar ve internette geçirdikleri süreyi kontrol etmelerini iddetle tavsiye ediyoruz. Bir snrlandrma koysunlar. Mesela bu süreler, özellikle okul öncesi dönemde 30 dakika, ilkokul döneminde 1 saat, ortaokul ve lise döneminde 2 ya da en fazla 3 saate kadar çkarlabilir. Ancak pandemi döneminde, bu ekran bamll ve siber zorbalklar çok artmaya balad. 10-12 saat bilgisayar bandan kalkmayan çocuklar var. Bu tabloda, bütün sorumluluk anne-babalara düüyor diyerek ailelerin çok dikkatli olmalar gerektiini belirtti.
BU VDEO çERK VE AMBALAJLAR Hç SALIKLI DEL
Klozet ambalaj ile satlan ekerlemeyi görünce aknln gizleyemeyen Zeynep Bozyel, Bu tarz video içerikler salkl olmaz. Bu ekerler de çocuklara verilmez ama biz yine de çocuklar isteyince mecbur alyoruz. Tuvalet alkanln da öretiyoruz gerçi ama bunu bilemiyorum dedi. Ei Ylmaz Bozyel ise, Bu ekilde olmaz yani. Hiç bilemiyorum nasl bir ey bu? diyerek tepki gösterdi.
Hem video içerik olarak sunulan hem de sat yaplan ekerlerin çocuklar için salkl olmadn düündüünü söyleyen Bilal entürk, Bu normal bir ey deil. çocuk orada izledii gibi ekeri ona batrp yiyorsa, evde de aynsn yapabilir. çünkü çocuk ne görürse onu yapar. O yüzden bence bu ekerin bu ambalajla tantlmas hatal. Fark bir ey olabilir. Aslna bakarsanz birçok eyi engellemeleri lazm. YouTubeda da bu tarz video içerikler ile ilgili önlem alnmal. Devletin bunlar denetlemesi ve kaldrmas lazm ifadelerini kulland.
Klozet ambalajl ekerlemelerin çocuklar için deiik oyuncaklar olduunu dile getiren Karina arapova, Bence satlr. Yani güzel, deiik bir oyuncak çocuklar için. Yani plastik ise olumsuz etkiler. Ama yiyorlarsa, sat da video içerii de olabilir diye konuurken, bir dier vatanda ise, Pek tavsiye etmem. çocuklar için pek yararl bir ey deil dedi.