Birinci Dünya Sava yllarnda, Ermeni çetelerinin Vanda katlettii 2 bin 500 Müslüman ansna oluturulan Zeve ehitlii ve Vay Vay Tarlas, mezalimin en büyük kantlar arasnda gösteriliyor.
Ruslarn destekledii Ermeni çetelerince 1915-1918 yllarnda Dou ve Güneydou Anadolu bölgelerinde gerçekletirilen katliamlar en ac ekilde yaayan illerden biri de Van oldu.
Kentin Derebey, Hakis, Zorava (Yemlice), Hdr, Göllü, eyhayne (Otluca), eyhkara (Gülsünler) gibi birçok köyde bulunan toplu mezarlar, Ermeni çetelerince Müslüman Türk halkna yönelik gerçekletirilen katliamlarn izlerini tayor.
Ermeni çetelerince Zevede katledilen 2 bin 500 Müslüman ansna oluturulan Zeve ehitlii ve Vay Vay Tarlas, mezalimin en büyük kantlar arasnda gösteriliyor.
1915te yaanan olaylar ve Ermenilerin yürüttüü faaliyetlerle ilgili aratrmalar yapan Van Yüzüncü Yl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Dr. Öretim Üyesi Abdulaziz Karda, Türk ve Ermeni ilikilerinin yaklak bin yl öncesine dayandn, bu iki halkn Birinci Dünya Sava yllarna kadar dostane ilikiler içerisinde olduunu söyledi.
19. yüzyldan itibaren Osmanl Devletinin zayflamas, ortaya çkan milliyetçilik hareketleri ve Rusya gibi ülkelerin kkrtmalaryla Ermeni çetelerinin isyanlara baladn belirten Karda, Ermeniler, bata Rusya olmak üzere büyük devletlerden aldklar destekle büyük katliamlara girimilerdir. Bu katliamlarn en youn yaand merkezlerden biri de Vandr. Ermeni çeteleri, Rusya ve dier devletlerden aldklar ve Osmanldan çaldklar silahlar kullanarak cephe gerisinde kalan savunmasz Müslüman halk katletmitir. dedi.
- Ermeni çeteleri Van ehrini tamamen yakmtr
Karda, dönemin Van Valisi Cevdet Beyin airet reislerini toplayarak Ermeni çeteleriyle mücadele etmek için yerel halkn desteini aldn ifade ederek, unlar anlatt:
Ülkede savan da devam ediyor olmas Osmanl Devletini iyice zor durma düürmü ve artk 20 Mays 1915te Van tamamen igal edilmitir. Ardndan Ermeni çeteleri tarafndan Vann Müslüman mahalleleri tamamen yaklmtr. O dönemde Osmanl Genelkurmaynda yaplan yazma ve belgelerde de Vann Ermeni çeteleri tarafndan tamamen yakldn görebiliyoruz. Dönemin Van Valisi Cevdet Bey, Vanda Ermeni çetelerinin bask ve zulmü altnda kalan çocuk, kadn ve yal Müslümanlarn bir ksmn 40 gemiye bindirerek, Tatvana oradan da bat illerine sevk etmitir. Bu durum, Ermenilerin daha büyük katliamlar yapmasnn önüne geçmitir. Erci ve Van arasndaki bölgede bulunan yedi köyde yaayan Müslümanlar bu kadar ansl olamad. Derebey, Hakis, Zorava (Yemlice), Hdr, Göllü, eyhayne (Otluca), eyhkara (Gülsünler) köylerinde yaayan Müslüman halk Ermeni çetelerinden kaçarak Vann Zeve köyüne geliyorlar. Buradan gemi bularak Tatvana kaçmaya çalyorlar ama Ermeni çetelerinin saldrlarna maruz kalyorlar. Burada kadn, yal ve çocuk 2 bin 500 Müslüman katledildi. Bu durumu ariv belgelerinde hem de kaytlarda görebiliyoruz
Karda, Ermeni çetelerinin yapt katliamlarn Van ehir merkezi ile snrl kalmadn dile getirdi.
Civardaki birçok Müslüman köyün bu çeteler tarafndan yaklp ykldn ve insanlarn acmaszca öldürüldüünü vurgulayan Karda, Vann Selimbey Mahallesinde, Salamta köyünde, Bahçesarayn çatbayr köyünde, çaldrann Kümbet mevkisinde, Alaköyde ve daha pek çok yerde Zevedekine benzer toplu katliam gerçekletirilmiti. Bunlarn dnda Ermeniler Erciteki çavuolu Samanlnda da onlarca masum Müslüman katletti. diye konutu.
- Zeve ehitlii katliamn en somut belgesidir
Karda, Ermenilerin kendilerine soykrm yapldn yönündeki yalanlarla dünya kamuoyunu yanltmaya çaltn belirterek, sözlerini öyle tamamlad:
Ermenilerin katliamlar yaptn belgeleyen kaytlar, ariv belgeleri ve fotoraflar mevcuttur. Bu konuda bizim bütün arivlerimiz hem Ermenilere hem de bütün uluslara açktr. Ama bugün Ermenistann arivleri sadece Türklere deil dünyaya da kapaldr. Dolaysyla Ermenilerin iddialarn kantlayacak bir tane belge bile yok. Sadece Zeve ehitlii deil, Anadolunun birçok yerinde özellikle Bitlis, Erzurum, Erzincan, Idr ve Sivasta Ermenilerin toplu katliamlar yapt yerler vardr. Yaplan kazlarda da bu döneme ait kemikler ortaya çkarlmtr. Ermenilerin Müslümanlara katliam yaptn görmek istiyorsanz, Vay Vay Tarlasna gelin ve buradaki kazlar görün. Yine Zeveye gelin, burada Ermenilerin Müslümanlara nasl kydn çok net bir ekilde görebilirsiniz. Zeve ehitlii Ermenilerin Anadolu ve Vanda katliam yaptnn en somut belgesidir. Belge istiyorsanz ve Ermenilerin katliam yaptn görmek istiyorsanz Zeveye gelin.