BADAT - Irakta hükümet kart protestocularn, gösteriler srasnda sk sk ran kart slogan atmas, bu ülkenin diplomatik misyonlarna saldrmas, randan duyulan rahatszl tekrar gündeme getirdi.
Ülkede isizlik, yolsuzluk ve kamu hizmeti yetersizlii nedeniyle patlak veren hükümet kart gösteriler, yaklak 2 aydr devam ediyor. Hükümetin istifasn isteyen protestocularn bir dier hedefinde, askeri ve siyasi hegemonyasyla bölgedeki mezhepçi ve yaylmac politikasndan rahatsz olduklar ran var.
Irak, elektrik ihtiyacnn üçte birini randan ithal ediyor. Badat ve Tahran arasndaki ticaret hacmi 13 milyar dolar civarnda. ki ülke açsndan da ilikilerin iyi devam etmesi kritik önemde ancak birçok Irakl gösterici, Tahran Irakn siyasi kararlarna müdahale etmekle suçluyor.
ii nüfusun younlukta olduu güneydeki kentlerde göstericiler, rann diplomatik temsilciliklerini defalarca atee verdi. Gösteriler srasnda ran bayrayla dini lideri Ali Hameney ve Devrim Güçlerine bal Kudüs Gücü Komutan Kasm Süleymaninin posterleri de yakld.
Iraktaki iiliin merkezi olarak bilinen Necefte iki gün önceki gösteriler srasnda rann Necef Bakonsolosluu binas atee verildi. Irak ordusu Necefe giri çklar yasaklad ve ehirde sokaa çkma yasa ilan etti. Dini merci Ali es-Sistaniye bal ii milis gücü Savaç Abbas Tugayndan da onlarca takviye askeri araç ve milis Necefe gönderildi.
Hadi abiye bal ve rana en yakn grup olan Asayib Ehlilhak Örgütü lideri Kays Hazeli de sosyal medya hesabndan Necef ve Sistaniye zarar vermek isteyenlerin yanldn ve oray korumaya hazr olduklar tehdidinde bulundu. ii milis liderin, Bakonsolosluk binasnn yaklmasnn ardndan Badattan Necefe geçtii de belirtildi.
Irakta en geni ii tabana sahip ve rana kar mesafeli olan Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ise yaananlara kar sessizliini bozdu ve akan kann durmas için hükümetin acilen istifa etmesini istedi.
Necef, ayn zamanda Irak ii mercilerinin de sembol kenti olarak biliniyor. Irakl iilerin en büyük dini merci Ali es-Sistani, Necefin merkezinde Eski ehir ad verilen semtte ikamet ediyor. Sistaninin evi, Hazreti Alinin mezarnn bulunduu külliyeye birkaç yüz metre uzaklkta.
iilerin merkez bölgesi Necefte devam eden gösterilerde rann hedef alnmas, ülkedeki ii tabann bu ülkeye olan tepkisinin en açk ekilde da vurumu olarak yorumlanyor.
Iraktaki gösterilerde daha önce de iilerce kutsal kabul edilen bir dier kent Kerbeladaki ran Bakonsolosluu 2 kez atee verilmiti.
ran, güneydeki dier ii kentleri; Basra, Zikar, Meysan, Musenna, Kadisiye ve Babilde de protesto ediliyor.
Bütün bu yaananlar Irakta ciddi nüfuzu olan ran yönetimini büyük bir krizle kar karya brakyor.
rann Necefteki Bakonsolosluk binasna saldrya Badat ve Tahrandan tepkiler ise gecikmedi. Irak Dileri Bakanl, saldry knad ve ran ile olan stratejik ikili ilikilere bal kaldn açklad.
ran Dileri Bakanl Sözcüsü Abbas Musevi de yazl açklamasnda, rann iddetli itiraz protestosu, Irakn Tahrandaki Büyükelçisine iletildi. ifadesini kulland.
ii merciler de hedefte
Necefteki gösteri dalgas Sistani dnda orada ikamet eden dier mercileri de zaman zaman hedef alyor.
Eylemciler, ii ve dini liderlerden Ammar el-Hekimin dedesi Muhammed Bakr el-Hekimin, Hazreti Alinin mezarnn yaknlarnda bulunan mezar külliyesinin bir bölümünü atee verdi.
ii mercilerden Ayetullah Muhammed Taki Muderrisinin de evine baskn yapld iddia edildi. Protestocular, ii mercileri kann akmasndan sorumlu tuttuklar hükümete gizliden destek vermekle suçluyor.
ran Irakta artk zorda
Badattaki gösterilerde ran en çok ran dar, Badat özgür kalacak sloganyla protesto ediliyor.
Görüntüsünün güvenlik gerekçesiyle alnmasn istemeyen Irakl gösterici Hüseyin Cafer, AA muhabirine yapt açklamada, Irakta aralarnda babam da olan yüzlerce kiiyi mezhep savanda kaybettik. rann ii parti liderleri üzerinden mezhepçilii yaydn biliyoruz. Ama ran, Irakta artk zorda. Gösterilerimiz yolsuzluk yapanlar ülke siyasetinden söküp atmak ve mezhepçilii tarihe gömmek içindir. dedi.
rann Irakta devleti de ele geçirdiini savunan Cafer, unlar söyledi:
Hükümetteki üst düzey tüm görev dalm ve paylamlar rann onayndan geçiyor. Buna dur dememizin zaman geldi. Bundan sonra sokan sesini duymak ve dinlemek zorundalar.
rana baml bulunan Irak hükümeti de açklad reform paketleriyle sokan öfkesini gideremedi.
Göstericiler, hükümet ve parlamentonun açklad kararlarn, 16 yldr biriken sorunlara kar köklü çözümler sunamadn belirtiyor. Sokaklar terk etmek istemeyen protestocular, yolsuzluk ve ran hegemonyas altnda bulunmakla suçladklar hükümetin istifa etmesi srarn da sürdürüyor.
Irak Planlama Bakanlnn 2018 ylndaki verilerine göre, 38 milyon olan Irak nüfusunun yaklak yüzde 28i gençlerden oluuyor. Ülkedeki gösterilere de genç gruplar tarafndan liderlik edildii görülüyor. Önemli bir bölümü üniversite mezunu olan bu gençler rüvet ve hizipçilik esasna dayal kadrolama ve atamalar nedeniyle devletteki i imkanlarndan nasibini alamyor.
Göstericilere kar iddet kullanlmas talimat vermekle suçlanan Babakan Adil Abdulmehdinin istifas istense de iktidar nimetinden faydalanan ii lider ve rann Kudüs Güçleri Komutan Kasm Süleymaninin bu istifay istemedii ifade ediliyor.
Gösterilerin ilk günlerinde Süleymaninin Badata gelerek ii parti ve Hadi abi liderleriyle toplant yapp, Abdulmehdinin görevde kalmas gerektii görüünü empoze ettii de iddia edildi.
Irakllar, d müdahalelere boyun emeyen bamsz ve halka kamu hizmeti sunabilecek bir hükümetin hayalini kuruyor.
Irak, ii-ii savayla karlaabilir
Irakl Siyasi Analist Ali Suheyl de Irakn bakenti Badat ve ii güney kentlerinde ii siyasi iktidara kar protestolarda rann Bakonsolosluk binasnn yaklmasn göz önünde bulundurursak, Irak, ii göstericilerle, ii siyasi partiler arasnda ii-ii savayla karlaabilir. görüünü dile getirdi.
Göstericilere dini merci Sistani tarafndan da destek gelebileceini ifade eden Suheyl, Sistaninin halk tarafndan meruiyet arayna girebilecei bu nedenle siyasi partilerden vazgeçebilecei yorumunda bulundu.
Suheyl, Irakta akan kana ramen ii partilerin iktidar kolay kolay brakmayacan vurgulayarak, unlar kaydetti:
Protestocular, rann Iraktaki ii siyasi tabakay koruduu kanaatini tayor. ii partiler, Irakta daha çok kann akmasna neden olabilirler. Göstericilerle bu partiler arasnda sokak çatmas yaanrsa bunun rana yönelik büyük riskleri olacak. Söz konusu hükümet istifa etmedikçe daha çok kan akacak ve Necefteki dini merciler bu hükümete srtn dönebilir.
Iraktaki gösteriler
Irakta isizlik, yolsuzluk ve kamu hizmeti yetersizliini protesto etmek amacyla 1 Ekimde balayan gösterilerde u ana kadar 300den fazla kii hayatn kaybetti, 15 binden fazla kii yaraland.
Bakent Badat bata olmak üzere orta ve güney kesimlerdeki kentlerde devam eden gösteriler srasnda rann ülkedeki nüfuzuna yönelik tepkiler de dile getiriliyor.
Açklanan reform paketlerinden ikna olmayan göstericiler, güvenlik güçlerine protestolarda iddet kullanlmas talimat vermekle suçladklar Babakan Adil Abdulmehdi hükümetinin istifasn istiyor.