Avrupa, DEAa katlm vatandalarn geri almakta isteksiz davranrken, uzmanlar bu kiilerin adil ekilde yarglanmalar ve güvenlik tehdidi oluturmadan ülkelerine dönebilmeleri için farkl çözüm yollarn deerlendiriyor.
DEAn Suriyede varlk gösterdii son alanlardan Aralk 2018de çekilmesinin ardndan, örgüt içindeki yabanc teröristlerin durumu tartma konusu olmaya devam ediyor.
ABD, Avrupal kaynak ülkelerin vatandalar olan teröristleri geri almas için srarc davranrken, bu ülkeler geri kabul konusunda istek göstermiyor. YPG/PKK ise ele geçirdii DEAl teröristleri Rakka ve Hasekedeki cezaevlerine götürüp, sonradan salverilmeleri için anlamalar yapyor.
Avrupal uzmanlar, bu kiilerin akbetleriyle ilgili muhtemel çözümleri deerlendirdi. ngilteredeki Exeter Üniversitesi slami ve Arap çalmalar Enstitüsü Uzman Dr. Billie Jeanne Brownlee, Sorulmas gereken Bu insanlar ne yapacaz? deil, bu insanlarn neden DEAa katld sorusudur. dedi.
Brownlee, Avrupa ülkeleri Müslümanlar entegre etmekte baarsz olup, ötekiletirme ve marjinalletirme süreci mi balatt? Bu sorulmaldr. Bu kiileri geri kabul etmeyerek, kendi hatalarmz anlamay ve onlar farkl açyla kucaklamay reddediyoruz. deerlendirmesini yapt.
Avrupa ülkelerinin söz konusu kiileri ülkelerine geri kabul etmekteki isteksizliinin gerçekçi sebepleri de olduuna deinen Brownlee, bilgi olmadan yarglamann, bu kiiler ile ailelerini topluma entegre etmenin ve topluma terör tohumlar ekip ekmediinden emin olmann zor olduunu söyledi.
Brownlee, Avrupann DEAa katlan vatandalarndan sorumlu olduunu u sözlerle anlatt: Onlar Avrupa vatandalar ise ülkelerine dönmeye de haklar var. Ayrca DEAn Suriyedeki igalinin sürdüü srada, pek çok Avrupa ülkesi Suriyeye seyahat yasa getirmemiti. Yalnzca ülke içindeki terör örgütleri için düzenleme vard. Avrupa Birlii (AB) boyutunda bu tür ilk yasalar 2015te ortaya çkt. Yani kanunlar proaktif ekilde uygulanamadnda, insanlarn geri dönüünü de engelleme hakknz yok. Avrupal DEA savaçlar ülkelerine dönmeli, yarglanmal. Onlar ve ailelerini, topluma yeniden entegre etmek için etkili destek yöntemleri uygulanmal. Ayrca Avrupa, marjinalize olmu gruplara kar politikalarn yeniden gözden geçirmeli.
En fazla 5 yl hüküm giyiliyor
Belçikadaki Leuven Üniversitesi slami ve Arapça çalmalar Bölümünde öretim görevlisi Pieter van Ostaeyen de Avrupa ülkelerinin bu konudaki isteksizliinin kamuoyundan kaynakladn belirtti.
Van Ostaeyen, Belçikada cezalar çok düük. Terör örgütüne üye olmak suçundan en fazla 5 yl hüküm giyiliyor. Bence en iyi çözüm, uluslararas mahkeme kurulmas ve tüm DEA üyelerinin ayn kurallara göre yarglanmas. Bundan sonra aldklar cezaya göre, tercihen kendi ülkelerinde tutuklu kalrlar. Asl sorun, dier mahkumlar da radikalletirmeleri riski göz önüne alndnda, nerede tutuklu kalacaklar, dier mahkumlarla birlikte mi yoksa ayr m tutulacaklar. tespitinde bulundu.
Belçikal aratrmac Van Ostaeyen, öyle devam etti:
Kesinlikle vatandalktan çkarlmamallar ya da Irak gibi idama çarptrlabilecekleri yerlerde braklmamallar. Kaçnlmas gereken bir dier son da YPG ve SDGnin, ABD Suriyeden çekildikten sonra onlar serbest brakmas. Uzun vadede bu kiilerin kaynak ülkelere dönmeleri en iyisi.
DEA, Ekim 2017de Suriyedeki kalesi Rakkay kaybetmesiyle hzl bir çökü sürecine girmiti. Suriyenin kuzeydousunda DEAn çkarld alanlarn tamamn YPG/PKK igal etti. DEA, halihazrda yalnzca Humustaki çöl bölgesinde varlk gösteriyor. Buradaki yaklak 5 bin kilometrekare alanda DEA, Bear Esed rejimi güçlerince kuatlyor.
YPG/PKK, daha önce teslim olan DEAllar bir süre alkoyduktan sonra, ABDnin göz yummas sonucunda salvermiti. Örgüt, son olarak Kasm 2018de DEA elebalarndan Ebu Halit El Suri kod adl Cemal Feyyad El Hüseyini 100 milyon Suriye liras (yaklak 1 milyon Türk liras) karlnda serbest brakmt.
ABD öncülüündeki uluslararas koalisyonun sözcülerinden Eric Pahon, 14 Kasm 2018de bu anlamalara ilikin yapt açklamada, Koalisyon tamamen katlmasa da ortaklarmzn kararna sayg duyduk. ifadesini kullanmt.