Türk-Amerikan ilikilerinde adeta bir sonbahar yaanrken Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoann New Yorkta ABD Bakan Donald Trump ile yapaca görümede, ABDnin PKK/YPGye dorudan silah destei, FETÖ eleba Fetullah Gülenin iade süreci, yeni iddianameyle siyasi bir Halkbank davasna dönüen Rza Sarraf dosyas ve S-400 füze savunma sistemi gibi konu balklarnn masada olmas bekleniyor.
Son yllarda Türkiye ile ABD arasndaki çkar farkllamas tavan yaptndan, BM Genel Kurulu toplantlar nedeniyle 21 Eylülde New Yorkta görüecek iki liderin ajandas bir hayli dolu olacak.
Cumhurbakan Erdoan ile ABD Bakan Trump arasndaki görümede öncelikli olarak, Türkiye için dorudan ulusal güvenlik sorunu haline gelen ABDnin PKK/YPGye silah desteinin konuulacan öngörmek mümkün.
GÜVEN BUNALIMI DERNLET
20 Ocakta göreve gelen ve önemli beklentiler oluturan Trumpn 9 Maysta att imzayla PKK/YPGye artk dorudan silah verilmesinin önünü açmas, Obama döneminde açlan makasn daha da büyümesine ve güven bunalmnn derinlemesine neden oldu.
Ancak bu karara imza atan Trumpn, Washingtonda hakimiyet kuramayan, bata Rusya soruturmas olmak üzere içeride ciddi sorunlarla uraan ve Cumhuriyetçi Parti de dahil Kongre ile salkl bir denge oluturamayan bir bakan olduunu vurgulamak lazm. 9 aylk görev süresi boyunca en yaknndaki birçok ismi kaybeden ya da kovan Trump, Beyaz Saray içinde de halen istikrarl bir çizgi yakalayabilmi deil.
Bu gelimelere ilaveten, d politika yapm sürecini büyük ölçüde Pentagon ve Savunma Bakan James Mattise devreden Trump, PKK/YPGye silah verilmesi gibi askeri kararlar da Pentagon ile ABD Merkez Kuvvetler Komutanlna (CENTCOM) brakm durumda.
ABDnin Suriyede PKK/YPG unsurlaryla çalma kararnn, Obama döneminde temelleri atlp uygulanmaya balayan ve Trump döneminde de devam eden bir miras olduunu vurgulamak lazm.
Trumpn özellikle askeri konulardaki karar alma süreçlerini orduya devretmi olmas ve Pentagonun da PKK/YPG ile çalmaya isteklilii, ksa vadede bu sorunun çözümü hususunda büyük beklentilere girmenin doru olmayacan gösteriyor. Dolaysyla Cumhurbakan Erdoan ile Trump arasndaki görümeden bu konuda somut bir sonuç beklemek çok gerçekçi olmayabilir.
ELEBAI GÜLENN ADE SÜREC
Gülenin iade süreciyle ilgili iki ülke arasndaki ayrmann Türk-Amerikan ilikilerini ne denli zora soktuunu Amerikallarn yeterince anladn söylemek mümkün deil. Zira FETÖnün 15 Temmuz darbe giriimiyle ilgili üzerindeki üpheleri halen tam olarak gideremeyen Amerikan yönetimi, Gülenin iade sürecindeki tutuk tavrnn Türk toplumunda ve Ankarada meydana getirdii derin hayal krkln okuyamyor.
Cumhurbakan Erdoann görümede, Türkiyenin bu konudaki kararlln bir kez daha dile getireceine dair kuku yok; ancak u anda ne ABD Adalet Bakanlnda ne de Beyaz Sarayda Gülenin iade sürecinin ciddi bir öncelikle ele alnd söylenebilir.
ABD tarafnn konu yakndan takip ediliyor tarz açklamalar bir yana, imdiye kadar ABD Adalet Bakanl nezdindeki idari sürecin hzlandn gösteren somut bir emarenin olmamas, kukusuz New Yorkta görüülecek ana konulardan biri olacaktr.
Buna ilaveten, ABD Adalet Bakan Jeff Sessionsn Trump ile yaad sürtümenin halen örtülü olarak devam etmesinin ve Rusya soruturmasnn bakanln ana gündem maddesi olmasnn da Gülenle ilgili sürecin belli ölçüde göz ard edilmesine neden olduu söylenebilir.
SARRAF DOSYASI KABARIYOR
Türk-Amerikan ilikilerinin yeni sorun alanlarndan biri de son iddianame ile merkezine Halkbankn konulduu siyasi bir dosyaya dönüen Rza Sarraf davas. Türkiyenin Tahranla o dönemki ticaretini tek tarafl olarak ran yaptrmlarn delme olarak kodlayan ABD yarg makamlarnn süreci okuma biçimi, 17-25 Aralkta FETÖcü savclarn hazrlad iddianamenin yaklamyla önemli ölçüde örtüüyor.
Ankara bu konudaki rahatszln ciddi ekilde dile getirirken, Adalet Bakan Bekir Bozdan Bu davay görecek mahkemenin bakan Richard Berman, 2014 ylnda Fetullahç Terör Örgütünün 17/25 süreçlerindeki propagandalarna ve politikalarna destek vermek maksadyla Türkiyede düzenlenen uluslararas bir kongreye moderatör olarak katld. Orada Zaman gazetesine, örgütün yayn organna röportaj verdi ve FETÖnün argümanlarn kullanarak açklamalar yapt eklindeki sözleri Türkiyenin konuya bakn net bir ekilde özetliyor: hsas- rey yapm bir hakimin bakanlk edecei mahkemenin görecei bir dava hukuki olamaz.
Dolaysyla, FETÖ eleba Gülenin iade süreciyle ilgili somut bir adm atmayan ABDnin, Sarraf davasn merkezinde Halkbankn olduu siyasi bir sürece tahvil etmesi de New Yorktaki görümenin ana konularndan biri olacak. Cumhurbakan Erdoann son mülakatnda New Yorktaki görümede bu konuyu da gündeme getireceiz açklamasn yapmas, Ankaradaki rahatszln boyutunu gösteriyor.
- S-400 FÜZE SAVUNMA SSTEM
Cumhurbakan Erdoan-Trump görümesinde ABD tarafndan gündeme getirilecek en önemli baln ise S-400 füze savunma sistemi olmas bekleniyor. Pentagon ve ABD Dileri Bakanl, bandan itibaren Türkiyenin Rusyadan S-400 füzeleri almasna kar çkyor. Türkiye açsndan ise bu süreç, Ankarann kendi ulusal çkarlar söz konusu olduunda ABDden bamsz politikalar gelitirebileceinin en somut örneklerinden biri olarak görülüyor.
Pentagondaki endieler Mattis üzerinden Trumpa ve oradan da Cumhurbakan Erdoana ulaacaktr. Ancak bugüne kadar PKK/YPGye silah destei konusunda hep DEAla mücadele bahanesini kullanan Amerikan yönetimi, S-400ler konusunda da Ankarann ulusal tehdit öncelikleri deerlendirmesini dinlemek zorunda kalacak.
Tüm bu zor maddeler yan yana konulduu zaman, Cumhurbakan Erdoan ile Trump arasndaki görümeden hzl somut sonuçlar beklemek doru olmayabilir. Ancak olumlu ve yapc geçecek bir Erdoan-Trump görümesi, iyileme ve yenilenme sürecine kap aralayabilir.