Brookings Enstitüsü D Politika, Enerji Güvenlii ve klim nisiyatifi Uzman Samantha Gross, dünyada deniz yoluyla tanan petrolün üçte birinin Hürmüz Boazndan geçtiini belirterek, Hürmüz Boaznn kapatlmas petrol piyasas için ykc bir etki yaratr. Bu, dünya petrol piyasalar için bir kyamet günü senaryosu olur ama kapanmas pek muhtemel deil. dedi.
Gross, AA muhabirine yapt deerlendirmede, ABDnin rana yönelik petrol yaptrmlarndan muaf tutulan 8 ülkeye yeni muafiyet hakk verilmeyeceini açklamasnn, petrol fiyatlarn yükselttiini ancak bu artn zamanla yavaladn söyledi.
Küresel piyasada petrol fiyatlarnn farkl dinamikler nedeniyle deiikilik gösterdiini ifade eden Gross, Bugün fiyatlar, Venezuela ve Libyadan kaynaklanan arz ksnts, randan yaplan ithalatta muafiyet hakknn kaldrlmas, yavalayan ekonomik büyüme ve bunun sonucunda da yavalayan talep endieleri arasnda skm durumda bulunuyor. diye konutu.
Gross, küresel piyasada randan petrol tedarik etmek isteyen alclarn bir ekilde bu ticareti sürdürmek isteyeceine iaret ederek, Uzun vadede petrol piyasasnda ran kaynakl arz boluu kapatlsa bile stoklar düük olacandan piyasann yeni bir kesintiye cevap verebilmesi zorlaacak. Bu da petrol fiyatlarnda uzun vadede yukar yönlü bir bask yaratacaktr. Trump yönetiminin söyledii gibi randan petrol ihracatnn sfra indirilmesi çok zor ama rann da ihtiyaca göre ve istedii kadar petrol ihraç edebileceini de düünmüyorum. çin gibi baz ülkeler, ABD yaptrmlarnn etrafndan dolaarak randan petrol almna devam etmeye istekli olacaktr ama ran petrol ihracatn u anki seviyesinde sürdüremeyecektir. deerlendirmesinde bulundu.
Petrol hraç Eden Ülkeler Örgütünün (OPEC) yaptrmlar karsnda üretimini kesinlikle artraca vurgulayan Gross, Suudi Arabistan ve Birleik Arap Emirliklerinin (BAE) rann yerini alarak kar salamak isteyebileceini ifade etti.
Gross, rann Hürmüz Boazn kapatma ihtimaline yönelik ise Dünyada deniz yoluyla tanan petrolün üçte biri Hürmüz Boaz üzerinden aktarlyor. Hürmüz Boaznn kapatlmas petrol piyasas için ykc bir etki yaratr. Bu, dünya petrol piyasalar için bir kyamet günü senaryosu olur ama kapanmas pek muhtemel deil. dedi.
ABD üretimini artrmaya devam edecek
Orta Dou Enstitüsü Ekonomi Uzman Jean-François Seznec de Suudi Arabistan, BAE ve Rusyann petrol üretimini artracan ve piyasalarn muafiyetlerin kaldrlmasndan çok fazla etkilenmeyeceini belirtti.
ABDnin de üretimini artrmaya devam edeceini ifade eden Seznec, Muafiyetlerin kaldrlmasnn ardndan petrol fiyatlarnn varil bana 70 dolar seviyesinde, rann günlük petrol ihracatnn ise 700 bin varil civarnda seyredeceini tahmin ediyorum. diye konutu.
Seznec, rann yaptrmlara uymamas halinde ABDnin daha agresif bir ekilde ikincil yaptrmlar devreye sokabileceini söyledi.
Birçok büyük ve orta ölçekli ithalatçnn bu durumun farknda olduunu belirten Seznec, öyle devam etti:
Bu ithalatçlar, ran atlayarak Suudi Arabistan ve Rusyadan gelecek güvenilir tedariki tercih edeceklerdir. Suudi Arabistan, BAE, Rusya ve ABDdeki üreticiler varil bana 70-75 dolarlk üretime devam etmekten memnun olacaklardr. Hürmüz Boaznn kapatlmas konusunda ise bir yanl anlalma olduunu düünüyorum. ran Dileri Bakan Cevad Zarif, petrolümüzü satamazsak boaz kapatrz demedi. ABDnin, Hürmüz Boazn sadece rana kapatmas durumunda boaz kapatrz dedi. ABD tabii ki böyle bir ey yapmayacak.
ABDnin ran yaptrmlar
Washington yönetimi, ranla nükleer anlamadan tek tarafl olarak çekilmesinin ardndan rana yönelik ilk yaptrm paketini 7 Austos 2018de, ikinci aama yaptrm paketini ise 5 Kasm 2018de devreye sokmutu.
ABD, bu tarihte aralarnda Türkiyenin de olduu 8 ülkeye randan petrol ithalat konusunda 180 gün muafiyet tanmt. Beyaz Saraydan geçen hafta banda yaplan yazl açklamada ise bu ülkelere yeni muafiyet hakk verilmeyecei duyurulmutu.
ABDnin daha önce ran petrol yaptrmlarndan muaf tutulan ülkelere yeni muafiyet hakk verilmeyeceini duyurmas üzerine ran Devrim Muhafzlar Ordusu Deniz Kuvvetleri Komutan Ali Rza Tengsiri, rann Hürmüz Boazn kullanm kstlanrsa boaz geçilere kapatrz. rann kara sularn her türlü tehdide kar savunacaz. açklamasnda bulunmutu.
Washington ise rann Hürmüz Boazn kapatmas halinde bölgede petrol ticaretini korumak için askeri güç kullanmaya hazr olduunu açklamt.