Tüm dünyay etkisi altna koronavirüs salgn nedeniyle okullarda eitim uzaktan devam ederken, tp eitimi için gelitirilen sanal gerçeklik uygulamas sayesinde artk anatomi derslerini kadavraya ihtiyaç duymadan, insan vücudunun bütün organlarn en ince detaylarna kadar ekrandan seçilen kadn veya erkek modellerle ilemek mümkün.
Gelecei ekillendirecek teknoloji olarak kabul edilen ve bata sinema olmak üzere dünyada artk birçok alanda kullanlan sanal gerçeklik (VR-Virtual Reality), uygulamasnn en yeni kullanm alanlarndan biri de tp eitimi. Almanyada tp derslerinde kullanlmak ve hastalarn kaderini tayin edecek önemli kararlar öncesi onlar bilgilendirmek amacyla gelitirilen sanal gerçeklik uygulamas Forsina, artk Türkiyede. Uzaktan eitime geçilmesinin ardndan tp eitimi için gelitirilen Forsina, 85 kiilik bir yazlm ekibi tarafndan, son teknoloji kullanlarak Almanyada Heidelberg ve Köln üniversitelerinin katklaryla gelitirilen sanal gerçeklik anatomi ve tomografi (CT) program.
Program, tp eitiminde kaliteyi ve aklda kalcl artrmak, örenme süresini ksaltmak ve kadavra kullanmn en aza indirmek amacyla hazrland.
Sistem, sanal gerçeklik (VR) gözlüü ile kullanlabilecei gibi örenciler tarafndan herhangi bir bilgisayar ve tabletten de 2D olarak kullanlabiliyor.
Ayrca radyoloji (CT) tarafnda kadavra tomografileri üzerinde çallabilecei gibi gerçek hasta tomografileri de sanal gerçeklik sistemi ile kullanlabiliyor.
- Kadavra uygulamasn bitirecek sanal gerçeklik teknolojisi
Sanal gerçeklik uygulamas sayesinde anatomi derslerini kadavraya ihtiyaç duymadan ekrandan seçilen kadn veya erkek modellerle yapmak mümkün oluyor. Bu uygulama sayesinde insan bedenini kaslardan damarlara, organlarn iç ve d yüzeylerinden dier dokularna kadar incelemek mümkün. Kadavra ve mankenlerle yaplan geleneksel eitimlere oranla maliyet ve süre tasarrufu da salayan uygulama, örencilere ya da doktorlara göre kiiselletirilip düzenlenebiliyor.
- Birçok eyi bu sistemin dnda görmek mümkün deil
Sanal gerçeklik uygulamas Türkiyede kullanan ilk kii olan ç Hastalklar ve Gastroenteroloji Uzman Prof. Dr. Mehmet Sait Budac, tpta en büyük sorun yaanan dersin anatomi olduunu ve örencilerin üç boyutlu görüntüleri alglamakta güçlük yaadn söyledi.
Örencilerin cerrahide anatomik yapy alglamas ve sonradaki dönemlerde yapaca bütün ilemlerde bu anatomik yapy üç boyutlu olarak alglamas için üniversitelerde genellikle kadavralar kullanldn hatrlatan Budac, Bu sistem kadavra sürecini ortadan kaldrm oluyor. Kadavra üzerinde çalmadan bu sistem ile insan anatomisinin bütün detaylarn görmek mümkün. Tabii sistemin trendi burann ötesine gidecek. Bundan sonra hastalklara ait detaylar da eklenecek. Örnein, beyinde bir tümör çkacak, mesela hipofiz bezinde. Akromegali dediimiz bir beyin tümöründe el parmaklarnda irileme, yüzde kabalama, alnn öne çkmas, çenenin büyümesi birtakm deiikler meydana geliyor. Bu sistemde, beyinde küçük bir tümör çkacak, belirginleen bölgeler ortaya çkmaya balayacak. Modelin üzerinde bütün hastalklar 3 boyutlu olarak görülmü olacak. Birçok eyi bu sistemin dnda görmek mümkün deil. diye konutu.
Budac, anatomi eitiminin 2 yl sürdüünü belirterek, unlar kaydetti:
Bunun önemli nedeni 3 boyutlu yapy anlatmak için giriilen tali yollardr. Bu tali yollar VR sistemi ile by-pas edilerek katalize edilmektedir. Benzer ekilde dier branlarda da bu sistemin gelitirilmesi sonras klinik bilimler de iitsel baskn sistem eitimi yerine görsel arlkl bir eitim modelinin yerlemesi ayn durumu salayacaktr. VR teknoloji ve de geçmiin imkanszlklarndan arnm yeni eitim sistemleri katalizör rolü üstlenmektedir. Genel anlamda pratisyenlik sistemini esas alan geçmi eitim sisteminin misyonunu tamamlad kanaatindeyim. Özellikle 6. yl yani internlik dönemi klinik uygulama dönemi olsa da pratikte atl ilemektedir. Yeni eitim sistemi ile 5. yl etkin eitimle katalize edilebilir. Sonuçta 4 yl temel eitim ve sonrasnda uzmanlk eitimi verilmelidir.
Budac, sistemi kullanmann dinleyici açsndan çok basit olduunu dikkati çekerek, örencinin bilgisayarna bu program yüklemesinin ve VR gözlüüne sahip olmasnn yeterli olduunu ifade etti.
- Farkl eitim alanlarnda kullanlacak
Dersi verenin sistemi kullanabilmesi için bir süre eitim almas gerektiini belirten Budac, öyle devam etti:
Gerçee yakn bir görüntü salyor. Sanal bir snf oluuyor bulunduunuz yerde. Türkiyede henüz hiçbir yerde eitim verilmemektedir, ancak bu konuda ders alan örenciler yakn bir zamanda olacak. Koronayla beraber teknoloji erkene gelmi oldu. Bu teknolojik yaplar belki 10 yl sonra gündemimize gelecekti. Artk koronadan sonra bu sistem daha da erkene gelmi oldu. Birçok sektörde bu sistem kullanlacaktr. Farkl eitim alanlarnda kullanlacak. Bu sistemin kullanc açsndan bir adaptasyon süreci gerekiyor. Dersi verenin eitim almas gerekiyor. Ortalama maliyet, yurt dndan geldii için 1000 dolar.
- Böyle bir sistemle eitim almay çok isterdim
Sistemin kullananlarn 3 boyutlu bir alana girdiini kaydeden Budac, VR gözlüklerinde yaadnz her eyi burada da yayorsunuz. Sinema sahnesine girmi gibisiniz. Keyifli bir alan, renkli bir dünyaya girmi oluyorsunuz. Örencilik dönemimde böyle bir sistemi görmü olmay, eitim almay çok isterdim. Birçok yapy anlayamadmz bu sistemi gördükten sonra görmü oldum. Tp örencilerinin bu sistemi sahip olmas gerektiini düünüyorum. ifadelerini kulland.
Budac, sistemin taleplere göre güncellendiini ve eklemeler yapld ifade ederek, örencilerin tüm dersleri kopyalayarak tekrar dinleme imkanna sahip oluunu anlatt.
Uygulama ile insan vücudundaki organlar en ince detaylarna kadar incelemenin mümkün olduunu vurgulayan Budac, sözlerini öyle tamamlad:
Sadece banz eip oraya uzanmanz yeterli veya el cihazlaryla onlara dokunmanz yeterli. Aslnda bu sistem muayene için de çok deerli olabilir. Hasta geldiinde sorunun nerede olduunu hastaya göstermek mümkün. Hastann kendisini tanmas bakmndan aslnda muayene odalarnda gelecekte olmas gereken eylerden biri. Hasta gözlüü takyor, organlarn elini uzatp dokunabilecekmi gibi görüyor. Düünsenize Kovidi anlatyoruz. Korona önünüze geldi. Canl olarak hastaya, örenciye anlatabilirsiniz.