EYT yasas ile ilgili önemli gelimeler yaanmaya devam ediyor. Prof. Dr. Vedat Bilginin konuyla ilgili görevlendirilmesinin ardndan, Tüketici Bavuru Merkezi (TBM) Sosyal Güvenlik Komisyonu Bakan Ali Duman da konuyla ilgili açklamalarda bulundu.
Duman, konuyla ilgili gelimelerin, maç srasnda kural deitirilmesini andrdna iaret ederek, u deerlendirmeyi yapt:
1999 ylnda 4447 sayl yasa ile anszn emeklilik ya snr yasas getirildi. Daha sonra, dönemin baz milletvekillerinin itirazyla konu Anayasa Mahkemesine kadar gitti. 2002 ylnda ya haddi yasas yeniden düzenlenerek 4759 sayl yasayla imdiki son eklini ald.
Tüm dünyada geçerli olan hukuk ilkesi gereince aleyhte çkan bir yasa geriye doru iletilemez iken, maalesef bu yasa geriye doru iletilerek, kadnlar için 08.09.1981den, erkekler için ise 08.09.1976 tarihinden sonra ilk kez SGKl çalmaya balayan herkesi kapsam oldu. ayet yasa kabul edildii tarihten itibaren geçerli olup geçmii kapsamasayd, bugün EYT olarak kabul edilen milyonlarca emekçi çalan madur olmam olacakt.
Nitekim 2008 ylnda da yeni kanunla ya haddi artlar deitirildi fakat geriye doru iletilmedii için bu hususta bir maduriyet söz konusu olmad. Durum itibariyle, 20 yldan beri yasann geriye doru ilemi olmas sebebiyle emekçi çalanlar hak ettii halde emekli olamyor ve hak kaybna uram oluyorlar.
EYT yasas çkarsa kimleri etkileyecek?
TBMMye sunulan yasa teklifleri incelendiinde üç farkl yöntemin belirginletiini belirten Duman hangi teklif yasalarsa, kimleri ne ekilde etkileyeceini öyle açklad:
Birinci yönteme göre; kadn için 50, erkek için 55 yan doldurmu ve en az 3,600 gün hizmeti bulunan çalanlar dikkate almaktadr. ayet bu teklif 2019 yl içinde kabul edilirse, 1969 yl ve öncesinde doan 3,600 günlük (10 yl) hizmeti bulunan kadnlar ile 1964 yl ve öncesinde domu ve yine 3,600 gün hizmeti olan erkek çalanlar kapsam olacak. Buna göre, SGK ilk giri tarihleri 08.09.1999 ve öncesinde olsa dahi bu tarihlerden sonra doanlar faydalanamam olacaktr.
kinci yönteme göre ise, ya haddi dnda kalan ancak dier artlar yerine getirmi çalanlarn emeklilik koullar öyle olacak. 4447 sayl yasaya göre emekli olabilmek için üç temel kural var;- çalma Hizmetini tamamlam olmak. Yani, SSKda 5,000 gün ile 5,975 gün aras ilk girie göre belirleniyor, Ba Kur ve Emekli Sandnda ise kadn çalanlar için 7,200, erkek çalanlar için 9,000 gün.
çalma Süresini tamamlam olmak, yani ilk giri tarihinin üzerinden kadnlarda 20 yl, erkeklerde ise 25 yln geçmi olmas.- Ya Haddini tamamlam olmak yani kadnlarda 40-58 ya, erkeklerde ise 44-60 ya arasnda bulunmak.
Emeklilikte ya art deiiyor! 1 Ocak 2019dan sonra...
Malulen olmasa da engelli hakkyla emekli olabilirsiniz
Bu 3 art yerine getiren emekli olabiliyor. 2019 ylnda bu teklif kabul edilirse, ya haddi hariç dedii için dier 2 art yerine getirmek açsndan bakldnda SSK için 5975 güne kadar hizmetin dolmu olmas, Ba Kur ve Emekli Sand için ise kadnlarda 7,200 günün erkeklerde ise 9,000 günlük hizmetin tamamlanm olmas gerekecek. Ancak erkek çalanlardan 1994 ylndan sonra ilk defa çalmaya balayanlar çalma süresi açsndan faydalanamam olacaktr.
Üçüncü yöntemin tercih edilip, EYT yasasnn çkmas halinde ise; 08.09.1999 ve öncesinde ilk kez SGK kapsamnda çalmaya balayan herkesin kadn ya da erkek çalan ayrm yaplmadan 5,000 günlük hizmet ile emekli olmas gerçekleebilecek, böylelikle EYT yasas kabul edilen herkesi kapsam olacaktr.
Fakat tekliflerin geçerlilik süresi incelendiinde üç ay ya da at ay yürürlükte kalmasnn öngörüldüü dikkat çekiyor. Oysa bu teklif kabul edilir ve yöntem benimsenirse, 4,447 sayl yasaya göre hak kaybna uram herkesin yasadan faydalanabilmesi için kanunun 25 yl çalma Süresi açsndan 08.09.2024 tarihine kadar geçerli olmas gerekecektir.
Duman sözlerini öyle tamamlad:01 Ekim 2019 tarihinde TBMM yeni dönem yasama faaliyetine balam olacak. EYT yasas teklifleri görüülmeye balandnda hangi yöntemin dikkate alnacan herkes, hepimiz merakla bekliyoruz. Yeni dönemde bilhassa Cumhurbakanlmzn ve ilgili bakanln çalmalaryla daha farkl bir yasa teklifi oluturulabilir. Gerek EYT gerekse dier SGK konularyla alakal yeni yasa teklifleri gündeme gelebilir.