Sanayi ve Teknoloji Bakanlna bal Güneydou Anadolu Projesi (GAP) Bölge Kalknma daresi Bakanl, kurulduu 1989dan bu yana tarmdan sanayiye, enerjiden çevreye, kültürden turizme kadar uygulad projelerle buradaki illerin kalknmasna destek olurken neredeyse tüm sektörlerde önemli kazanmlar elde edildi.
GAP Bölge Kalknma daresi Bakanlnn kuruluunun 32nci yl dönümü dolaysyla nedeniyle yaplan derlemeye göre, Kurum, bölgenin kalknmas için Sanayi ve Teknoloji Bakanl koordinasyonunda, Karacada, pekyolu ve Dicle Kalknma Ajanslar bata olmak birçok kurum ve kurulu ile i birlii içinde çok sayda proje yürüttü.
Adyaman, Batman, Diyarbakr, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, anlurfa ve rnakn yer ald 9 ili kapsayan GAP Bölgesi, alan ve nüfus açsndan Türkiyenin yaklak yüzde 10unu oluturuyor.
GAP, çok sektörlü, sürdürülebilir insani gelimeye dayal, bölgenin rekabet gücünü artrmay, ekonomik ve sosyal bütünlemeyi güçlendirmeyi hedefleyen, entegre bir bölgesel kalknma projesi olarak uygulanyor.
Projeyle tarm, sanayi, enerji, ulatrma, eitim, salk, krsal ve kentsel altyap yatrmlaryla bölgenin ekonomik ve sosyal göstergelerinin ülke ortalamasna getirilmesi, bölge halknn yaam kalitesi ve refah düzeyinin yükseltilmesi hedefleniyor.
BÖLGEDE 10 AYLIK HRACAT GEçEN YILIN TOPLAMINA YAKLATI
Projenin hzla tamamlanabilmesi amacyla bölgeye yaplan yatrmlar 2003ten itibaren düzenli ekilde artrld. GAP Bölgesi yatrmlarnn ülke içindeki pay 2001de yüzde 5lere kadar düerken 2003-2020 döneminde yüzde 14ü at.
GAP kapsamndaki yatrmlara 1990-2020 döneminde 2021 yl fiyatlaryla 214,4 milyar lira kaynak ayrlrken bunlarn 190,1 milyar liras yatrma dönütü. GAP Bölgesine Kamu Yatrm Programndan bu yl tahsis edilen ödenek 13,8 milyar lira oldu.
Bu bölgeden 2002de Türkiyenin toplam ihracatnn yüzde 1,6sna karlk gelen 584 milyon dolar tutarnda d satm yapld. Bölgenin geçen ylki ihracat 18 katna çkarak 10,5 milyar dolara ulat. Bu tutar, ülkenin toplam ihracatnn yüzde 6,15ini oluturdu.
Bu yl ocak-ekim döneminde ise bölgeden yaplan ihracat 10,2 milyar lira oldu. Böylelikle geçen ylki ihracata, 2021in 10 aynda büyük oranda ulalm oldu.
MEZOPOTAMYA MARKASI HAYATA GEçRLD
GAP Bölgesinde 2002de 155 tevik belgesi verilmi, 872 milyon lira sabit yatrm tutar ile 8 bin 753 kiilik istihdam öngörülmütü. Sonraki yllarda uygulamaya konulan yeni tevik yasasyla bölge illerinden Batman, Diyarbakr, Mardin, Siirt, anlurfa ve rnak Bölgesel Tevik Sistemi kapsamnda en yüksek destein saland 6nc Bölgede yer ald.
Böylelikle yatrm ve desteklerden azami ölçüde yararlanlarak, bölge ekonomisinin gelimesine katk saland. Geçen yl bölge illeri için 1360 yatrm tevik belgesi düzenlendi. Bu belgelerde öngörülen sabit yatrm tutar 23,8 milyar liraya, istihdam 73 bin 591 kiiye yükseldi.
Bölgenin dier bölgelerle, illerle, limanlarla ve komu ülkelerle eriimini salayan ulatrma altyapsnda da önemli gelimeler kaydedildi. Geçen yl itibaryla kara yolu a 6 bin 510 kilometreye ulat. 294 kilometrelik otoyol ann yan sra bölünmü yol a da 2 bin 499 kilometreyi buldu.
Belediye belgeli tesislere giden yerli-yabanc turist says 2002de 380 bin iken 2020de yaklak 2 katna çkt ve 717 bin kiiyi geçti. Ayn dönemde turizm belgeli konaklama tesislerinde yerli ve yabanc turist says 409 bin 629dan 1 milyon 170 bin 716 kiiye yükseldi.
Bölgedeki tüm illerin bütüncül bir yaklamla markalatrlarak, sürdürülebilir bir turizm destinasyonu oluturulmas hedefiyle bu yl Mezopotamya markas hayata geçirildi.
GAP çN AYRILAN BÜTçE YÜZDE 36 ARTIRILDI
Bakanlk, 2002-2020 döneminde tarm, sanayi, enerji, çevre, kültür-turizm ve sosyal yaam gibi alanlarda uygulad projelerle bölgenin kalknmas için 2021 fiyatlaryla 1,8 milyar lira kaynak kulland.
Sadece 2014-2020 döneminde uygulanan ana proje ve alt projelerle Bakanlk, 2021 yl fiyatlaryla 695 milyon liraya yakn harcama yapp, 1318 projeyi destekledi veya uygulamasn gerçekletirdi.
Bakanln hayata geçirecei projelere de kaynak oluturacak bütçesi bu yl yaklak 96 milyon lira oldu. Gelecek yl GAP Bölge Kalknma daresi Bakanl için ayrlan bütçe ise yüzde 36 artrlarak 130,7 milyon lira olarak teklif edildi.
2021-2023 yllarn kapsayan GAP Bölge Kalknma Program 19 ubat 2021de Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoann onayyla yürürlüe girdi. Program kapsamnda yaklak 400 milyon liralk bütçeyle GAPta tarmda rekabetçiliin artrlmas, turizm ve sanayi alannda projeler desteklenecek.