Ülkede giderek derinleen ekonomik krizle birlikte son bir ay içinde birçok kii intihar ederek yaamna son verdi. Pe pee ve kimi zaman toplu olarak yaanan intiharlar deerlendiren Sosyolog Basri Dara, intiharlar Ekonomik krizin patlak vermi hali olarak nitelendirirken, Sosyolog Nuri Gökçe ise intiharlarn bireysel mutsuzlukla açklanamayaca üzerinde durdu.
EKONOMNN KÖTÜYE GD ETKLER
ntiharn toplumsal boyutuna deinen Sosyolog Basri Dara, ekonominin bu durumdaki payna dikkat çekti. Dara, nsan toplumdan var eden deerler vardr. Bunlardan aile, din, ideoloji, gibi sralayabiliriz. Bunun kendini var ettii bir düzen vardr. Özelikle modern zamanlarda intiharn altnda yatan eyin ekonomik sorunlar olduu gerçei kaçnlmazdr. Bireyi var eden ve hayatn idame eden ekonomik artlarn, git gide kötüye gitmesi bireyi etkiledii gibi toplumu da etkiler. Psikolojik ve nörolojik etkiler yannda aile de büyük bir etkendir birey üzerinde. Durkheimin bencil intihar dedii bir intihar tipi var. Bunu özgeci intihar olarak tanmlyor. Özelikle intihar kaynann, ekonomik ya da siyasal sebepleri olduu gibi toplumsal boyutu da var dedi.
BASININ MEMEMES REALTEY DETRMEZ
stanbul ve Antalyada yaanan toplu intihar hatrlatan Dara, stanbuldaki intihar vakasna göz attmzda ailenin bütün ekonomik yükü bir ablann omuzlarndayd. ntihar eden kadn, intihar ettikten sonra dier aile fertlerinin hayatlarn idame edemeyeceklerini bildii için toplu intihara karar vermi. Biz burada bir çkarmda bulunursak, tek bu çkarm karmza çkyor. Türkiyede medya bunu ilerken bu benzeri vakalarn çoalmamas için sadece siyanürün üzerinde duruldu. Ama bu realiteyi deitirmez. Sonuçta ülkenin içinde olduu ekonomik artlar ortada. Geçmi dönemlerdeki ekonomik krizler bir anda ortaya çkarken, imdiki biraz daha zamana yaylarak devem ediyor diye konutu.
SOSYAL YARDIM çÖZÜM DEL
Ekonomik kriz ve yaplan zamlarn etkisini en çok toplumun en alt guruplarnn hissettiini dile getiren Dara, Toplu intiharlar dediimiz vakalar burada çkyor. Kapitalist sistemi bilmeden bu biraz zor alr. Kapitalizmin birçok boyutu var. Ekonomik anlamada en çok iddet olarak ortaya çkyor. Devletler ve sistem insanlarn yaamlarn sürdürebilmeleri için sosyal yardm ile bir çözüm üretmeye çalyor. Bunu valilikler, belediyeler, sosyal yardmlama dernekleriyle salamaya çalyor. Bu temelde bir çözüm olarak gösterilebilir; ama çözüm deildir dedi.
DEVLETE VE TOPLUMA MESAJ VERYOR
Her bireysel intiharn beraberinde toplumsal bir intihar dourduunu söyleyen Dara, üretimin bu noktadaki rolüne de dikkat çekerek, öyle devam etti: Anahtar kelime üretimdir. Üretimin olmad ve mutlu olmadnz bir yerde bu tür kaotik durumlarla çok kar karya gelebiliriz. nsanlar üretimin bir parças iken git gide metalamaya balad. Ekonomik krizin patlak vermi halidir intiharlar. Ama bunu kimse ortaya çkarmak istemiyor. Her bireysel intihar, beraberinde bir toplumsal intihar douruyor. Ciddi anlamda psikolojik ya da nörolojik sknts yoksa bireyin, intiharn altnda yatan nedenlerin iyice aratrlmas gerekiyor. Toplum bir yerde sadece kendini düündüü için bireysel anlamda ciddi skntlar ortaya çkyor. Bunun altnda yatan en büyük neden ekonomidir. Durumu iyi olan birisinin intihar çok da haber olmaz. Toplu intiharlar o toplumdaki gidiat gösterdii için ciddi anlamda bir yank yapmas gerekiyor. Birey toplu anlamda intihar ederken bir yerde aileye, topluma ve devlete cezay kesiyor. Bunun faturasn kendi hayatna son vererek kesiyor. Bir yerde mesaj da veriyor. Burada fatura en çok topluma kesiliyor. Dayanma duygusu dediimiz ey krsal bölgelerde biraz daha fazlayken, ehirlerde bu duygu yok oldu. Kalabaln içinde kendini var edemeyen birey içine kapanr. Bu kentlemenin dourduu yalnzlama duygusudur. Köyde üretimin bir parças olan birey, ehirlerde tüketimin bir parças oluyor. Kentler de yaam çok acmaszca iliyor. Mesela kirasn, faturasn, doalgazn yatramyor insanlar. çaltnz size yetmiyor. Kt kanat geçinmeye çaltkça paylam duygusu yok olur. nsanlar artk daha az sohbet eder oldu. Paylamlar gittikçe azald. Hayatnn çounu çalarak kazanmaya çalan toplumlarda sosyal yaam zor oluur. Bu durumda Türkiye toplumu ile bat toplumunu karlatrdmzda korkunç bir fark görebiliriz. Türkiyede ekonomik krizi iliklerimize kadar hissediyoruz.
TOPLUMSAL BALARIN ZAYIFLII TETKLEYC
Ülkedeki snfsal ayrmn intiharlar üzerindeki etkisini deerlendiren Sosyolog Nuri Gökçe ise, Türkiyede bir kesim için büyük imkanlar salanrken, dier kesimi yoksun braklma algs yklm deil. Bireyin burada hayati önem tayan ekonomik yoksunluu, gruplar arasnda yer edinmesini engelliyor. nsan için yaam hakikatken, ihtimal olan ölümün (intihar) bu kadar artmas toplumsal ilikilerin istikrara kavumadn gösteriyor. stikrarl bir toplumda insanlar hayatlar ile ilgili neler olabileceini kestirir ve beklentilerini de ona göre ayarlar. Ancak Türkiyede bu belli toplumsal tek tarafllk hayati tehlikenin ciddiyetini görmezlikten gelinmez bir noktada. Bu da Türkiyede toplumsal bütünlük olumasn engeller. Tarih boyunca, toplumsal balarn zayflad noktalarda intihar eilimi artmtr diye konutu
KSEL MUTSUZLUKLA AçIKLANAMAZ
ntihar için en anlaml tanm Sosyolog Emile Durkeimin yaptna vurgu yapan Gökçe, nsanlarn hayatlarnda ykm olarak gördüü ölüm (intihar) ne kadar yaama kar üstün gelebilir ki bir can yok oluyor. Elbette bunu ne psikolojik ne patolojik ne de toplumsal yoksunluk olarak deerlendirmek mümkün deil. Toplumlarda nedenler deiik görülse de deerlendirme konusunda ayn kanallar kullanmak mümkün. Dolaysyla Türkiyede görülen o ki intihar kiisel mutsuzluk teorisi ile açklamak yeterli olamamaktadr. Bireyin toplumsal çevresi ile bütünlemesi için oluan tüm grup temas ve iktisadi imkanlar salandnda bu eylemlerin azalaca görülecektir dedi.