Demokrasi tarihinin kara lekelerinden 12 Eylül 1980 darbesinin antidemokratik uygulamalarna maruz kalanlar, aradan geçen 39 yla ramen yaadklarn unutamyor.
Darbecilerin ikence ve kötü muamelesinin izlerini bedenlerinin yan sra ruhlarnda da tayan 12 Eylül madurlarndan, sanatç Hülya Avarn kuzeni Yüksel Avar, Mamak Askeri Cezaevinde tutuklu kald süre boyunca yaadklarn anlatt.
O dönem bir kurumda yöneticilik yaparken, ayn zamanda doktora örencisi olduunu belirten Avar, bu srada yazar Kemal Burkayn çkartt Özgürlük Yolu dergisinin etkinliklerine katldn ifade etti.
Darbenin hemen ardndan yakalandn kaydeden Avar, 45 gün gözaltnda kaldktan sonra hiçbir gerekçe sunulmadan cezaevine gönderildiini, burada tutulduu hücrede ikence ve kötü muamele gördüünü, tutukluluu üzerinden bir yl geçtikten sonra hakknda takipsizlik karar verildiini aktard.
Yaadklarn unutabilmek için hayatnda birçok deiiklie gittiine iaret eden Avar, bütün çabasna ve aradan geçen yllara ramen kendisine yaplan ikenceler ile ayn kouta kald arkadalarna uygulanan kötü muameleyi bir türlü unutamadn dile getirdi.
Avar, 12 Eylülün toplumun bütün kesimlerini madur ettiini ancak gözaltna alnan ya da tutuklanan kadnlara yaatlanlar bugün bile tam olarak anlatmann mümkün olmadn vurgulad.
- Neden tutuklandn hala bilmiyor
nsanlk onuruyla badamayan, kadnlk gururunu inciten her türlü davranla karlatklarna dikkati çeken Avar, sözlerini öyle sürdürdü:
Cezaevindeki kadnlarn tamam suçsuzdu. Zira birçou benim gibi ikence cenderesinden geçirildikten sonra yarglama gerei duyulmadan serbest brakld. Bir ksm da mahkeme aamasnda beraat etti. Cezaevinden çktmzda hiçbirimiz eskisi gibi olamadk. Yaama dair umutlarmz, ideallerimiz zorbaca elimizden alnmt. çkanlar, yaamnn yarsn o cezaevinde brakarak hayatna kald yerden devam etmek zorunda kald. çünkü onlarn yaamlarna, duygularna, evliliine, çocuuna el konuldu. imi kaybetmitim. Büyük hevesle baladm doktorama da devam edemedim. Esasnda 12 Eylül, kadnlar için bir cendere, ikencenin bir baka adyd. Aradan geçen zamana ramen beni neden aldklarn hala bilmiyorum. Anlayacanz pardon gibi bir ey oldu.
Avar, cezaevinde kadnlar üzerinde yürütülen yldrma politikalarnn tarihte bir baka örneinin olmadna inandn dile getirerek, öyle devam etti:
Maruz kald ikence nedeniyle annelik yeteneini kaybeden arkadalarmz oldu. Annelik gibi kutsal ve tarifsiz bir duyguyu ömür boyu yaayamayacak kadnlarn bu durumu, darbecilerin kirli uygulamalarnn sonucudur. Dünyann hangi hazinesi bir kadna annelik duygusunu yaatabilir? 12 Eylül, ailesini kaybedenler kadar hiçbir zaman aile olmayacak kadnlarn maduriyetinin de addr. 12 Eylül, gururumuzun yan sra anneliimizi de çald. Suçu varsa bir insann, yarglar sonra da cezasn verirsiniz. Oysa ki yargsz infazlar, ikenceler, aalamalar o günün rutini olmutu.
- kencecimle kar karyaydm
Kadnlara nedenini bilmedikleri bir bedel ödetildiine deinen Avar, buna sebep olanlar hiçbir zaman affetmeyeceini bildirdi.
Avar, cezaevinden çktktan sonra polis tarafndan takip edildiini, darda olmas nedeniyle fiziki ikence yapamayan darbecilerin bu ekilde kendisine psikolojik iddet uyguladklarn belirterek, öyle konutu:
Cezaevinde yaadklarmn etkisiyle uzun süre bunalmda kaldm. Yaadklarm elbette unutmak istiyorum ama unutamyorum. Dar çktktan sonra sokakta yürürken sürekli arkama bakardm. Kap her çaldnda beni almaya geldiler endiesi sarard. Dier arkadalarmzn hepsi de ayn eyi yayor. Hayatmzn bir ksmn brakp çktmz cezaevinden, paymza korku ve endieler dümütü. Yllar sonra Ulus semtinde alveri yaptm srada cezaevinde bana ikence yapanlardan biriyle karlatm. Kanm dondu. kencecimle kar karyaydm. O da beni tand, birden donup kald çünkü. Tuhaf bir duyguydu.
Demokrasiye yönelik her türlü antidemokratik giriime kar olduunun altn çizen Avar, 12 Eylül ve benzeri süreçlere kar daha fazla demokrasi ile mücadele edilebileceini sözlerine ekledi.