Güneydou Anadolu Bölgesinde çeitli gerekçelerle yaanan olaylarn ardndan aileler arasnda balayan ve kimi zaman yllarca süren kan davalarnn sona ermesi için devreye giren bar elçileri, yaptklar görümelerle taraflar arasnda husumeti sonlandrp bar salyor.
Bölgede yllardr arazi anlamazl, kz kaçrma, hayvan otlatma gibi nedenlerle yaanan kavgalarn ardndan olayn taraf aileler arasnda balayan kan davalarnda bugüne kadar çok sayda kii hayatn kaybetti, kadnlar dul, çocuklar ise yetim kald.
çok sayda kiinin kan davas nedeniyle baka illere göç etmek zorunda kald bölgede, yllar süren husumet, telafisi mümkün olmayan sorunlara yol açyor.
Kan davasn sürdürmek zorunda braklan erkekler ya saldrlarda öldürülüyor ya da suç iledii için cezaevine düüyor, geride kalan kadnlar ve çocuklar için zorlu bir yaam balyor.
Toplumsal bir yara haline gelen kan davalarnn sona erdirilmesi için arabulucu olarak devreye giren kanaat önderleri, mülki amirler, din alimleri ve sivil toplum kurulularnn temsilcileri, bazen yllarca süren giriimleri ile husumetin son bulmas için mücadele ediyor.
Kimi zaman tepkilere ve kovulma pahasna ramen saduyu, sabr ve kararllkla giriimlerini sürdüren, baz görümeler için kilometrelerce yol kateden bar elçilerinin bu çabas meyvelerini veriyor.
Bölgede bugüne kadar bu giriimler sayesinde ikna edilen yüzlerce aile bart. Bar kabul eden aileler, düzenlenen törenle el skt, topluca yenilen bar yemeinin ardndan huzurla yaamlarna devam etti.
Husumetli ailelerin barmasyla can kayplarnn ve yaanacak maduriyetlerin de önüne geçildi.
- Bar sürecinde youn çaba harcyoruz
Diyarbakrda Hasenan ailesinin ileri gelenlerinden Hasan Arslan, AA muhabirine, bölgedeki husumetli aileleri ellerinden geldiince bartrmaya çaltklarn söyledi.
Bar sürecinde youn çaba harcadklarn anlatan Arslan, genellikle maduriyete neden olan tarafn kendilerine ulatn ve olayn çözümü için yardm istediini aktard.
Arslan, ailelerle sürekli görütüklerini ifade ederek, Kar tarafla konuup ikna ettikten sonra uzlatryoruz. Daha sonra bir bar yemei veriliyor ve Kuran- Kerimin altndan geçilip, yemin edilerek, barma salanyor. Bizler de çok memnun oluyoruz. dedi.
Tepki ile karlaabildiklerine hatta kovulma durumu dahi yaanabildiini vurgulayan Arslan, buna ramen pes etmediklerini, olay çözmeye çaltklarn kaydetti.
- 50 yllk kan davasnda bile çalmamz var
Kan davas nedeniyle ölenlerin ve cezaevine girenlerin olduunu belirten Arslan, öyle konutu:
Bunlarn bartrlmas gerekiyor. Devlet neticede görevini yapyor. Kolluk kuvvetlerinin sürekli yanlarnda duracak halleri de yok. Biri hapiste, dieri ise ölmü. Kalan aile bireyleri var ve onlar da sürekli çatma halinde olacaklar. Bu yüzden bartryoruz ki olay çözülsün. 100 yllk sorun da olsa sonunun bar olduunu bildikleri için baralm diyorlar. Biz de gidip bartrmaya çalyoruz. Sadece Diyarbakr ile kalmyor, baka illere de gidiyoruz. Bazen kavga olmadan bize geliyorlar veya biz duyuyor hemen olay yerine gidip, kavgay büyütmeden kapatabiliyoruz. Bazen de küçük çapl yaralamalar oluyor, onlar da büyümeden bitiriyoruz. 50 yllk kan davasnda bile çalmamz var. Biterse de en fazla sevinen taraf biz oluyoruz. Davann küçük veya büyük olmas fark etmez, bitince o mutluluk hiçbir eye deiilmez. Davann 1 yl, 10 yl, 50 yl olmas da fark etmez. Kim gelirse kapmz açk. Elimizden gelen her eyi yapyoruz, yapmaya da hazrz. Husumetli aileleri bartrdktan sonra yaanan mutluluk tarif edilemez.
- Nerede bir olay olursa gidip müdahale ediyoruz
ahinan ailesinin ileri gelenlerinden Mehmet Sait Gülçer, kan davasnn olmamasn temenni ettiklerini söyledi.
ki aile arasnda bir husumet olduunda ilk andan itibaren olay yerine gidip, gerginliin fazla büyümemesi için çaba sarf ettiklerini anlatan Gülçer, iki taraf sakinletirip, olayn kan davasna dönümesini engellemeye çaltklarn belirtti.
Gülçer, güvenlik güçlerinin de görevlerini yaptn, olayn büyümemesi için çaltn ifade ederek, Askerimiz ve polisimizle olaylar büyümemesi için önlemeye çalyoruz ancak bunlara ramen bir maduriyet olduu zaman da suç ileyen taraf baka yere gönderiyoruz. Ayn mahallede olurlarsa karlamamalar için önlem alyoruz. Bu tür olaylarda çou zaman suç ileyen taraf bize gelip arabulucu olmamz istiyor. deerlendirmesinde bulundu.
Talebin yan sra bölgenin ileri gelenleri olarak da bir araya geldiklerini ve madur olan tarafla görütüklerini dile getiren Gülçer, kimi husumetlerin yllarca sürdüünü ancak çabalar sonucu çounun barla sonuçlandn aktard.
Gülçer, çabalarn gönüllülük esasyla yürüttüklerine dikkati çekerek, Olaylarn büyümemesi, canlarn yitirilmemesi için nerede bir olay olursa gidip, müdahale ediyoruz. Allah rzas için urayoruz. Baz kan davalar uzun yllar sürüyor. Onlar ikna etmek çok zor oluyor. u ana kadar yüzlerce kan davasna gittik, çounu çözdük. diye konutu.
- Barla sonuçlandrdmz hiçbir kan davas bozulmad
Batmanda Alimler ve Medreseler Birlii Bakan Enver Klçarslan, kan davalarnn toplumda huzursuzlua neden olduunu söyledi.
Geçmite kan davalarnn yaygn olduunu ve büyük maduriyetlere sebebiyet verdiini dile getiren Klçarslan, birçok insann hayatn kaybettiini, büyük hakszlklarn yaandn ve neredeyse taraflarn birbirlerine hayat hakk tanmadn aktard.
Kan davas dolaysyla çok insan ölüyor, hakszlklar oluyor, birbirlerinin mallarn talan ediyorlard. Köyde ne kadar akrabas varsa bunlarn hepsinin evlerini ykyorlard. ifadelerini kullanan Klçarslan, kimi zaman olaylarla alakas olmayan, srf akrabalk ba olan insanlarn da öldürüldüünü kaydetti.
Klçarslan, toplumun kanaat önderleri olarak kan davalarnn barla sonuçlanmas için ellerinden geleni yaptklarn anlatarak, bazen taraflarn kendilerine talepte bulunduunu kimi zaman da taraflar arasnda barn salanmas için talep beklemeden giriimde bulunduklarn belirtti.
Enver Klçarslan, Taraflarla konuuyor, bar salyoruz. Kanaat önderleri, toplumun ileri gelenleri kan davalarnda araya girdiinde meseleler büyümeden neticelendiriliyor. dedi.
Allah rzas için ura verdiklerini söyleyen Klçarslan, Bugüne kadar barla sonuçlandrdmz hiçbir kan davas bozulmad, taraflar bara riayet etti. diye konutu.
- Uzun süren davalar sonucu bar, sonrasnda evlilikler dahi oluyor
Siirtte uzman vaiz Murat Nergiz, slam dininin bar dini olduunu belirtti.
Yüce Allah Kuran- Kerimde Müminler ancak kardetirler. Kardelerinizin arasn bulunuz, onlar bartrnz. eklinde emir buyuruyor. Buna ramen Müslümanlar arasnda tartmalar oluyor. Bu tartmalar daha ileriye giderek kan davasna dönüüyor. Bunlar da önlemek yine dinimizin bir emridir. ifadelerini kullanan Nergiz, barn dini bir emir olduunu vurgulad.
Kan davalarn sonlandran din alimi ve kanaat önderlerinin büyük bir görev üstlendiine dikkati çeken Nergiz, taraflar arasnda barn salanmas srasnda büyük hassasiyet gösterdiklerini bildirdi.
Nergiz, unlar kaydetti:
Bartrlan aileler arasnda öyle bir muhabbet oluyor ki sonrasnda birbirlerinden kz alp veriyorlar. Barta selamet, güvenlik, mutluluk ve huzur vardr. nsan hiddetleniyor, ne yaptn bilmiyor, uurunu kaybediyor, sonrasnda ise piman oluyor. Cezaevlerine gidip sorsanz diyecekler ki Keke büyüklerimizin sözünü dinleseydik. Büyüklerin sözlerine, tavsiyelerine uymak gerekir. Bölgede baz davalarn 10, 15 hatta 20 yl sürdüünü biliyoruz. Uzun süren davalar sonucu bar, sonrasnda evlilikler dahi oluyor.