SETAdan yaplan açklamaya göre, Ahmet Keser tarafndan hazrlanan raporda, Krm ve Suriyenin ardndan Libyada da ortaya çkan Wagner vakasndan hareketle özellikle son otuz-krk yllk süreç içerisinde bu özel askeri irketlerin hzl geliimi, uluslararas arenadaki çatmalar, küresel güvenlik ve ekonomik yap üzerindeki etkileri ele alnd.
Ortaya çklarndan bugüne genel olarak kötü öhretlerine ve kendilerine kar negatif yarglar gelimi olmasna ramen ÖAlerin küresel ölçekte hzla gelimeye devam ettiine deinilen raporda, kamuoyunda akademisyenler ve idari otoriteler arasnda ÖAlere kar baz yaygn üphelerin mevcudiyetinin bir gerçek olduuna dikkat çekildi. Bu üphe ve endielerdeki arta ramen ilginç bir ekilde ÖA saysnn dramatik miktarda çoald aktarlan raporda, bunlarn görev sahalarn da her geçen gün genilettikleri vurguland.
Raporda, teknolojik gelimelerle artan küreselleme olgusuyla daha önce corafi bakmdan uzak olduu deerlendirilen bölgelerdeki gelimelerin, artk ülkelerin iç güvenlik meseleleriyle edeer bir arlk tamaya balad belirtilerek, bu gelimelerle ÖAlerin ülkelerin silahl kuvvetlerinden daha fazla rol üstlendii ve daha fazla personel istihdam ettiinin alt çizildi.
ÖAlere kar tarihsel süreçte oluan negatif yaklam ve endielerin ele alnd raporda, söz konusu irketlerin mevcut durumlar, ÖAlerin küresel çapta gerçekleen hzl geliimleri ve bunun arkasndaki nedenler ile devletlerce kullanlma sebepleri masaya yatrld.
Raporda, Türkiyenin de bu sektöre ilikin yatrmlarnn olmas gerektii vurgulanarak, unlar kaydedildi:
Güvenlik alannda dünyada giderek büyüyen bir pazar ortaya çkm bulunmaktadr. Hem bu pazardan pay almak hem de milli menfaatlerini, resmi devlet kurumlar ve ulusal ordularn imajna zarar vermeden koruyabilmek maksadyla Türkiyenin de geç kalmadan bu sektörde hem nitelik hem de nicelik olarak yeteri kadar kurumun oluturulmas maksadyla gerekli yasal mevzuat ve piyasa koullarn oluturmas gerektii deerlendirilmektedir.
Raporda, ÖAlerin tarihsel geliimi nasl olmutur?, Bugüne kadar dünyann hangi bölgelerinde, hangi görevlerde kullanlmlardr?, Küresel ölçekte etkili hale gelen en büyük 30 ÖA hangileridir?, Bunlar hangi ülkelere ait irketlerdir? gibi sorulara cevap aranarak, politika yapc ve karar alclar açsndan uygun hal tarzlarnn gelitirilmesi yönünde önerilere de yer verildi.
- Rus Hayalet Ordusu: Wagner
Rus Hayalet Ordusu: Wagner baln tayan analizde ise Rus özel askeri irketi Wagner Grubunun kuruluu, lider kadrosu ve ilikileri, hukuki boyutu, komuta-kontrol yaps ve faaliyet sahalar incelendi.
Kutluhan Görücü ve Arzu Bünyad tarafndan kaleme alnan analizde, söz konusu irketin Suriye ve Libya sahalarndaki etkinlikleri, Rus d politikasnda özel askeri irkete bavurulmasnn sebepleri ve yöntemleri de masaya yatrld.
Savan tarih boyu deien bir olgu olduu, bu durumun da savaa ait kavramlarn, klasik anlaylarn deimesini ve yeni gerçeklikler ve yeni aktörler ortaya çkmasn beraberinde getirdii belirtilen analizde, u deerlendirmelere yer verildi:
Askeri güç kullanm tarih boyu devletlerin güdümünde olsa bile, özel sektör aktörleri tarafndan kullanlr duruma gelmesi, eski Roma ve Yunan imparatorluklar zamanna dayanmaktadr. Antik çalarda lejyonerlik olarak ortaya çkan paral askerlik, zamanla evrilerek organize hale gelmitir. Özel askeri irket olgusunun ortaya çk ve günümüzde gelimi ve gelimekte olan birçok ülke tarafndan kullanlmas da bu sürecin sonucu niteliindedir. Ülkelerin özel sektörle birlikte hareket etmeye balamasyla özel askeri irketler savalarda yer alarak, güvenlik ve savunma politikalarnda kullanlmaya balamtr.
Analizde, Souk Savan ardndan ortaya çkan ÖAlerin özelletirme ve neoliberalizm dalgasyla önce ayr ayr devletler, daha sonra Birlemi Milletlerin kritik bölgelerde yapt Bar Gücü operasyonlarnda uluslararas güvenliin temin edilmesi için kullanldna dikkat çekildi.
- Wagner ve Kremlin ilikisi
ÖAlerin 1990l yllardan itibaren devletlerin askeri destei d kaynaklardan tedarik etmesiyle birlikte kullanmlarnn bir anda artt belirtilen analizde, ABDli örneklerinin yan sra Rus özel askeri ve güvenlik irketlerinden en çok bilinen ve dünya gündemine konu olan Wagner Grubuna iaret edildi.
Analizde, Wagner hakknda Kremlin ile olan ilikisi ve Rus hükümeti tarafndan d politikada askeri müdahale arac olarak kullanldyla ilgili çeitli spekülasyonlarn ortaya çkmas, irkete ün kazandrmtr. irketin devlet d silahl örgüt olarak, Ukrayna, Suriye ve Libyadaki savalara müdahil olduu ve aktif ekilde savan bir parçasna dönütüü görülmütür. Kurumsal bir yapya sahip olan ancak yasalarn dnda kalan Wagnerin paral askerleri ve danmanlar araclyla çeitli doal kaynaklar koruma ve kullanma karlnda ülkelerindeki yöneticilere güvenlik, savunma, lojistik destek ve askeri danmanlk hizmetleri vermekte olduu ve özel operasyonlar düzenledii bilinmektedir. ifadeleri kullanld.
Rusyada özel askeri irketlerle ilgili yasal düzenlemenin mevcut olmad bildirilen analizde, bu nedenle örgütün denetiminin ve snrlarnn belirsizlikle malul olmasna neden olduu ifade edildi. Analizde, kurumsal bir yapya sahip olan ancak yasalarn dnda kalan Wagnerin paral askerleri ve danmanlar araclyla çeitli doal kaynaklar koruma ve kullanma karlnda ülkelerindeki yöneticilere güvenlik, savunma, lojistik destek ve askeri danmanlk hizmetleri vermekte olduu ve özel operasyonlar düzenledii vurguland.
Wagner örneinden hareketle ÖA kullanmnn siyasi, hukuki ve ekonomik boyutlarda fayda salamas sebebiyle, ÖAlerin Rusyann bugün ve gelecekte yürütecei muhtemel askeri müdahalelerde yer almay sürdürmesinin kuvvetle muhtemel olduu aktarlan analizde, dünyada da bu yönde bir eilimin söz konusu olduu tespitine yer verildi.
Her iki yaynn da tam metnine, SETAnn web sitesi www.setav.org adresinden ulalabiliyor.