Adalet Bakanlnda Alternatif çözümler Daire Bakanl kurulacak, Bakanlk, ön ödeme, uzlatrma ve kamu davasnn açlmasnn ertelenmesi gibi alternatif usullerin etkin ekilde uygulanmasn salayacak. Ön ödeme usulünün uygulanabilecei suçlarn belirlenmesinde dikkate alnan 3 aylk snr, 1 yla çkarlyor
çocuu cinsel yönden istismar eden kii 8 yldan 15 yla kadar hapis cezas ile cezalandrlacak, cinsel istismarn sarkntlk düzeyinde kalmas halinde, 3 yldan 8 yla kadar hapis cezas verilecek. Madurun 12 yan tamamlamam olmas halinde verilecek ceza, istismar durumunda 10 yldan, sarkntlk durumunda 5 yldan az olamayacak
Dolandrclk suçlarnda, tehlikeli maddelerin izinsiz olarak bulundurulmas veya el deitirmesinde uygulanan hapis cezalarnn alt snrlar artrlyor. Biliim sistemlerini, banka veya kredi kurumlarn kullanarak dolandrclk yapanlara verilen hapis cezas 3 yldan 4 yla çkarlyor
Ulam araçlarn tehlikeli ekilde kullananlar, 3 aydan 2 yla kadar hapis cezas ile cezalandrlyor. Uyuturucu veya uyarc madde kullanan kii, hakknda soruturma balatlmadan önce salk kurulularna bavurarak, tedavi istemesi halinde ceza almayacak
Fuhu kolaylatrmak veya fuha araclk etmek amacyla hazrlanan görüntü, yaz ve sözleri içeren ürünleri veren, datanlara 3 yla kadar hapis cezas verilecek. Kovuturma aamasndaki kaçak kiilere yönelik düzenleme ve yarglama usulü, soruturma evresinde de uygulanacak
Kaçak sann Cumhuriyet Savcsna bavurmasn salamak amacyla Türkiyede bulunan mallarna, hak ve alacaklarna el konulabilecek ve gerektiinde idaresi için kayym atanacak. Uzlatrma, kapsam geniletilerek yeniden düzenleniyor. Tehdit, dolandrclk ve hrszlk suçlar da uzlatrma kapsamna alnacak
HABER MERKEZ
Ceza Muhakemesi Kanunu ile Baz Kanunlarda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun Tasars, TBMM Bakanlna sunuldu. Buna göre, asker kiiler hakknda yarg organlarnca Türk Ceza Kanununun (TCK) Devletin Güvenliine Kar Suçlar, Anayasal Düzene ve Bu Düzenin leyiine Kar Suçlar, Milli Savunmaya Kar Suçlar, Devlet Srlarna Kar Suçlar ve Casusluk Suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu Kapsamna Giren Suçlar, sebebiyle verilen tutuklama kararlarnn, askeri tutukevleri dndaki ceza infaz kurumlarnda yerine getirilmesi zorunlu hale getiriliyor.
Asker kiiler hakknda dier suçlardan verilen tutuklama kararlar, asker kiiler bu sfatlarn koruduklar sürece askeri tutukevinde yerine getirilecek. Srf askeri suçlar ile hapis cezasnn üst snr 3 ay geçen askeri suçlar hakknda, ön ödeme hükümleri uygulanmayacak.
cra ve flas Kanununda yaplmas planlanan deiiklikle, istinaf yoluna bavurmak için alt snr 10 bin TL, temyiz kanun yolu için öngörülen miktarn alt snr 50 bin TL olarak belirleniyor. Mahkemeleri Kanununda da uyum amaçl deiiklik yaplyor.
Asker kiilerin iledii suçun, Türk Ceza Kanununun Devletin Güvenliine Kar Suçlar, Anayasal Düzene ve Bu Düzenin leyiine Kar Suçlar, Milli Savunmaya Kar Suçlar, Devlet Srlarna Kar Suçlar ve Casusluk suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamna girmesi durumunda, bu kiiler yakalandklarnda adli kolluk görevlilerine teslim edilecek. Benzer düzenleme, uyum salamak amacyla Askeri Mahkemeler Kuruluu ve Yarglama Usulü Kanununda da yaplyor.
- Alternatif çözümler Daire Bakanl
Adalet Bakanl Ceza leri Genel Müdürlüü görevleri arasna Ceza muhakemesinde alternatif uyumazlk çözüm usullerinin gelitirilmesi ve etkin uygulanmas amacyla çalmalar yapmak maddesi de ekleniyor. Bunu yerine getirmek için Genel Müdürlük bünyesinde Alternatif çözümler Daire Bakanl kurulacak. Bakanln görevleri unlar olacak:
- Ön ödeme, uzlatrma ve kamu davasnn açlmasnn ertelenmesi gibi alternatif usullerin etkin ekilde uygulanmasn salamak.
- Görev alanyla ilgili olarak uygulamay takip etmek ve ortaya çkan sorunlarn nedenlerini aratrarak çözüm önerilerini Bakanla sunmak.
- Uzlatrmac temel eitimine ilikin usul ve esaslar ile eitim verecek kurum ve kurulularn niteliklerini belirlemek ve bunlara izin verilmesini Bakanln onayna sunmak, bu kurum ve kurulular listelemek ve elektronik ortamda yaymlamak.
- Uzlatrmac eitimi sonunda yaplacak snavn usul ve esaslarn belirlemek ve snavlar yapmak.
- Uzlatrmac siciline kabule ilikin usul ve esaslar belirlemek, uzlatrmaclarn sicile kabulüne ve sicilden çkarlmasna karar vermek, sicile kaytl uzlatrmaclar, görev yapmak istedikleri Cumhuriyet Basavclklarna göre listelemek.
- Uzlatrmaclara verilecek dosyalarn tevzi esaslar ile aylk olarak verilebilecek azami dosya saysn belirlemek.
- Uzlatrmaclarn denetimine ve performansna ilikin usul ve esaslar belirlemek.
- Alternatif usuller konusunda kamuoyunu bilgilendirici çalmalar yapmak.
- Ulusal veya uluslararas düzeyde bilimsel toplantlar düzenlemek, bu nitelikteki çalmalar tevik etmek ve desteklemek.
- Görev alanna giren istatistiklerin derlenmesi ve yaym konusunda Bakanln ilgili birimleriyle i birlii halinde çalmak.
- Görev alanyla ilgili kamu ya da özel kurum veya kurulularla i birlii yapmak.
- Uzlatrmac Asgari Ücret Tarifesini hazrlamak.
- Ön ödeme usulünde deiiklik -
Adalet Bakanl Eitim Kurulunun üyeleri arasna Tefti Kurulu Bakan ile Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü de dahil ediliyor.
YÖKün hukuk fakültelerinin öretim üyeleri arasndan belirledii bir üyeye ilaveten, eitim bilimleri, sosyoloji, psikoloji veya sosyal hizmetler alannda görev yapan öretim üyeleri arasndan seçecei bir üyenin de kurula katlmas öngörülüyor. Bununla birlikte, Yargtay Birinci Bakanlk Kurulu ile Dantay Bakanlk Kurulu, Eitim Kuruluna kendi üyeleri yerine Yargtay ve Dantay üyeleri arasndan birer üye seçecek.
Eyann üzerinde iyi niyetli üçüncü kiiler lehine tesis edilmi snrl ayni hakkn bulunmas halinde müsadere karar, bu hak sakl kalmak artyla verilebilecek.
Ön ödeme usulünün uygulanabilecei suçlarn belirlenmesinde dikkate alnan 3 aylk snr, 1 yla çkarlyor.
Ayrca, bu snrlamadan bamsz olarak, trafik güvenliini tehlikeye sokma suçu da ön ödemenin kapsamna alnyor. Ön ödemeye tabi bir suçun 5 yl içinde tekrar ilenmesi durumunda ön ödeme miktar yars kadar artrlacak.
- Cinsel istismara yeni düzenleme
TCKnn çocuklarn cinsel istismar kenar balkl 103. maddesinin Anayasa Mahkemesi tarafndan iptal edilen birinci ve ikinci fkras yeniden düzenleniyor.
Buna göre, çocuu cinsel yönden istismar eden kii 8 yldan 15 yla kadar hapis cezas ile cezalandrlacak.
Cinsel istismarn sarkntlk düzeyinde kalmas halinde 3 yldan 8 yla kadar hapis cezas verilecek.
Madurun 12 yan tamamlamam olmas halinde verilecek ceza, istismar durumunda 10 yldan, sarkntlk durumunda 5 yldan az olamayacak.
Cinsel istismarn vücuda organ veya sair bir cisim sokulmas suretiyle gerçekletirilmesi durumunda, 16 yldan aa olmamak üzere hapis cezasna hükmolunacak.
Madurun 12 yan tamamlamam olmas halinde verilecek ceza 18 yldan az olamayacak.
Hileli davranlarda bulunanlar
Tasaryla, bir kiiyi hileli davranlarla aldatp, onun veya bakasnn zararna olarak, kendisine veya bakasna bir yarar salayan kiiye verilen cezann alt snr 1 yldan 2 yla çkarlyor.
Türk Ceza Kanununda dolandrclk suçunun nitelikli hallerinin düzenlendii maddeye, kiinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlar çalan olarak tantmas veya bu kurum ve kurulularla ilikili olduunu söylemesi de ekleniyor.
Dolandrclk suçlarndaki hapis cezasnn alt snr da artrlyor. Buna göre, dolandrclk suçunun, dini inanç ve duygularn istismar edilmesi, kiinin içinde bulunduu tehlikeli durum veya zor artlardan, alglama yeteneinin zayflndan yararlanlmas, kamu kurum ve kurulularnn, kamu meslek kurulularnn, siyasi parti, vakf veya dernek tüzel kiiliklerinin araç olarak kullanlmas, kamu kurum ve kurulularnn zararna olmas, biliim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarnn araç olarak kullanlmas, basn ve yayn araçlarnn salad kolaylktan yararlanlmas, tacir veya irket yöneticisi olan ya da irket adna hareket eden kiilerin ticari faaliyetleri srasnda, kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamnda olmas, serbest meslek sahibi kiiler tarafndan, mesleklerinden dolay kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanlmas, banka veya dier kredi kurumlarnca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açlmasn salamaya yönelik olmas ve sigorta bedelini almak amacyla ilenmesi halinde verilen hapis cezas 2 yldan 3 yla çkarlacak.
Ancak dolandrcln, kamu kurum ve kurulularnn zararna olmas, biliim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarnn araç olarak kullanlmas, banka veya dier kredi kurumlarnca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açlmasnn salamas ve sigorta bedelini almak amacyla olmas halinde verilen hapis cezasnn alt snr da 3 yldan 4 yla yükseliyor.
Tasaryla, tehlikeli maddelerin izinsiz olarak bulundurulmas veya el deitirmesinde uygulanan hapis cezalarnda da arta gidiliyor.
Yetkili makamlardan gerekli izni almakszn, patlayc, yakc, andrc, yaralayc, boucu, zehirleyici, sürekli hastala yol açc nükleer, radyoaktif, kimyasal, biyolojik maddeyi imal, ithal veya ihraç eden, ülke içinde bir yerden dier bir yere nakleden, muhafaza eden, satan, satn alan veya ileyen kii, 3 yl deil, 4 yldan itibaren hapis cezasna çarptrlacak.
Tasaryla patlayc madde yapmnda kullanlan malzemelerin ihracna ilave olarak ithali, sat, bakalarna verilmesi, nakli, depolanmas, satn alnmas, kabul edilmesi veya bulundurulmas da ayn ceza kapsamna alnyor.
Bu fiillerin suç ilemek için tekil edilmi bir örgütün faaliyeti çerçevesinde ilenmesi halinde, verilecek ceza da yar orannda deil bir kat olarak artrlacak.
Kara, deniz, hava veya demiryolu ulam araçlarn kiilerin hayat, salk veya malvarl açsndan tehlikeli olabilecek ekilde sevk ve idare eden kii, 3 aydan 2 yla kadar hapis cezas ile cezalandrlacak.
- Salk kurulularna da bavurabilecek
Uyuturucu veya uyarc madde kullanan kii, hakknda uyuturucu veya uyarc madde satn almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolay soruturma balatlmadan önce resmi makamlara veya salk kurulularna bavurarak tedavi ettirilmesini isterse, ceza almayacak. Bu durumda kamu görevlileri ile salk meslei mensuplarnn, suçu bildirme yükümlülüü domayacak.
Fuhu kolaylatrmak veya fuha araclk etmek amacyla hazrlanm görüntü, yaz ve sözleri içeren ürünleri veren, datan veya yayan kii 1 yldan 3 yla kadar hapis ve 200 günden 2 bin güne kadar adli para cezas ile cezalandrlacak.
Kumar oynanmas için yer ve imkan salayana, 1 yldan 3 yla kadar hapis ve 200 günden aa olmamak üzere ceza verilecek.
- Cezaevlerine yasak eya sokmak
Tasar, TCKnn, nfaz kurumuna veya tutukevine yasak eya sokmak maddesini de yeniden düzenliyor.
Buna göre, firar kolaylatrc her türlü alet ve malzemeyi, her türlü saldr ve savunma araçlar ile yangn çkarmaya yarayan malzemeyi, alkol içeren her türlü içecei, kumar oynanmasna olanak salayan eya ve malzemeyi, kanunda tanmlanan suçlar sakl kalmak üzere, yeil reçeteye tabi ilaçlar, kurum idaresince incelenmek üzere alnanlar hariç, mahkemelerce yasaklanm veya suç örgütlerini temsil eden yayn, afi, pankart, resim, sembol, iaret, doküman ve benzeri malzemeler ile örgütsel haberleme araçlarn, yetkili makamlarca izin verilenler hariç, ses ve görüntü almaya yarayan araçlar, ceza infaz kurumuna veya tutukevine sokan, buralarda bulunduran veya kullanan kii, 1 yldan 3 yla kadar hapis cezas ile cezalandrlacak.
Bu suçlar, hükümlü veya tutuklularn muhafazasyla görevli kiilerce ilenirse ceza, bir kat artrlacak. Bu eyalar yannda bulunduran veya kullanan hükümlü, tutuklu, bunu kimden ve ne ekilde elde ettiini söylerse ceza yar orannda indirilecek.
- Vücut dokunulmazlna kar kasten ilenen suçlar
Mahkeme, fiili sebepler veya güvenlik gerekçesiyle durumann il snrlar içinde baka bir yerde yaplmasna karar verebilecek.
Tasaryla, vücut dokunulmazlna kar kasten ilenen suçlar, tutuklama yasa kapsamndan çkarlyor. Böylece, 2 yla kadar hapis cezas öngörülen vücut dokunulmazlna kar kasten ilenen suçlarda da tutuklama karar verilebilecek.
Yaplan istem üzerine, mercisi tarafndan Cumhuriyet Savcs, üpheli, sank veya avukatn görüü alndktan sonra, 3 gün içinde istemin kabulüne, reddine veya adli kontrol uygulanmasna karar verilecek. Örgüt faaliyeti çerçevesinde ilenen suçlar bakmndan bu süre 15 gün olacak.
Azami tutukluluk süresinin dolmas nedeniyle tahliye edilen üpheli veya sanklar, adli kontrol tedbirlerine uymamalar halinde tutuklanabilecek.
Düzenleme hükmüne göre, el koyma ve kayyum atanmasna ar ceza mahkemesi yerine, ancak hakim karar verebilecek.
Organ veya doku ticareti, nitelikli dolandrclk ve tefecilik suçlaryla daha etkin mücadele etmek amacyla, katalog suçlar arasna da ekleniyor.
letiimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alnmas tedbirine, ar ceza mahkemesi yerine sulh ceza hakimi karar verecek.
Cumhuriyet Savcs kararn 24 saat içinde hakimin onayna sunacak ve hakim, kararn en geç 24 saat içinde verecek. Sürenin dolmas veya hakim tarafndan aksine karar verilmesi halinde kaytlar derhal imha edilecek.
Kovuturma aamasndaki kaçak kiiler
Ceza davalarnn ilk durumasnda iddianamenin tamamnn yerine, iddianame yerine geçen belgede yer alan suçlamann dayanan oluturan eylemler ve delillerle suçlamann hukuki nitelendirmesi anlatlabilecek. Böylece, terör ve örgütlü suçlar bata olmak üzere kapsaml dosyalarda aylar sürebilen iddianamenin tamamnn okunmas zorunluluu kaldrlarak, zaman maliyeti ve makul sürede yarglamann bitmesinin salanmas hedefleniyor.
Heyet halinde çalan mahkemelerde, hükmün yazlaca 15 günlük süre içinde kar oy gerekçesi de dava dosyasna konulacak.
Tek hakimli mahkemelerde hüküm sonucu tefhim edildikten sonra gerekçeli karar imzalanmadan hakim ölür veya karar imzalayamayacak hale düerse, yeni hakim, tefhim edilen hükme uygun olarak, gerekçeli karar bizzat yazarak imzalayacak.
Ceza yarglamasnda kovuturma aamasndaki kaçak kiilere yönelik düzenleme ve yarglama usulü, soruturma evresinde de uygulanacak. Hakkndaki adli takibat sonuçsuz brakmak için kaçan veya saklanan üpheliler bakmndan uygulama sahas geniletilerek, adli soruturmalarn akamete uratlmamas ve süratle sonuçlandrlmas amaçlanyor.
Kaçak sann Cumhuriyet Savcsna bavurmasn salamak amacyla, Türkiyede bulunan mallarna, hak ve alacaklarna amaçla orantl olarak sulh ceza hakimlii kararyla el konulabilecek ve gerektiinde idaresi için kayym atanacak. Bu tedbirin uygulanaca suçlar arasnda anayasal düzene ve bu düzenin ileyiine kar suçlar da yer alacak.
- Uzlama yeniden düzenleniyor
Tasaryla uzlama müessesesi yeniden düzenleniyor.
Buna göre, uzlatrma giriiminde bulunulacak suçlar arasna tehdit, hrszlk, dolandrclk da eklenecek.
Etkin pimanlk hükümlerine yer verilen suçlar da düzenlemenin yasalamasyla uzlatrma kapsamna girecek.
Cumhuriyet Savclar ya da verecei talimatla kolluk görevlileri uzlatrma teklifiyle görevli olmayacak. Bunun için uzlatrmaclar görevlendirilecek.
Soruturma konusu suçun uzlamaya tabi olmas ve kamu davas açlmas için yeterli üphe bulunmas halinde, dosya uzlatrma bürosuna gönderilecek. Büro tarafndan görevlendirilen uzlatrmac üpheliyle madur ya da suçtan zarar görene uzlama teklifinde bulunacak.
Madurun veya suçtan zarar görenin gerçek veya özel hukuk tüzel kiisi olmas kouluyla, suça sürüklenen çocuklar bakmndan ayrca, üst snr üç yl geçmeyen hapis veya adli para cezasn gerektiren suçlar uzlatrma kapsamna alnacak.
Her Cumhuriyet Basavcl bünyesinde uzlatrma bürosu kurulacak ve yeteri kadar Cumhuriyet Savcs ile personel görevlendirilecek. Uzlatrmaclar, avukatlarn veya hukuk örenimi görmü kiilerin yer ald, Adalet Bakanl tarafndan belirlenen uzlatrmac listelerinden görevlendirilecek. Uzlatrma süreci sonunda soruturma dosyalar, uzlatrma bürosunda görevli Cumhuriyet Savclar tarafndan sonuçlandrlacak.
- Tutanaklara cezaevi personelinin ad yazlmayacak
Yüksek güvenlikli kapal ceza infaz kurumlar ile dier kapal ceza infaz kurumlarnn yüksek güvenlikli bölümlerinde kalan tutuklu ve hükümlülerle ilgili olarak ceza infaz kurumlarnda düzenlenen tutanaklara, ilgili görevlinin açk kimlii yerine sadece sicil numaras yazlacak. Bu kapsamdaki kurum görevlilerinin ifadesine bavurulmas halinde çkarlan davetiye veya çar kad görevlinin i yeri adresine tebli edilecek. Bu kiilere ait ifade ve duruma tutanaklarnda adres olarak sadece iyeri adresi gösterilecek.
Akl hastal nedeniyle hükmedilen güvenlik tedbirlerine ilikin kararlar adli sicil belgesine kaydedilecek. Kayt, infazn tamamlanmasyla tamamen silinecek.
Türk vatandalar hakknda yabanc ülke mahkemeleri tarafndan verilerek kesinleen ve Türk kanunlarna göre suç saylan fiillerden dolay ceza veya güvenlik tedbirlerine ilikin mahkumiyet kararlar, adli sicilde bunlara mahsus bir sisteme kaydedilecek. Bu mahkumiyet kararlarnn adil sicile kaydedilmesi ve hak mahrumiyeti dourmas için Türk Ceza Kanununun 17. maddesi uyarnca tannmas gerekecek.
Hukuk Muhakemeleri Kanununda istinaf kanun yolu için öngörülen bavuru snr, 1500 liradan 5000 liraya çkarlacak. Ancak, manevi tazminat davalarnda verilen kararlara kar, miktar veya deere baklmakszn istinaf yoluna bavurulabilecek.
Hukuk Muhakemeleri Kanununda temyiz kanun yolu için öngörülen bavuru snr, 25 bin liradan 50 bin liraya çkarlacak.
- Direnme kararn ayn daire inceleyecek
lk derece hukuk mahkemesi veya bölge adliye mahkemesinin, bozma kararna direnmesi halinde temyiz incelemesini kararna direnilen daire yapacak. Daire, direnme kararn yerinde görürse, kararn düzeltecek, görmezse dosyay Yargtay Hukuk Genel Kuruluna gönderecek.
Hukuk Muhakemeleri Kanununda düzenlenen baz parasal snrlar, her yl yeniden deerleme orannda artrlacak.
Düzenlemenin yürürlüe girdii tarih itibaryla hükme balanan, ancak kesinlemeyen dosyalarda, uzlatrma kapsamnn geniledii gerekçesiyle bozma karar verilemeyecek.
Düzenleme yürürlüe girdikten itibaren en geç 6 ay içinde uzlatrmaya ilikin yönetmelik çkarlacak. Yönetmeliin yürürlüe girmesinden itibaren en geç 6 ay içinde uzlatrmac listeleri oluturulacak. Adalet Bakanl tarafndan bu listelere uygun uzlatrmac görevlendirmesi amacyla bir ilan yaplacak. lan yaplncaya kadar, deiiklik öncesinde öngörülen usule göre, belirlenen uzlatrmaclardan görevlendirme yaplmasna devam edilecek.