Uzm. Dr. Nuran k Küçük, karantina döneminde Bilgisayar Görme Sendromuna (BGS) kar aileleri uyard. Küçük, uzun süreli ekran kullanmyla ortaya çkan BGSnin, gözde rahatszlk, kzarklk, batma, sulanma, kanma, yorgunluk, bulank görme, çift görme, kuru göz, ba-boyun ve omuz ars gibi semptomlara yol açabileceini aktard.
BLGSAYAR KULLANMA YA ORTALAMASI 8
Günümüzde çocuklar ve teknolojinin neredeyse ayrlmaz bir bütün olduunu belirten Dr. Küçük, Türkiye statistik Kurumu (TÜK) verilerine göre, Türkiyede bilgisayar kullanma ya ortalamas 8, cep telefonu kullanma ya 10a düerken, her 10 çocuktan 9unun televizyon izledii görülmektedir. 6-15 ya grubundaki internet kullanan çocuklarn haftalk ekran banda kald süreler yüzde 38,2si 2 saat, yüzde 47,4ü 3-10 saat, yüzde 11,8i 11-24 saat ve yüzde 2,6s 24 saatten fazla olarak saptanmtr dedi.
DJTAL EKRAN KULLANIMI ARTTI
Bu oranlarn Covid-19 pandemisinin getirdii evde kalma ve online eitim sürecinde, çok daha arttn belirten Dr. Küçük, öyle devam etti: Küresel salgn ve evde kalma süreci yeni bir normal yaratt. UNESCOya göre 185ten fazla ülkede okullar kapatlarak, birçok ülke çevrim içi kanallar ve dier örenme araçlarna yöneldi. Dijital ekran kullanm ile ilgili riskler; uzun süreli kullanm, uygun olmayan ergonomi, sosyal etkileim ve fiziksel aktivite yerine uzun süre maruziyetin yol açt geliimsel sorunlardan kaynaklanmaktadr. Uzun süreli ekran kullanm, gözde rahatszlk, kzarklk, batma, sulanma, kanma, yorgunluk, bulank görme, çift görme, kuru göz, ba-boyun ve omuz ars gibi semptomlara yol açabilir. Bu durum dijital görme zorluu olarak da anlan Bilgisayar Görme Sendromu olarak tanmlanr.
EN çOK çOCUKLARI ETKLYOR
Dr. Küçük, çocuklarn BGSde neden daha savunmasz olduunu u ekilde açklad:
Bilgisayar Görme Sendromu; ekran zamannn süresi arttkça yetersiz ya da yanl aydnlatma koullarnda, doru olmayan oturu ve duru pozisyonlarnda, fark edilen ya da henüz fark edilmemi görsel problemler varlnda daha da artabilir. çocuklar ekran maruziyetine ve buna ikinci gelien bilgisayar görme sendromuna yetikinlerden daha duyarldr. öyle ki; dijital örenme ortam çocuklarn dikkatlerini ve vizyonlarn odaklayacaklar birçok eyin olduu snf ortamndan farkldr. Normal bir okul günü boyunca birkaç dakika bile tahtaya bakmak gözleri sürekli bir yakn odakta tutmaktan alkoyar. Bilgisayar ekran önünde saatlerce oturmak çocuun görme sistemini daha fazla odaklanmaya zorlar. Bu göz yorgunluuna sebep olur. Ayrca bilgisayardaki görüntüler, bir kitap ya da dergi gibi basl metinlerden farkldr. Basl metinlerde iyi tanmlanm kenar ve kontrast nedeni ile okuma daha kolaydr. Oysaki dijital görüntüler keskin kenarlardan yoksundur. Yansma ve parlamalarn varl da görüntülemeyi zorlatrr ve gözleri yorar.
UYKU VE OMURGA SALIINI DA ETKLYOR
çocuklarn genellikle bilgisayar veya dijital ekran uygun olmayan aç ve mesafelerden baktna iaret eden Dr. Küçük, u ifadeleri kulland:
Balarn çok bükebilir, ekrana çok yaklaabilir veya gözlükleri uygun deilse balarn deiik açlarda eebilirler. Tüm bunlar srt, boyun ve omuzda kas spazmlar ve yorgunlua yol açar. çocuklar gördüklerini ve nasl gördüklerini normal olduunu varsayarlar, dolaysyla vizyonlar bozuk olsa veya giderek kötülese bile bunun farkna varamayabilirler. Bulank veya çift görme ikayetlerini dile getirmekte yetersiz kalabilirler. Bilgisayar, telefon ve dier dijital ekranlar, mavi k yayar. çalmalar mavi n ekran maruziyet süresine bal olarak göz için zararl olabileceini göstermitir. çocuklar mavi a kar yetikinlerden daha savunmaszdrlar. Mavi a özellikle gece ve uzun süren maruziyet sonucu melatonin hormonu sentezlenememekte, bu da uyku uyanklk döngüsünü bozmaktadr. Bu durum uyku süre ve kalitesini etkiler, uzun vadede ciddi bellek sorunlar, obezite, tansiyon ve hormonal sorunlar tetikleyebilir.
MYOP SORUNU ARTABLR
Kuru göz ve göz kuruluu ikayetlerinin arttna da dikkat çeken Dr. Küçük, çocuklarn snrl derecede öz farkndal vardr. Mola vermeden veya çok az mola vererek saatlerce bilgisayar karsnda kalabilirler ki bu uzun süreli maruziyet odaklanma sorunlar ve göz yorgunluuna sebep olabilir. Geçmite miyopinin birincil olarak genetik olduu düünülmekle birlikte, son aratrmalar çevresel faktörlerle özellikle çocuklarda dijital cihazlarn artan maruziyet ve kullanm ile miyopi arasnda bir iliki olduunu göstermektedir. Bilgisayar kullanm srasnda göz krpma says belirgin olarak azalr. Artan buharlama ve azalm göz krpma göz yüzeyinde deiikliklere ve yorgunlua sebep olur. Yetikinlerin aksine küçük çocuklarda bilinçli göz krpma davrann salayabilmek zordur. Bu nedenle kuru göz semptomlar sklkla karmza çkabilmektedir eklinde konutu.