Hamilelik sürecinde ortaya çkabilecek skntlarla ilgili gerekli önlemlerin alnmas, gebeliin salkla tamamlanmasn salyor. Kadn Hastalklar ve Doum Uzman Op. Dr. Parvana Seyidova, kronik hastal olan anne adaylarnn dikkat etmesi gerekenler hakknda bilgi verdi.
Diyabet kontrollerine 3 ay öncesinden balayn
Diyabet hastas anne adaylar gebe kalmadan en az 3 ay öncesinde yakn takibe alnarak kan ekerinin ayarlanmas, bebein anne karnnda salkl geliimini salamas bakmndan hayati önem tamaktadr. Gebeliin ilk haftalarnda yani anne adaynn hamile olduunu fark etmedii dönemde kan ekeri kontrol altna alnmamsa bebein geliiminde baz anormalliklere neden olabilir. Gebelikte vücudun daha fazla enerjiye ihtiyac vardr ve bu yüzden kan ekeri normale göre daha düüktür. Gebelikte, kanda yeterli insülin hormonu olmamas, buna karn glikoz gereksiniminin artmas ketoz geliimine neden olabilir. Enerjinin yalardan saland bu durumda hem çocuun geliimi, hem de anne adaynn sal açsndan tehlikeli sonuçlar dourabilir. Ayrca gebelikte progesteron, östrojen, kortizon, laktojen gibi hormonlarn art insüline kar bir direnç gelimesine sebep olabilir. Hamilelik öncesi gibi hamilelik dönemi de diyabetik anneler için önemlidir. Gebeliin 3. ayndan sonraki süreçte insülin dengesi salanamazsa bebeklerde kalp iskelet sistemi anomalileri, erken doum, düük, iri doum veya ölü doum yapma riski artabilir. Gebelikten önce göz dibi muayenesi, böbrek, kalp ve dolam sistemi kontrolleri yaplp diyabet komplikasyonu olmad görüldükten sonra hamilelik planlanmaldr.
Diyabet gebelikle ortaya çkabilir
Gebelik öncesi yeterli insülin salglayabilen pankreas hücreleri gebeliin ilerlemesiyle yeterli insülin salglayamayabilir. Bu nedenle daha önce eker hastal belirtisi olmad halde gebelik boyunca kan ekerinin yükseldii gebelik ekeri denen durum yaanabilir. Nadiren de olsa diyabetin doumdan sonra kalc olduu durumlarda annenin süt verdii sürece insülin tedavisini sürdürmesi gerekmektedir. Anne aday Tip 2 diyabetli ise, kullanlan eker düürücü ilaçlar kesilip benzer ekilde bir insülin tedavisi planlanmaktadr.
Hamilelikte tiroit hormonlarnz kontrol ettirin
Gebelik srasnda oluan hormonal ve metabolik deiiklikler, tiroit bezine ilikin testleri etkileyebilmektedir. Hamilelik döneminde vücudun salglad baz hormonlar tiroit hastalnn gidiini etkileyebilir. Plasenta, anneden bebee tiroit hormonlarnn geçiinde ksmi engel oluturmaktadr. Anne karnndaki bebein tiroit hormon düzeyleri gebeliin ilk üçte birlik dönemi sonuna kadar anneye bamldr. Annenin T4 düzeyleri bebein büyümesi ve erken beyin fonksiyonlarnn gelimesi açsndan çok önemli rol oynamaktadr. Tiroit hormonu yapm için gerekli olan iyotun eksiklii Türkiyede önemli bir sorun oluturmaktadr. Hamilelik döneminde anne adaylarna günde en az 200 mikrogram iyot alnmas önerilir. Hamile kadnlarn %2sinde iyot eksikliinin de neden olduu hipotiroidi bulunur. Bu da düükler, gebelik zehirlenmeleri, doum sonras kanama riski, yenidoan bebekte doumsal hipotiroidi, çocukta zek ve bilisel fonksiyon bozukluklarna neden olabilir. Hipotiroidi gebelik öncesi dönemde belirlenirse tiroit hormonunu yerine koyma tedavisine balanmaktadr.
Epilepsiden korkup annelik hayalinizi ertelemeyin
Nörolojik bir rahatszlk olan epilepsi yani sara hastal olan anne adaylarnn gebelik dönemi gerekli önlemler ve tbbi bakm salandnda salkl bebek sahibi olabilir. Gebelik öncesinde ve gebelik döneminde epilepsi olan anne adayna gebelii daha az etkileyebilecek uygun ilaçlar verilebilir. Fakat anne için oldukça önemli olan ve mutlaka alnmas gereken bir ilaç var ise buna devam etmesi gerekmektedir. Aksi halde özellikle bebek için risk düzeyi daha fazla olabilir. Epilepsi hastas anne adaylarnda en iyi nöbet kontrolünün salanmas amaçlanr. Hem anne hem de bebek için artan bu risklere ramen epilepsili gebelerin büyük bir çounluu ne gebelikte ne de doumda herhangi bir sorun yaamamaktadr.
Yüksek tansiyonu ihmal etmeyin
Önemli bir salk sorunu olan yüksek tansiyon rahatszlnn hamilelik döneminde çok daha fazla ciddiye alnmas gerekir. Yüksek tansiyon bazen gebelikle beraber balayabilir. Anne adaylarnn yaklak %10unda yüksek tansiyon yaanabilmektedir. Yüksek tansiyon hastas anne adaylarnn gebelik boyunca tansiyonu kontrol altnda tutmas gerekmektedir. Tansiyon gebelikte birçok sorun yaratabilir. Hem bebek hem de anne için salk açsndan oldukça önem tayan yüksek tansiyon ihmal edildiinde anne adaylarnda; bulank görme, az miktarda idrar yapma, ba ars, görü alannda beyaz noktalar belirmesi, karn bölgesinin üst ksmnda ar olmas gibi birtakm belirtiler yaanabilmektedir. Daha da ilerleyen seviyelerinde ise felç geçirme, komaya girme, anne ve bebek ölümü gibi olumsuz etkiler ortaya çkabilir.
Bebeinizi oksijensiz brakmayn
Gebelik srasnda en sk yaanan akcier hastalklarnn banda astm gelmektedir. Tüm gebeliklerin %4ünde astm yaanabilir. Gebelikte kontrol altnda tutulamayan astm hem anne hem bebek için problemlere yol açabilmektedir. Astm hastas bir kadn anne olmaya karar verdikten sonra göüs hastalklar uzman tarafndan deerlendirilmeli ve solunum fonksiyon testleri gebelik olumadan önce normal düzeye getirilmelidir. Anne karnnda bebein büyüyebilmesi için oksijene ihtiyac olduu için astm ataklarnn uygun ekilde zamannda tedavi edilmesi gerekir. Gebelik süresince doru tedavi uygulanrsa astm anne ve bebek saln olumsuz etkilemez. Ancak doktorun belirleyecei ilaçlar kullanlmazsa, düzenli kontrollere gidilmezse, sigara gibi astm kötületiren faktörlerden uzak kalnmazsa olumsuz durumlarla kar karya kalnabilir.