Türk bilim insanlar, hastalara gereksiz test yaplmasn önleyecek, test sonuçlarn hzla deerlendirerek anormal sonuçlar ksa sürede doktora ulatracak, tedavi srasnda hastada görülebilecek yan etkileri klinik belirtilerden önce fark edecek yapay zekal sistem gelitirdi.
Dokuz Eylül Üniversitesinde (DEÜ) Tbbi Biyokimya ve Bilgisayar Mühendislii bölümlerinde görevli bilim insanlarnn doktora örencilerinin katklaryla yapt çalma, hastann tehis ve tedavisinde baary artrmay, doktorlarn i yükünü hafifletmeyi amaçlyor.
Yazlmn tbbi danman DEÜ Tp Fakültesi Tbbi Biyokimya Anabilim Dal Öretim Üyesi Prof. Dr. Ali Rza iman, AA muhabirine yapt açklamada, çalmalara yapay zekal laboratuvar bilgi ve kalite yönetim sistemi yaparak baladklarn belirtti.
Laboratuvar test sonuçlarnn hastann tan ve tedavisinde çok önemli kantlar olduuna dikkati çeken Prof. Dr. iman, bu kadar önemli bir parametrelerin doru ve güvenli ekilde ilenmesi gerektiini söyledi.
- Uygun testi sistem öneriyor
Prof. Dr. iman, yapay zeka sistemi hakknda u bilgileri verdi:
Klasik laboratuvar bilgi yönetim sistemlerinden fark, yapay zekay ön plana çkarmas. Sistemdeki test katalou, doktorlarn ksa sürede doru testleri seçmesini, daha önce yaplan testlerin tekrarlanmamasn salyor. Sk tercih edilen testlere eriim daha kolay. Hastann tanlarna göre hangi testlerin uygun olduunu düünerek doktorun önüne çkaryor. Test sonuçlar da sistem tarafndan hzlca onaylanyor, böylece doktorun özellikle anormal sonuçlar ksa sürede görme ve müdahale etme imkan oluyor.
Yazlmn baz hastanelerde test amaçl kullanlmaya balandn aktaran Prof. Dr. iman, ABDde yaplan çalmalarda hekimlerin istedii testlerin yüzde 70inin gereksiz olduu ortaya konulmu. Sebeplerinden birisi de uygun bir veri sisteminin olmay. Bizim laboratuvar bilgi yönetim sistemimiz bunun önüne geçiyor. Gereksiz, daha önce yaplm test istemleri engellenerek ekonomiye katk salyor. Hasta da gereksiz testlerle zaman, para kaybetmiyor, yanl sonuçlar nedeniyle radyolojiye yönlendirilmiyor, operasyona girmiyor. ifadelerini kulland.
- Ses ve hareket komutlu muayene kayd
DEÜ Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendislii Bölümü Öretim Üyesi Prof. Dr. Süleyman Sevinç de çalmalarnn laboratuvar boyutunun yan sra muayene ve tedavi sürecini de kapsadn anlatt.
Gelitirdikleri yazlmla hekimlerin muayene notlarn bilgisayara ses ve hareket komutlaryla kaydedebildiini ifade eden Prof. Dr. Sevinç, Hekim hastasnn öyküsü alrken ve onu muayene ettikten sonra bilgisayara klavye ve fare yardmyla bu bilgileri girmek durumunda. Bu bilgiler bazen eksik, bazen yanl girilebiliyor. Biz sesli ve görüntülü komutla buna engel olmak istedik. Sistemin ayn zamanda hekimin muayene davranlarn izleyip onu veriye çevirebilmesinin test çalmalar da sürüyor. diye konutu.
Prof. Dr. Sevinç, tedavinin takibinde de yapay zekadan faydalandklarn belirterek, öyle devam etti:
Hekimler bir ilaç verdiklerinde bunun etkilerini gözlemler, istedii yönde istendii kadar etki yapyor mu, yan etkilere sebep oluyor mu diye. Sistemimiz doktorun daha görsel olarak izleyebilecei klinik belirti olmadan hastann laboratuvar verileri ve klinik verilerini analiz ediyor, iin gidiatn tahmin edebiliyor.
Sistemin muayene ve tedavi sürecine ilikin bölümlerinin test aamasnda olduunu, bu yöntemler için patent bavurusu yaptklarn ifade eden Prof. Dr. Sevinç, hastanelerde ekstra bir donanmsal maliyet getirmeden kullanlabileceini söyledi.