Ortopedi ve Travmatoloji Uzman Prof. Dr. Mehmet Demirta, el bilek yaralanmalar ve tedavi yöntemleri hakknda bilgi verdi.
Krklarn balca sebebi Açk el üstüne düme
El ve el bilei bölgesinde meydana gelen travmalar, kemik ve yumuak doku yaralanmalar olarak ikiye ayrlmaktadr. Darbe, düme, çarpma ve zorlama gibi nedenlere bal olarak en çok el bilei kemiinde krk meydana gelirken, yumuak doku yaralanmalarnda ise sklkla tendon kopmas ve sinir hasar ile karlalmaktadr. Açk el üzerine düenlerde ya el bileinin kendisi ya da dirsek krlrken, en sk el bileinin kendisi, ikinci sklkta ise kak kemii denilen (skafoid) kemik krlmaktadr. Ne yazk ki bu kemiin kr her zaman göze çarpmazken, bu bölgedeki hassasiyet kar kemii kr üphesi uyandrmaldr.
Krklar ilik, ar ve hareket kstll ile kendini belli eder
Krklar kendini genellikle el bilei üzerinde ilik ve hareketle ya da hareketsiz oluan ar ile göstermektedir. Radius krklarnda el bileinde çatal srtna benzer deformite oluurken, küçük kemik krklarnda bu durum ortaya çkmamaktadr. Krk üphesi olduunda ise el bileinin desteklenmesi ve hareket ettirilmemesi gerekir. Krkta muayene ve röntgen filmi ile tan konulurken, gerektiinde tomografi veya MR da istenebilir.
Parçal krklara cerrahi müdahale gerekir
Yerinden oynamam ve parçal olmayan krklar alçyla tedavi edilirken, yerinden oynam, parçal krklarn ise kapal olarak yerine yerletirilmesi çou zaman mümkün olmamaktadr. Bu durumda cerrahi ilem devreye girerken, ameliyat için içten tespit veya dtan tespit yöntemleri kullanlmaktadr. Dtan tespit için, el ile önkol arasnda köprü gibi eksternal fiksatörler yerletirilir. çten tespit ileminde ise özellikle eklem içi krklarn basamaklamasnn düzeltilmesi için ameliyat srasnda plak ad verilen, üzerinde delikler olan metalin iki tarafna vidalar konularak krk tespit yöntemi tercih edilmektedir.
Artroskopi en çok el bilei ve baparmakta kullanlyor
Kapal cerrahilerde floroskopi ve artroskopi yöntemleri kullanlmaktadr. Floroskopi ileminde kesmeden dardan teller geçirilerek röntgen eliinde krklar tespit edilir. Artroskopide ise çok ince kameralar eliinde eklem içine iki üç delikten girilerek temizleme, yrtk dikme ya da sinir skkln gevetme gibi ilemler yaplr. Artroskopi yöntemi el bileinde ve baparmakta yaygn olarak kullanlmaktadr.
Yumuak doku yaralanmalarnda tendon ilk srada
Yumuak doku yaralanmalarnda öncelii tendon kesikleri oluturmaktadr. El bilei çevresinde bulanan ve tendon denilen kaslar, kasldklar zaman uçlar incelerek aynen ince bir ip gibi parmaklara kuvvet yanstr. Böylece parmaklarn kapanmas ve el bileinin sklmas mümkün olur. El bilei yaralanmalarnda tendonun zarar görmesi sonucunda ise parmaklarn içeriye doru bükülmesini ya da yukar doru kalkmasn salayan mekanizma bozulmaktadr.
His kayb yanklara davetiye çkaryor
El sinirlerinin zedelenmesi ise yumuak doku yaralanmalarnda ikinci srada yer almaktadr. Elde his oluturan sinirler, bir elektrik kablosu gibi parmaklardaki duyu hissini beyne iletir. Sinirlerde bir kesiklik olumas ile hastalar his kaybna urayarak, tuttuu eyin scak m, souk mu, sert mi, yumuak m ya da keskin mi olduunu anlayamamaktadr. Bu hastalarn scakln farkna varamamas ise ciddi yanklara sebebiyet vermektedir.
Sinirler mikroskop altnda tamir ediliyor
Tendon yaralanmalar ve sinir zedelenmelerinin tedavisi açk cerrahi yöntem ile yaplr. Bu ameliyatta tendonlar açlarak uç uca dikilmektedir. Ameliyatn ardndan tendon etrafndaki yapkln açlmas için mutlaka fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulanmas gerekmektedir. Sinir zedelenmelerinde ise sinirler mikroskop altnda büyütülüp tamir edilirken, bu operasyondan yaklak yüzde 70-80 orannda verim alnabilmektedir.