Uzmanlarn anlattklarna göre ise altta yatan önemli bir hastalk yoksa, basit ama etkili tedbirlerle yorgunlukla baa çkmak çok da zor deil.
Kimi zaman ksa kimi zaman uzun süren halsizlik ve yorgunluun birçok nedenden kaynaklanabileceini belirten Salkl Yaam Merkezi Direktörü Uzm. Dr. Özgür amilgil, kaynan hastalklardan almayan yorgunluk ve halsizliklerin büyük oranda giderilebileceini söylüyor.
Uzm. Dr. amilgil, in fazla yorgunluk yaratan alkanlklar anlatarak adm adm yorgunlukla savamann yollarn öyle sralyor:
YATMADAN ÖNCE BUNLARI YAPIN
6-8 saatlik iyi bir gece uykusunun salk için önemi çok büyük. Bölünmü, kalitesiz, eksik ya da fazla uyku unlara yol açabiliyor:
Baklk sistemini ciddi derecede bozuyor. Hafzay önemli ölçüde zayflatyor, dikkat dankl yaratyor. Zihinsel ve fiziksel performans düürüp problem çözme yetisini azaltyor. eker hastalna yatknla, tokken bile sk ackmaya (gece nöbeti tutanlarda) kilo artna neden oluyor. Hayvan deneylerinde tümör geliimini 2-3 kat arttryor.
BYOLOJK SAATE DKKAT
Biyolojik iç saate bal (uyku hormonu ve antioksidan olan) melatonin gibi hormonlarn dengesini bozup kansere neden olan oksidasyon yapc maddelere kar dayankszla yol açyor. Stresle ilikili, kalp, tansiyon, mide, barsak, psiik hastalklar arttrabiliyor. Yatmadan önce kafanz yoracak film, kitap veya mail takip etmeyin. Yat ve kalkp saatlerinizi fazla deitirmeyin.
ALKOL KULLANIMI YORGUNLUK YAPAR MI?
Alkol uyuklama yapsa da zamansz gece uyanmalarna neden olduundan kstl kullanlmal. Normal artlarda karanlkta uyku hormonu salglanmas artnca uykumuz gelir ve uyuruz. Alkol zamansz uyuklama ve etkisi geçince gece uyanmaya neden olur. Bölünmü uyku, enerji eksiklii yaratr. Bedenin dinlenmesi için 2 saat fakat beynin dinlenmesi için 6 saat kesintisiz uykuya ihtiyaç vardr.
KAHVALTI SAATLERNE DÜZEN GETRMENN TAM VAKT
Baz kiiler kahvalt yapmaynca enerji eksiklii hisseder bazlar ise tam tersi rahatszlk duymaz ve hatta kahvalt yemediinde öle yemei gelmeden açlk veya halsizlik duymaz. Unutmayn hepimiz benzer olsak da farklyz, vücudunuzun sesini dinleyin. Karar kendiniz verin. Baz insanlar sabah, bazlar ise öleden sonra dinç ve enerjiktir, mümkünse çalma düzeninizi buna göre ayarlayn.
GÜNDE KAç LTRE SU çLMEL?
Salmz için günde 3 litre kadar su içmemiz gerektiini duymuuzdur. Bunun çok da bilimsel bir temeli bulunmuyor. Salkl bireylerin terle kaybettii su ve tuz miktar, yapt fiziksel aktivite, bulunduu ortamn ss, tükettii gda cinsleri ve miktarlar, metabolizma hz, böbreklerinin çalma düzeyi, birbirinden farkldr. Bu nedenle su ihtiyacmz günden güne ve hatta gün içinde bile deikenlik gösterir.
Susama duyusu en önemli belirleyicidir. Genellikle koyu renk idrar, dilde ve ciltte kuruma su eksikliini gösterir, idrar uçuk sar renkte olmaldr. Yallarda susama duyusuna güvenmek zordur, günlük idrarn yaklak 1,5 litre olmasna dikkat edilmelidir. Suyun az miktarda yüzde 2-5 civarnda azalmas bile damardaki kan basncnn dümesine dokulara yeterli besin ve oksijen ulatrlmasnda eksiklie neden olur, halsizlik, ba ars, kas ars, enerji eksiklii yaratr.
EKERL GIDA VE FAST-FOOD YORGUNLUK YAPAR
Özellikle kahvaltda karbonhidrat arlkl beslenme (bal, reçel, beyaz unlu gdalar, meyve, meyve suyu) 2 saat sonra ani eker dümesi, enerji eksiklii yaratabilir. Bu durumda peynir, yumurta, domates, salatalk yemek sorunu çözebilir.
KIRMIZI ETN GÜCÜ
Sadece kan yapm için deil, beyin, sinir, kas, iskelet sistemi fonksiyonlar için de önemli olan demir, besinlerle yeterli alnmaz veya adet kanamas, mide, basur kanamas gibi nedenlerle azalrsa takviye edilmesi gerekir. C vitamini ile beraber alnmas mideden emilimini arttrr. Bitkisel demir, hayvansal demirden kimyasal açdan farkldr, hayvansal demir daha kolay ve hzl emildiinden ilk seçenek krmz ettir.
STRES ALGI MESELESDR!
Mükemmeliyet, hrs ve evham, beyin ve sinir sisteminin dier organ sistemleri üzerindeki düzenleyici etkisini yerine getirmesinde zorluk yaratr. Sevdiiniz ii, meslei yapmyorsanz, çkmazdan kurtuluunuz zordur. Stres alg meselesidir. Olaylara bak açnz deitirip iyimser olmaya çalmanz, meslek d hobiler için vakit ayrmanz ii kolaylatrabilir. e ayrdnz saatin verimli olmas, dinlenmeye ayrdnz sürenin nasl verimli geçirildiine de baldr.
HAYIR DEMEY BLN
Herkese, her isteyene evet demek, sizi deil onlar memnun eder. yimser fakat gerçekçi olun, gereinde hayr demeyi bilin, enerjinizi boa tüketmeyin.
KAHVE LE ARANIZ NASIL?
Birçok faydasnn yannda kahve, eer akam geç saatlerde içilirse uyku hormonu melatoninin etkisini azaltmaktadr, biyolojik iç saatinizi artmamak için yatmadan 4 saat önce kahve tüketiminden vazgeçin. Su kaybna da neden olacandan öncesinde bir bardak su için.
HAFTA SONLARI UYANMA SAAT ÖNEML
Hafta içi youn çalp cumartesi ve veya pazar sabahlar 1 saatten daha fazla geç kalmak biyolojik iç saatinizi bozar. Cuma ve cumartesi gece geç yatsanz da uyanma saatinizi fazla deitirmeyin, uykunuz yetmezse öleden sonra 20 dakikalk ekerleme ile yetinin. Bu bile dinçlik salayacaktr.
ENERJ VEREN BESNLER TÜKETN
Badem, ceviz, fndk, kabuklu deniz mahsulleri, koyu krmz meyveler, siyah çikolata, halsizlik hissedildiinde ilk tercih edilecek seçeneklerdir. Krmz et az piirilerek tüketildiinde içerdii vitamin benzeri koenzim-Q-10, B12 vitamini ve mineraller sayesinde kendinizi iyi hissetmenize yardmc olacaktr. Organik besinlerin antioksidan ve mineral içeriinin daha yüksek olduu düünülmektedir.
YALNIZ KALMAYIN, SOSYALLEN
Empati denilen ey karmzdakinin ruh halinden etkilenmek demektir. Sevdiimiz neeli kiilerle birlikte zaman geçirmek verimliliimizi, iyimserliimizi artrr. Benzer ekilde örnein yardm kurulularnda çalmak bile fiziksel ve ruhsal enerjimizde art salar.
GÜNE IIINDAN MUTLAKA YARARLANIN
D vitamini, besinler yoluyla günlük ihtiyacn yüzde 5-10undan fazla alnamayan bir vitamindir. D vitamini; kas kemik beyin-sinir sistemi, metabolizma tiroid baklk yumurtalk sindirim prostat fonksiyonlar ile çok yakndan ilikilidir. Yaz günei dnda vücudumuzda üretilemediinden en fazla eksilii duyulan vitamindir. Enerji eksiklii ve baklk sisteminde zayflamaya neden olmamak için yazn salkl günelenerek, kn kan düzeyi eksik ise dardan takviye alarak normal seviyede tutulmas gerekir.
SPORSUZ BR HAYAT DÜÜNÜLEMEZ!
Hareketsiz yaam birçok müzmin hastala zemin hazrlar. Düzenli egzersiz, dinçlik verici etkisi yannda, yalanmay geciktirici etkiye de sahiptir. Büyüme hormonunu artrr, depresyonu engelleyen ar kesici ve mutluluk hissi veren morfin benzeri madde salglatr. Kan basncn düzenleyen damar geniletici kimyasallar üretilmesine yardm ederek, beyin ve sinir sistemini gelitirir. Bütün bunlar da insan sürekli enerjik hissettirir. Bu faydalar hissetmek için haftada 3 gün veya daha fazla sklkta yaplmas gerekir.
C VTAMN EKSKLN ÖNEMSEYN
C vitamini vücutta birçok kimyasal tepkimede önemli rol oynuyor, cildin, eklem ve ba dokularnn, kemiklerin, damarlarn dayankll ve elastikiyetini salayan molekülün üretimini salyor, vücutta ypranma ve yalanmay önlüyor. Yadan enerji üretimi için gereken carnitene oluumunu, mücadele hormonu noradrenalinin üretimini salyor. Memeli hayvanlardan insan ve birkaç dnda hepsi vücudunda C vitamini üretebiliyor. Üretme ve depolama yeteneimiz olmadndan, yorgunluktan korunmada önemli etkiye sahip olan C vitaminini dardan sürekli almakta fayda var.
TROD HASTALII DA HALSZLK YAPAR
Metabolizmamzn ana hormonlarndan olan tiroid hormonu, besinlerle alnan iyot ve selenyum yetersizlii durumda ciddi derecede halsizlie neden olabiliyor. Özellikle deniz mahsullerini haftada 2-3 porsiyon tüketmek sorunu çözebiliyor. Eksiklii gibi fazla miktarda iyotlu tuz tüketimi ise yine farkl bir tiroid hastalna neden olabiliyor.