Dünyada her 8 kadndan 1inde geliebilen bu hastalkta kiinin bilinçli olmas ve belirtileri tanmas ile balayan erken tehis süreci, tedavi baarsn da büyük oranda artryor.
Bu faktörler kiiyi meme kanserine yaklatryor
Prof. Dr. Erhan Reis, meme kanserinde en önemli 8 risk faktörü ve hastaln tedavi planlamasnda dikkat edilmesi gerekenler hakknda bilgi verdi.
Ya:
Kadnlarda ya ilerledikçe meme kanseri riski artmaktadr. çou meme kanseri olgusu 60 yan üzerinde görülür. Ancak erken dönemlerde de kanserin görülme sklnda art olduu gözlemlenmektedir.
Ayn kiide daha önce meme kanseri gelimi olmas:
Bir memesinde kanserli kitle saptanm olan kadnlarn dier memesinde kanser gelime riski daha fazladr.
Aile hikayesi:
Bir kiinin anne, kz karde ya da kznda meme veya yumurtalk kanseri olmas o kiide meme kanseri gelime riskini artrr. Bu risk, ailede ilk kanser tespit edilen kiinin ya 40n altnda ise daha da yüksektir.
Baz genetik deiiklikler: Belirli genlerdeki bozukluklar (BRCA1, BRCA2 gibi) meme kanseri riskini artrmaktadr. Bu gen deiiklii olan kiilerin takipleri özel protokollerle yürütülür.
Kilonun yaa ve boya göre ideal seviyenin üzerinde olmas
Özellikle menopoz sonras dönemde kilo art olan kiiler daha yüksek risk altndadr. Meme kanserinden korunmak için kiinin kendisi için en salkl kiloda kalmas çok önemlidir.
Üreme ve adet görme, emzirme: lk adet görme ya 12nin altnda, menopoz ya 55in üzerinde olan, hiç doum yapmam, uzun süre östrojen tedavisi kullanan kiilerde risk artmaktadr. Ayn ekilde ne kadar geç çocuk sahibi olunursa risk o kadar yüksektir. Yaplan çalmalarda bebeklerini 1 yldan fazla emziren annelerde meme kanseri riskinin yaklak 4 kat azald gözlemlenmitir.
Hormon tedavisi: Küçük dozlarda, doktor kontrolünde verilen hormon tedavisi kullanmnda bile takiplerin daha sk aralklarla yaplmas önerilmektedir.
Radyasyon tedavisi:
çocukluk ya da ergenlik döneminde göüs duvarna radyasyon tedavisi uygulanm olmas risk faktörlerinden biridir.
Bu belirtilere dikkat!
Meme kanserinin sk görülen belirtileri arasnda; meme ve meme bann eklinde ya da boyutunda deiiklik, meme dokusu içinde ya da koltuk altnda ele gelen kitle, meme ba hassasiyeti, meme bann meme dokusu içine doru dönmesi, meme üzerindeki derinin kzarkl, imesi, meme ba aknts saylabilir. Meme kanseri genellikle arya neden olmaz.
lk adm kendi kendine muayene
Kii her ay kendi memesinde bir deiiklik olup olmadn kontrol etmelidir. Yalanma, adet dönemi, hamilelik, lohusalk ve menopoz dönemlerinde doal deiiklikler olaca aklda tutulmaldr. Bu dönemlerde meme dokusu daha sert, i ya da hassas olabilir. Bunun dnda belirtilerden herhangi biri saptandnda mutlaka doktora bavurulmaldr. Son yllarda genç dourganlk çanda da meme kanseri vakalaryla skça karlalmaktadr. Bu nedenle özellikle lohusalk döneminde emzirmeyle kaybolmayan kitleler veya tekrarlayan enfeksiyon durumlarnda mutlaka meme kanseri ekarte edilmelidir.
Hastalk ne kadar erken tehis edilirse tedavi ans o kadar yükselir
Henüz hiçbir ikayet olumadan meme kanseri taramas yaplmas, hastaln erken tansna ve doru tedavi planlamasna olanak tanr. Kanser ne kadar erken tespit edilirse tedavi baars o kadar yüksektir. Bu amaçla kullanlan yöntemler; kiinin kendisini muayene etmesi, düzenli doktor muayenesi ve tarama için mamografi ilemidir. 2030 ya grubunda aylk olarak kendi kendine muayene, ylda bir klinik muayene ve 40 yandan balayarak ylda 1 kez iki tarafl mamografi uygulanmas önemlidir.
Kitlenin boyutuna bal olarak tedavi belirlenir
Meme kanseri ameliyat ve ameliyat sonras destekleyici tedavilerin birlikte kullanlmas ile tedavi edilir. Ameliyat yöntemi kanserin boyutuna ve hastann özelliklerine göre belirlenir. Memenin sadece etkilenen ksmnn alnd yöntemler uygulanabildii gibi, memenin tamamnn alnmas da gerekli olabilir. Memenin alnmasndan sonra onkoplastik cerrahi ilemleri ile memeye estetik görünümü yeniden kazandrlr. Koltuk alt lenf bezlerine yönelik ilemler de hastaln evresine bal olarak deimektedir. Bugün pek çok hasta da koltuk alt lenf bezlerinin ameliyat ile çkarlmasna gerek kalmamaktadr. Cerrahi giriim sonrasnda tedavinin tamamlanmas ve kanserin yeniden olumasnn önlenmesi amacyla ilaç, hormon ya da radyasyon tedavisi önerilir. Bu tedavilerin hangilerinin uygulanaca kanserli bölgede büyüklük, cins, yaylm gibi özelliklerine göre belirlenir.