Radyoloji uzmanlar, çocuklarda iyonize edici radyasyon içeren röntgen ve bilgisayarl tomografi (BT) yerine mümkünse ultrasonografi ve magnetik rezonans görüntüleme tetkiklerinin tercih edilmesi gerektii uyarsnda bulundu.
zmir Katip çelebi Üniversitesi Atatürk Eitim ve Aratrma Hastanesi Radyoloji Anabilim Dal Bakan ve Türk Radyoloji Dernei üyesi Prof. Dr. Orhan Oyar, radyasyonun, dalga ya da parçacklar biçiminde yaylabilen ve aktarlabilen, duyu organlaryla hissedilemeyen tehlike yaratabilecek bir enerji olduunu söyledi.
Oyar, radyasyonun güneten, topraktan, tatan, içerisinde bulunulan yaplardan ve buralarda kullanlan elemanlardan salnan gazlarlardan doal yollarla ortaya çkabildii gibi yapay üretimle tbbi ve endüstriyel alanlarda kullanlabildiini ifade etti. Oyar, elektromanyetik radyasyonun bir tarafta zararl X-nlar, dier tarafta radyo, televizyon ve hatta cep telefonlarnn yayd dalgalara kadar uzanan geni bir yelpazede deerlendirildiini anlatt.
Evlerde kullanlan mikrodalga frnlar, saç kurutma makineleri, ultraviyole stclar ve hatta güne nlarnn bile elektromanyetik birer radyasyon yaycs olarak snflandrldn anmsatan Oyar, iyonizan radyasyonlarn canllar üzerinde zararl etkilere neden olabildiini vurgulad.
Oyar, yonlatrc etkiye sahip olmayan tarafta yer alan, içlerinde baz istasyonlar, cep telefonlarnn da bulunduu non-iyonizan elektromanyetik radyasyonun da son zamanlarda yaplan çalmalarla canllar üzerinde zararl etkiler yaratabilecei belirtilmekte ve kontrollü olarak kullanlmalar tavsiye edilmektedir. bilgisini verdi.
Cep telefonlarndan yaylan elektromanyetik dalgalarn, yala ilikili olarak beyni ne derecede etkilediine dair bilimsel çalmalar bulunduuna iaret eden Oyar, küçük yalarda bu etkinin çok daha derinlere ulaacak kadar güçlü olabildiini dile getirdi.
- çocuklarda daha çok dikkat edilmeli
Prof. Dr. Oyar, iyonlatrc nlarla çalan radyolojik cihazlardan görüntü elde ederken tüm hastalar için dikkat gösterildiine ancak çocuklarda bu konuda çok daha hassas davranlmas gerektiine vurgu yaparak, unlar söyledi:
çocuklarn hücreleri daha hzl bölünüp çoalyor, organlar daha az farkllatndan radyasyona erikinlerden daha duyarl oluyor. çocuklar, erikinlere verilen dozlarla yaplan çekimlerde erikinlere göre daha yüksek organ dozlarna maruz kalyor. çocuklarn, önlerinde uzun bir yaam süresi bulunduundan, hayatlar boyunca iyonizan radyasyona bal kanser geliim riski 2 ila 5 kez daha yüksektir. Bu nedenlerle çocuklar tetkik ederken iyonlatrc radyasyon içermeyen ultrasonografi veya manyetik rezonans görüntüleme gibi radyolojik görüntüleme yöntemleri tercih edilmeli. Bilinmeli ki en az doz hiç verilmeyen dozdur.
- BT çekimlerine karar vermeden önce iki kez düünülmeli
Baz durumlarda röntgen, bilgisayarl tomografi (BT) gibi iyonlatrc radyasyon uygulamalar yaplmasnn gerekli olabildiini belirten Oyar, böyle durumlarda incelemeyi isteyen klinisyen ile radyoloun bir araya gelerek, bunun radyasyon riski ile tansal yararlln düünmesi, tetkikten salanabilecek tansal yararllk, alnacak dozun yaratabilecei sorunlarn üzerinde geliyorsa, böyle bir uygulamaya karar vermesi gerektiini aktard.
Radyologlarn da çekim srasnda mümkün olabilecek en az dozla ve en ksa sürede, yeterli kalitede filmleri elde etmeye çalmas gerektiinin altn çizen Prof. Dr. Oyar, BT çekimlerinde maruz kalnacak dozlar, röntgen çekimlerinden alnabilecek dozlardan birkaç yüz kez fazla olabileceinden özellikle BT çekimlerine karar vermeden önce iki kez düünülmeli. çocuklarda iyonize edici radyasyon içeren röntgen ve bilgisayarl tomografi yerine mümkünse ultrasonografi ve magnetik rezonans görüntüleme tetkikleri tercih edilmeli. uyarsnda bulundu.
Oyar, radyasyonun günlük hayatn vazgeçilmez bir parças haline geldiini, gerek iyonize edici gerekse iyonize etmeyici çok çeitli radyasyonlara maruz kalndna dikkati çekerek, u deerlendirmede bulundu:
Yapay radyasyonun önemli bir bölümünü radyolojide kullanlan cihazlar üretmektedir. çocuklar erikinlere radyasyondan çok daha fazla etkilenmektedir. yonize edici radyasyon içeren radyolojik uygulamalar, elde edilecek tansal yararllk en üst düzeyde ise yaplmaldr. Sadece bu kurala uyularak alnmas muhtemel doz yüzde 30 azaltlabilir. BTden alnan efektif dozlar röntgen tetkikinin çok üzerindedir. Bu nedenle BT inceleme isterken özellikle de çocuklarda bir kez daha düünülmeli.