Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalklar Uzman Doç. Dr. Ferit Kerim Küçükler, 12-18 Mart Dünya Tuza Dikkat Haftas öncesi tuz tüketiminde dikkat edilmesi gerekenler hakknda bilgi verdi.
htiyacmzn 3 kat tuz tüketiyoruz
Tuz, vücuttaki su ve kan basncn salamasnn yannda yaam için son derece önemli ve hassas olan asit baz dengesini düzenlemektedir. Sinir kas sistemindeki uyarlarn iletilmesini de salayan tuz salkl yaam için son derece önemlidir. Bir çay kanda yaklak 6 gram tuz bulunur ve günlük ihtiyac karlamak için bu oran yeterlidir. Dünya Salk Örgütü (WHO) günlük en fazla iki bin mg sodyum yani 5 gr tuz alm önermektedir. Türkiyede son yllarda tuz tüketimindeki hassasiyet artmasna ramen günlük tuz tüketimi hala 15 gram yani tavsiye edilenin 3 katdr.
Tuzu 1 gram azaltmanz bile hayatnz kurtarabilir
Günlük tuz ihtiyacnn çounluu, ilenmi besinlerdeki tuz ve doal olarak tuz içeren besinlerden karlanmaktadr. Türkiyede tuzun yarsndan fazlas yemeklere eklenen tuzdan, üçte biri ekmek tuzundan, %10unu ise sofra tuzundan alnmaktadr. Sorun yemekler piirilirken eklenen tuzdan kaynaklanmaktadr.
4 kiiden 1i hipertansiyona bal hayatn kaybediyor
Türkiyede her dört ölümden birinin nedeni hipertansiyondur. Dünyada hipertansiyon nedeniyle her yl 7,5 milyon kii hayatn kaybetmektedir.Gereinden fazla tuz tüketmenin yaratt en büyük problem de hipertansiyondur. Türkiyede 18 ya üzerindeki her 3 kiiden birinde hipertansiyon vardr. Yüksek kan basncnn neden olduu en önemli salk problemleri ise, kalp krizi gibi kalp damar hastalklar, böbrek rahatszlklar ve felçtir. Dünyada ölümler için en önemli risk faktörü hipertansiyondur ve inmelerin %62sinden, kalp hastalklarnn %49undan sorumludur. Bunun yan sra idrar ile protein ve kalsiyum kaça, kemik erimesi, böbrek ta ve astm ataklar ile ilikilidir. Yüksek oranda tuz tüketimi asitli içeceklerin kullanmn arttrarak obeziteye de neden olabilmektedir. Ayrca mide-barsak ülserleri ve mide kanserlerine neden olan Helicobacter pylori enfeksiyonu tuz alm ile ilikilidir.
Fazlas kadar az da zarar
Vücut sodyum deeri normalin üzerine çkarsa; huzursuzluk, ba ars, uyku hali, bilinç bulankl, kas seyirmeleri ve nöbet geçirme görülebilmektedir. Genellikle hastanede yatan ciddi hastal olan hastalarda görülür. Vücut sodyum deerinin normalin altna dütüü durumlarda ise; ba ars, kusma, bilinç bulankl, kas yorgunluu, arlar ve solunum yetersizlii yaanabilmektedir. Sodyum yetersizlii, hormonal nedenlerden böbrek hastalklarna kadar pek çok durumda görülebilmektedir.
çocuunuzu erken yata tuzla tantrmayn
Fazla tuz tüketiminde çocuklar da risk altndadr. Fast food, hazr gda ve cips gibi gdalar fazlasyla tüketen çocuklar 3-4 yalarndan itibaren tuz tüketimiyle tanmaktadr. Erikinler kadar tuz tüketen çocuklarda salk sorunlar çok daha erken yalarda ortaya çkabilmektedir.
Sofradan tuzluu kaldrmak faydal olabilir
Zeka geriliinden guatra kadar çeitli hastalklara neden olabilen iyot eksikliinin önüne geçebilmek için Türkiyede uzun yllardr sofra tuzlarna iyot katlmaktadr. Tuz tüketimini azaltlrken iyot eksiklii yaanmamas için ilenmi iyotlu tuz alnmas gereklidir. çerii bilinmeyen kaya tuzlarnn bilinçsizce tüketilmesi istenmeyen salk sorunlarna yol açabilir. Tuz tüketiminin azaltlmas için Salk Bakanlnn balatt eylem plan ile ekmekteki tuz oran %25, domates salçasndaki tuz miktar % 64, zeytindeki tuz oran %50 azaltlmtr.Masalardan tuzluklarn kaldrlmas, küçük paketlerde iyotlu tuzlarn bulundurulmas gibi önlemlerle tuz tüketimini azaltmak mümkündür.