Beslenme ve Diyet Bölümünden Diyetisyen Emine Yüzbaolu, tüketim skl ve miktarna dikkat edilmesi gereken besinler ile ilgili uyarda bulundu.
Kuru bakliyatlar: Fasulye, mercimek, nohut, en çok tüketilen bakliyatlardr. Posa deeri yüksek ve sala oldukça faydal bir aile olan bakliyatlar, en önemli bitkisel protein kayna snfnda yer alrlar ve hayvansal proteinlerin içerdii kolesterolü içermezler. 100 gram kuru baklagil yaklak olarak; 25 gram protein, 5 gram lif, 1,5 gram ya içerir. Kalsiyum, demir, B12 vitamini dndaki B grubu vitaminleri, E vitamini ve bakr içerikleri de yüksek olan baklagiller haftada en az 2 kez tüketilmelidir. Tüketilirken dikkat edilecek husus ise porsiyonudur. Yemekleri dnda salata olarak da tüketilen baklagiller protein içerii yüksek olmasna karn karbondidrat grubunda yer alr ve 4 yemek ka bakliyat 1 dilim ekmein kalorisiyle edeerdir. Ayrca pilavsz bakliyat yenmez düüncesiyle kalori alm artarak kilo artna neden olmaktadr. Bu sebeple özelikle k aylarnda daha sk tüketilen bakliyatn salkl ama kalori açsndan çok da masum olmad unutulmamaldr.
Meyve: Vitamin ve mineral deposu olan, vücudun posa ihtiyacn karlayan meyveler, ayrca çok iyi antioksidanlardr. Deien oranlarda A ve C vitamini içerirler. C vitamini, vücudun kendini hastalklara kar korumas ve baka vitamin, minerallerin emiliminde etkindir. Günlük C vitamini ihtiyac erikinler için 60, gebelikte 80-90, sigara içen bireyler için ise 100-200 miligramdr. Özellikle k aylarnda hastalklardan korunmak için tüketilen fazla meyve ve meyve suyu tüketiminin hastalklardan korunmaya etkisi olmayacaktr. çünkü vücuda alnan daha fazla C vitamini depolanmadan, idrarla atlmaktadr. Bu sebeple C vitaminini daha fazla almak için meyve tüketimi (portakal, mandalina, ananas, kivi gibi) artrlmamaldr. Yeteri miktarda yendiinde salkl besin grubu olan meyveler, fazla tüketildiinde içerdikleri meyve ekeri sebebiyle kilo artna neden olabilmektedir. Günlük meyve tüketimi 3-5 porsiyon olarak snrlandrlmal, kabuklu tüketilebilenler kabuklu tüketilmeli, meyve suyu olarak tüketiminden kaçnlmaldr.
Tereya: Kahvaltda ve lezzet verici olarak yemeklerde sklkla kullanlan tereyann insan sal üzerine önemli faydalar bulunmaktadr. çerisinde antioksidan barndran tereya, vücutta bulunan serbest radikallerin olumsuz etkilerini azaltr. Barsak, mide gibi iç organlarn saln olumlu yönde etkileyen tereya, kardiovaskuler rahatszlk riskini azaltr. Kas ve eklem arlarnn azalmasna yardmc olan tereya, kemik geliimini salar. Artrit oluma olasln da en aza indirir. Tereya, içerisinde yer alan A vitamini sayesinde de göz saln olumlu yönde etkiler ve cildi erken yalarda yalanma etkilerini ortadan kaldrr. Fakat ar alm sonucu tereya faydadan çok zarar getirecektir. Ülkemizde çokça tüketilen bir yadr. Özellikle kalp ve damar hastal olanlarn doymu ya içeriinden dolay mutlaka kaçnmas gerekmektedir. Ar ya alm insülin direncini arttracandan diyabetli hastalarnda ar tüketmemeye özen göstermeleri gerekmektedir. Yaklak %80 i ya olan bu besinin ar alm kilo almaya sebep olabilmekte ve uzun vadede birçok kronik hastaln olumasnda etkili olabilecei bilinmektedir. Bu yüzden tereya tüketimini günlük bir tatl ka ile snrlandrmal, hamur ilerinde pilav ve makarnada fazla kullanmndan kaçnlmaldr.
Peynir: Her sabah kahvalt sofralarmz, farkl çeitleri ile süsleyen peynirin enerji ve besin deeri oldukça yüksektir. Peynir kalsiyum, B12 vitamini ve protein den oldukça zengindir. çerdii protein ve ya sebebiyle süt grubunda deil et grubunda deerlendirilir. 30 gr yani 1 kibrit kutusu peynir, 1 köfte büyüklüünde etle edeer besin içeriine sahiptir. Bu sebeple süt, yourt sevmiyorum onlarn yerine peynir yiyorum düüncesi yanl bir düüncedir. Son zamanlarda kilo almann tek sebebi ekmek olarak kabul edilmektedir. Dier yiyeceklerin masum olduu düünülerek kahvaltda, aralarda ekmek yerine çerez yer gibi bol miktarda tüketilen yal peynirler kilo artna neden olmaktadr. çerdii yüksek kalori sebebiyle, diyet planlanrken peynir miktar snrl tutulmaldr.
Bal: Kahvaltda tereyann en güzel tamamlaycs olarak ekmein üzerine sürdüümüz, meyveli yourdun üzerine gezdirerek tatlandrdmz, bitki çaylarna ilave ederek hastalklarmz tedavi ettiimiz, bazen keklerde, çöreklerde, kurabiyelerde eker yerine kullandmz bal beslenme alkanlklarmzn vazgeçilmezidir. Doal olarak üretilen saf nitelikli ballar, kabzlk, öksürük, nezle gibi rahatszlklarn tedavisinde doal ilaçlar olarak görev yaparlar. çerdikleri vitamin, aminoasit ve mineraller sayesinde büyüme çandaki çocuklarn bedensel geliimlerine olumlu katklar salayan bal, baklk sisteminin gelimesinde önemli rol oynar. Bu faydalar görmek için balnzn doal olduundan emiz olmalsnz. Eer ki bal buzdolabnda ekerleniyorsa, kakladnzda kesintisiz ve akkan biçimde kaktan akyorsa, biraz fazla yendiinde geniz ve boazda yanma yapyorsa o bal gerçek baldr. Ancak doal bal istediim kadar yiyebilirim düüncesi çok da salkl bir düünce deildir. Özellikle eker hastalarnn saknmas gereken baln kalori içerii 100 gramnda, 300 kalori olduu unutulmamaldr.
Kuruyemi: Kuruyemiler içeriinde barndrdklar kaliteli yalar ve özellikle Omega 3 kayna ile beyin geliiminde ve iyi kolesterolün yükselmesinde büyük faydalar salamaktadr. Bitkisel kaynakl besinler olup, enerji içerikleri yüksektir. Diyette çeitlilik salamalar açsndan günlük önerilen miktarlarda tüketilmelidir. Uzun süre tok tutuyor, hem de salkl düüncesiyle ana öünler yerine tüketilen fazla miktarda kuruyemi kilo artna neden oluyor. Günlük tüketilmesi gereken kuruyemi miktar yarm avuç fndk, 3-4 adet tam ceviz ya da 10 adet badem olarak snrlandrlmaldr.
Kestane: K akamlarnn olmazsa olmaz kestane, dier yemilerin aksine düük kalorili ve mineralleriyle, vitaminleriyle oldukça zengin bir yemitir. Yüksek oranda lif içerir. Güçlü bir antioksidan olan kestane folik asit ve C vitamini açsndan da çok zengindir. Kötü kolesterolle savarken, iyi kolesterolü yükseltir. Kalp saln korur. çeriindeki potasyum kan basncn düzenler. Ayn zamanda bir B vitamini deposudur. Ancak her eyin az karar, çou zarar sözü kestane içinde geçerlidir. Karbonhidrat içerii yüksek olan kestanenin 3-4 adedi 1 dilim ekmee edeerdir. Bunu bilerek tüketilmesi, salk açsndan oldukça önemlidir.