Ülkemizde yaklak her 3 kiiden 1inin kronik hastal olduunu, kronik hastalk tans konulan her 3 kiiden 1inde depresyon belirtileri görüldüünü belirten Doç. Dr. Berrin Karada, 18-24 Mart Yallar Haftas kapsamnda yapt açklamada, kronik hastalklarla bark yaamann 10 yolunu anlatt, önemli uyarlar ve önerilerde bulundu.
Karamsarlktan kaçnn!
Umutsuzluk ve karamsarlk yok! Yamz ilerledikçe bir takm kronik hastalklara yakalanma olaslmz artabilir, ancak bu bizim hayattan kopmamza veya depresyona girmemize asla yol açmamal. Aklc yaklamlar ve salk kontrolleri ile idareyi ele alabiliriz.
Salkl beslenin
Kronik hastalklarla ba etmenin ilk maddelerinden biri salkl beslenme. Yediklerimize gösterdiimiz azami dikkat daha canl ve daha aktif olmamz salar. Hazr gdalardan kaçnmaya özen göstermeli ve taze sebze-meyveyi sofralarmzdan eksik etmemeliyiz. Tüm besin gruplarndan yeterli miktarda alarak dengeli beslenmeye dikkat etmek ba koul.
Tuz tüketimine dikkat edin
Dünya Salk Örgütü; hipertansiyon, kalp, böbrek hastalklar bata olmak üzere pek çok organmz olumsuz etkilememek amacyla günde 5 gramdan fazla tuz tüketilmemesini öneriyor. Ancak ülkemizde bir kii günlük ortalama 15 gram tuz tüketiyor. Tuz tüketimini azaltrsak, bir süre sonra hekime danarak belki de kullandmz hipertansiyon ilaçlarnn dozunda ve saysnda azalmaya gidebiliriz.
Tütünü her ekilde hayatnzdan çkarn!
Türkiye, sigara kullanmnda Avrupa ülkeleri arasnda üçüncü, dünya ülkeleri arasnda ise yedinci srada yer alyor. Sigara kullanm, salksz beslenme gibi risklerin ortadan kaldrlmas durumunda kalp hastalklar, inme ve tip 2 diyabet vakalarnn yüzde 80i, kanser vakalarnn ise üçte birden fazlas önlenebilir. Gerek aktif gerek pasif içici olmaktan kaçnn.
Hareketli olun
ç Hastalklar ve Geriatri Uzman Doç. Dr. Berrin Karada Vücudumuzun izin verdii kadar hareketli olalm! Unutmayalm ki yllar geçtikçe hareket ve hzmz azalsa da, mümkün olduunca yürüyü yapmal ve hareketli yaam tarzn hedeflemeliyiz. Spor yaparak beden salmza verdiimiz destek, ruh salmz da pozitif yönde etkileyecektir diyor.
Sosyal hayatnz olsun
Kronik hastalklarmzn ve ilaç kullanyor olmamzn sosyal hayatmz negatif etkilemesine izin vermemeliyiz. Aksi halde bu durum ek olarak depresyona neden olabilir. Hipertansiyon veya diyabet hastalna sahip olmamz, ailemiz veya dostlarmzla birlikte olmamz hiç de engellemez. Daha disiplinli ve hayata dört elle tutunarak, mutluluumuzu artrabilir ve çok daha keyifli bir yaama sahip olabiliriz.
Alkolden uzak durun
Alkol, kronik hastalklarmz ciddi oranda daha da kötü yönde etkileyebilir. Hayatmzdan çkarlmas ile kullandmz ilaçlarn yan etki olasl da oldukça azalacaktr. Alkol en fazla beyinde tahribata yol açarken, mantkl düünme, karar verme ve hareket etme yeteneklerini de bozuyor.
Fazla kilolarnzdan kurtulun
Salkl bir diyet ve düzenli egzersiz ile fazla kilolardan kurtulmak; vücutta hasara yol açan kalp hastalklar, diyabet, inme gibi pek çok kronik hastalktan da korunmanz salar. Zamannda tedavi edilmeyen obezite; yüksek kolesterol, damar tkankl ve tansiyon yükselmesi gibi olumsuz etkenlere neden olurken, yaam kalitesini olumsuz etkiliyor hatta yaam süresini ksaltyor. Kiinin gerek saln ve sosyal yaamn gerekse i hayatn kötü yönde etkileyen bu durum zamannda fark edilip geç kalnmadan tedavi edilirse kii salkl yaamna geri dönebilir.
Muayene ve ilaçlarnz aksatmayn
Pek çok kronik hastaln zararl etkileri düzenli salk kontrolleri ve doktor kontrolünde kullanlan ilaçlar sayesinde en aza indirilebilir. Doktorunuzun belirledii aralklarla kontrollerinizi yaptrmay, ilaçlarnz düzenli kullanmay ihmal etmeyin. Tansiyonum düzeldi artk ilaca gerek yok gibi yanl düüncelere kaplmayn. Ayrca bilimsellii kantlanmam ürünler kullanmayn ve kulaktan dolma bilgilere asla eilim göstermeyin. Unutmay hastalk yoktur, hasta vardr! Her bir birey kendi vücudunun özel olduunu ve arkadana, komusuna iyi gelen bir ilacn kendisinde yanl etkiye neden olabileceinin bilincinde olarak, doktoruna sormadan ilaç kullanmamal.
Güzellikleri görün!
ç Hastalklar ve Geriatri Uzman Doç. Dr. Berrin Karada Yaam bir daa trmanmak gibi de alglayabilmeliyiz. Yolumuz bazen biraz zor ve engebeli olabilir, hastalklarmz bu yoldaki boyutu deien talar olarak düünebiliriz. Ama dier taraftan bu yolculukta çevremizdeki güzellikleri görmeyi asla ihmal etmemeliyiz. Yani yaam yolu tal ve engebeli olsa da, alacamz önlemler ve bize destek olabilecek araçlarla, bu yolun güzelliklerinin keyfine varmay asla göz ard etmemeliyiz diyor.