HABER MERKEZ
Her yl binlerce sahtecilik evrakn inceleyen Adli Tp Kurumu (ATK) Fizik htisas Dairesi, yarg kollarndan gönderilen belgelerdeki imza ve el yazlarnn sorumlu kiiye ait olup olmadndan, çeklerdeki miktarn sonradan deitirilip deitirilmediine kadar çok sayda sahteciliin aydnlatlmasna yardmc oluyor.
Adli Tp Kurumu Bakanl birimlerinden biri olan daire, soruturma savclklar ya da mahkemelerden adli belge laboratuvarna gönderilen çek, senet, imza, el yazs, kae, pasaport ve kimlik gibi delillerden her yl yaklak 9 binini inceliyor.
Mühürlü torbada gelen her delil, 2 adli belge inceleme uzman ile daire bakan tarafndan, mikroskoplar ve en yeni teknolojiyle üretilen cihazlarla titizlikle ele alnyor.
Yarg makamnn istekleri ve cevap aranlan sorular nda, delillerde incelemeler sonucu yazlan raporlar, ilgili hakimlik veya savclklara gönderiliyor.
ncelenmek üzere kuruma ulaan yüksek meblal çek ve senetler ise çelik kasada muhafaza ediliyor.
Tüm deliller, ATKnn mühürlü torbasna konulmasnn ardndan incelemeyi talep eden makama iade ediliyor.
Adli belge inceleme laboratuvarnda uzmanlk yapan Nilüfer eyda Dursun, çeitli k dalgalaryla evraklardaki sahtecilik amaçl deiiklikleri gösteren, dünyann sayl laboratuvarnda bulunan cihazda hazrlanan örnek evraklar AA ekibine gösterdi.
- Mutluluk ve heyecanda imza ebat büyür
Fizik htisas Dairesi Bakan Ersen Salt, adli belge laboratuvarnda imza ve yaz aidiyeti, makine yazs, tahribat, belge sahtecilii, kae mühür ve imza mahiyetindeki parmak izi incelemelerinin yapldn söyledi.
lerinin büyük ksmn imza aidiyeti incelemelerinin oluturduunu belirten Salt, Bir adli olaya konu imza, incelenmek üzere mahkeme ve savclk kanalyla bize gönderilir, biz bu imzann sorulan ahsa ait olup olmadn inceler, sonucu raporlar, mahalline bildiririz. mzann bir kiiye ait olup olmad hususunda sorulan ahsn samimi ve huzur imzalarna ihtiyaç duyulur. dedi.
Kiinin mutlu, üzüntülü, heyecanl, yorgun annda veya dinç olarak attklarnn samimi imzalar olarak nitelendirildiini ifade eden Salt, öyle devam etti:
ahslar, örnek imzalar alnrken imzalarn deitirme gayretinde olabiliyor. ahslarn önceki zamanlarda çeitli vesilelerle çeitli ortamlarda att imzalar samimi imzalardr. Belgenin tanzim tarihine yakn, noterlerde, bankalarda, belediyelerde atm olduu imzalarn temini bizim için önemli. Bu samimi imzalar, incelenmesi istenen belgeyle beraber gönderildiinde, çeitli tan unsurlarn göz önünde bulundurarak inceleriz. mza incelemelerinde bizim temel parametrelerimiz vardr. Bu tan unsurlarn dikkate alarak karlatrma yaparz. nsanlarn salk durumu, içinde bulunduu psikolojik ruh hali att imzaya yansr. Örnein günün ilk saatlerinde atlm bir imza daha istikrarl ve tutarldr. Youn bir mesai sonras atlan imzada deiiklikler olur. Mutluluk ve heyecanda imza ebat büyür. Yaz karlatrmalarnda da imza incelemelerindeki gibi parametrelerimiz var. ahsn evvelce yazd samimi yazlarn içeren belgeler, ajandalar, not ve okul defterleri, snav katlar gibi belgeler, mahkeme veya savclkça temin edilerek, bize gönderilmesi halinde aidiyet incelemesini yaparz.
- Ülkemizde imzalar genellikle ekilsel olarak atlmakta
çek ve senet gibi belgelerin yan sra imzal olan alacak verecek içeren evrak, küçük bir not kad veya peçetenin kanunen geçerli sayldna dikkati çeken Salt, bu nedenle atlan her imzaya çok dikkat etmek gerektiini anlatt.
Salt, imza incelemelerinde en sk karlalan sorunun vatandalarn bilgi eksikliinden kaynaklandn kaydederek, Ülkemizde imzalar genellikle ekilsel olarak atlmakta. Yaz unsuru içermeyen, yani isim ve soy isim yer almayan bu tür imzalarn taklit edilmesi kolay. Bu da ahs ciddi yükümlülükler altna sokabiliyor. mza sahibinin mümkün olduunca komplike ve yaz unsuru içeren imza atmas idealdir. diye konutu.
mzann nasl atlaca hususunda kanunlarda çeitli tanmlamalar bulunduunu ancak nasl atlmayacana ilikin net bir çerçeve çizilmediini ifade eden Salt, fiyonk iareti veya sadece harfle imza atlmasnn yanl olduunu bildirdi.
Salt, ideal imzann, yaz unsuru içermesi ve bitiik el yazsyla atlmas gerektiini dile getirerek, bu tür imzalarn sahteciler tarafndan taklit edilmesinin daha zor olduunu belirtti.
- Hiçbir art ve koulda kimseye imzal bo kat vermeyin
mzann öneminin ilköretimden itibaren çocuklara anlatlmas gerektiini kaydeden Salt, ahslarn imza att belgeyi iyi kontrol etmesi, mahiyetini bilmedii ya da anlamad belgeyi imzalamamas, üpheli durumlarda imza atmaktan kaçnmas gerekiyor. Bir kargo görevlisi kapnz çalabilir, size bir paket verip teslim tutanan imzalamanz isteyebilir. Ama aslnda siz bir kargo beklemiyorsanz bu üpheli bir durumdur. Sahteciler, kargocu kimlii ad altnda size teslim tutana yerine evrakn altndaki bir senete de imza attryor olabilir. ifadelerini kulland.
Salt, belgelerde en sk karlalan sahtecilik örneklerini laboratuvardaki bir yaz tahtas önünde tek tek anlatt.
Türkiyede taahhütname, sözleme ve protokol gibi baz belgelerin taraflar arasnda imzalandn aktaran Salt, u ifadeleri kulland:
Bu tür belgelerde alt alta maddeler olur. Örnein 5 maddeden oluan bir sözleme var. Siz bu sözlemedeki imzanz, yaz içeriinin bitimine yakn yere hatta yazya da tararak imza atmalsnz. Aksi takdirde aradaki bolua sonradan sizin haberiniz olmayan bir yeni madde eklenebilir. Ülkemizde sk karlalan bir dier durum bo kada imza atlmas. Hiçbir art ve koulda kimseye imzal bo kat vermeyin. Bu daha sonra aleyhinize yükümlülük dourabilecek bir belge eklinde karnza çkabilir. Yallar veya okuma yazmas olmayan kiiler ise imza yerine parmak basma yöntemi kullanyor. Burada karlatmz sorun ise parmak izinin usule uygun alnmamas. Evrakta parmak izi kullanrken, izin tamamn içerecek ekilde bask yaplmas gerekir.
Salt, çek ve senet gibi katlara miktar yazarken diyez iareti (#) kullanlmasnn önemine deindi.
Örnein, siz yazyla ve rakamla 1000 liralk bir senete imza attnz ancak diyez iareti kullanlmad. Bunun bana veya sonuna fazladan rakam eklenerek daha büyük bir borcun altna giriyorsunuz. diyen Salt, son derece gelimi cihazlar kullandklarn, çplak gözle bakldnda anlalmayan sahtecilikleri çeitli yöntem ve cihazlarla aydnlatmaya çaltklarn kaydetti.
- Sahteci mürekkebi yok ettiini düünüyor ancak arkada delil brakyor
Salt, çok farkl sahtecilik yöntemlerine de rastladklarn belirterek, Son dönemde uçan mürekkep kullanlarak sahtecilik yaplyor. Örnein A ahs, B ahsna 1000 lira borçlanm, evrak imzalanm. Alacakl ahs, bu 1000 liray uçan mürekkeple yazm. Bu mürekkepler kimyasal çözeltilerden oluuyor, 12-24 saat arasnda havayla veya syla temasla yok oluyor. dedi.
Elindeki bir kada uçan mürekkeple örnek bir not yazan, en geç 24 saatte gözle görülemeyecek kadar silinen yazya çakmakla s veren Salt, Elimdeki örnei sabah hazrladm ve miktar uçan mürekkeple yazdm. ahs belgeyi imzalayp gitti. Alacakl ahs, uçan mürekkebin yok olmasyla birlikte miktar normal kalemle istedii gibi dolduruyor. Her temas iz brakr ifadesinden yola çkarak, sahteci mürekkebi yok ettiini düünüyor ancak arkada delil brakyor. Biz elimizdeki cihazlarla sahtecinin sildiini sand miktar görünür hale getiriyoruz. deerlendirmesini yapt.
Salt, özellikle imza srasnda ve belge tanziminde kiilerin kendi kalemini kullanmas gerektiini sözlerine ekledi.