Kovid-19 salgnnda imdiye dek binlerce hastann yaamn kurtaran immün plazma (konvelesan plazma) tedavisi, halen virüse kar modern tbbn elindeki en büyük silah. Salgnn ülkemizde balad ilk aylarda hasta says çok düük olduu için, yeni vakalardaki ihtiyacn karlanmasnda zorluklarn yaand günler geride kald. çünkü Salk Bakanl ve Türk Kzlay ibirlii ile imdiye dek yaklak 65 bin iyileen hasta ile temas kuruldu, 30 bine yaknna ulald ve tbbi kriterleri salayp salamadklarna dair testleri sürüyor. Testlerini tamamlayan bin 500 kiiye ise ba yapmak üzere randevular verildi. Salgnn bandan bu yana 5 binden fazla hastaya immün plazma nakli yapld. u anda ise Kzlayn eksi 40 derecelik biyobankalarnda koruduu yaklak 5 bin ünite immün plazma, 3 yllk raf ömrü ile hem olas ikinci dalga için kullanlabilecek, hem de ihtiyaç halinde annda Türkiyenin her yerindeki hastaya ulatrlabilecek. Kzlay Bakan Dr. Kerem Knk, Artk Türkiyenin her yerindeki Kovid hastasnn immün plazma ihtiyac annda karlanabiliyor. Ancak balarda daha çok büyük ehirlerde ihtiyaç duyulan immün plazmaya bugünlerde Güneydou illerimizde daha çok ihtiyaç oluyor. Örnein bu hafta en çok Mardinden talep oldu dedi.
BYOBANKADA Üç YIL SAKLANABLYOR
mmün plazma tedavisinde Salk Bakanl ile birlikte en önemli role sahip olan Kzlayn lojistik olarak tüm süreçleri tamamladn anlatan Knk, Hem klinik aratrmalar hem de Bakanlmzn bu anlamdaki çalmalar unu gösteriyor ki immün plazma, halen Kovide kar elimizdeki en güçlü silahlardan bir tanesi. Ba yapabilecek kriterlerdeki iyileen hastalarmzla irtibat kuruyoruz ve randevu vererek merkezlerimize davet ediyoruz. Aferez sistemiyle baçdan toplanan immün plazma bileenleri daha sonra 200er mililitre eklinde küçük porsiyonlar eklinde her bir hastaya taklabilecek klinik dozlara ayryoruz. Bir baçdan ortalama 600 mililitre plazma toplanyor yani bir kiiden ortalama üç ünite immün plazma elde ediliyor. Daha sonra bunlar gerekli testlere tabi tutuluyor ve uygun olanlar dondurularak biyobankalarmzda 3 yl boyunca saklanabiliyor. u an günlük ihtiyaçlarmz karlayabilir durumdayz eklinde konutu.
U AN PLAZMA HTYACINDA MARDN ZRVEDE
Kovid vakalarndaki bölgesel deiimlerin immün plazma ihtiyaçlarna da yansdn vurgulayan Dr. Knk, u bilgileri verdi: Vakalarn bölgesel olarak sklet merkezleri deiiyor. u an Güneydouda bir art söz konusu. Mesela bugün itibariyle baktmzda en fazla talebin Mardinden geldiini görüyoruz. Stoklarmzda 5 bine yakn immün plazma bileeni var. Bunlarn gruplama ve ihtiyaçlara göre farkl bölgelere datmn yapabiliyoruz. Tabii ikinci dalga diye ifade ettiimiz süreç henüz balayamad, çünkü henüz birinci dalga sönümlenmedi. Aslna bakarsanz vaka says ve yaygnlk itibariyle Kovidle aktif savamz halen devam ediyor. Ama artk yüksek saydaki balar sayesinde hem günlük ihtiyac karlayabilir durumdayz hem de stoklayabilir durumdayz.
MDYE DEK 30 BN BAIçI ADAYINA ULATIK
Tedavideki deien baz protokoller nedeniyle immün plazmaya olan ihtiyacn daha da artabileceine iaret eden Dr. Knk, Konvelesan plazmann endikasyon aral deiti. lk balarda daha ar durumdaki hastalara veriliyordu. imdi risk grubu hastalar (yani elik eden ciddi kronik rahatszlklar olanlar ve özellikle bakl düük olanlar), henüz youn bakma gitmeden, solunum sknts balamadan, plazma tedavisi uygulanabiliyor. Bu da immün plazma kullanm miktarnn artabilecei anlamna geliyor. Ama biz buna da hazrlklyz. yilemi ve kriterlere uyan herkese ulamaya gayret ediyoruz. imdiye dek 65 bin civar insanla bu anlamda temas kurduk ya da kuruyoruz; 30 binine ulamz. Bunlarn testleri yaplyor, bir ksm uygunluk bekliyor. Bin 500 civarnda kii de uygunluu tamamlam ve ba için randevusunu alm durumda diye konutu.
PASF AI GELTRME çALIMALARI SÜRÜYOR
Bir kiinin birkaç kez ba yapabildiini de anlatan Dr. Knk, Mesela iki kez ba yapan 560 baçmz, üç kez ba yapan 435 baçmz, bir kez ba yapan 2 bin 260 baçmz olmu. Bunlar sadece Kzlay merkezine gelenler. Bir de pandemi hastaneleri ve dier aferez merkezlerinde alnanlar da oluyor. Dolaysyla yaklak 5 bin civarnda baçmzn Kzlaya ve dier merkezlere bazen bir bazen birkaç kez ba yaptn söyleyebiliriz ifadelerini kulland. mmün plazma içindeki antikorlar saflatrarak elde edilen ve pasif a olarak bilinen hiperimmünglobulin gelitirme sürecinin de Salk Bakanl ile birlikte sürdürüldüünü belirten Dr. Kerem Knk, sözlerini öyle noktalad: Bunlar, dozu ayarlanm, bir ilaç gibi hastaya enjekte edilebilecek formlarda endüstriyel üretimi yaplabilecek saflatrlm immün palzma olarak tanmlanabilir. Salk Bakanl Hfzshha Laboratuvarnda buna yönelik çalmalarda baarl sonuçlar elde edildi. Üretimine geçebildiimizde, daha hedefli ve daha kalc bir tedavi noktasnda konvelesan plazmay konumlandrmamza yol açacak.