ABD Bakan Trumpn Açk Semalar Anlamasndan çekilmesi sonrasnda Açk Semalar Anlamas nedir aramalar gündemde yerini ald. taraflar arasnda silahsz keif uçularna izin verilmesini salayan Açk Semalar Anlamasndan Trump resmen çekildiklerini beyan etti,
ABD Dileri Bakan Mike Pompeo, yazl olarak yapt açklama sonrasnda 6 ay süre boyunca Açk Semalar Anlamasndan resmen çekildiklerini açklad. Trump önderliinde ABDnin yapt tüm anlamalar gözden geçirdiklerini beyan eden Pompeo yapt açklamada Bakann da belirttii gibi, ABD, yaplan anlamalar bugünün gerçeklikleri dorultusunda gözden geçirmeli ve ABDnin çkarna olup olmadn deerlendirmelidir. Müttefiklerimiz ve kilit ortaklarmzdan gelen bilgiler nda ve yaptmz dikkatli deerlendirmeler sonucunda Açk Semalar Anlamasna taraf kalmann artk ABDnin çkarna olmad belli olmutur. dedi.
AçIK SEMALAR ANLAMASI NEDR?
Açk Semalar Antlamas (ASA), Dou ve Bat bloklar arasnda güven ve istikrar gelitirmek amacyla açklk ilkesinden hareketle 1992 ylnda Helsinkide imzalanmtr. Kasm 2000de Rusya parlamentosu tarafndan onaylanmasn müteakip 2 Ocak 2001 tarihinde yürürlüe girmitir.
ASA kapsamnda taraf ülke topraklar üzerinde havadan silahsz gözlem uçular gerçekletirilmektedir. ASA, dünya üzerinde u ana kadar imzalanan en teknik ve en detayl antlamadr. Antlamann bir dier özellii ise teknolojik gelimelere paralel olarak sürekli yenilenmesidir.
Gözlem uçuu mesafesi ülkenin arazisinin büyüklüü ile orantl olarak hesaplanr.
Gözleyen taraf Antlama kurallarna uymak kayd ile istedii rotay uçmakta serbesttir. Gözlenen ülke sadece güvenlik, meteoroloji gibi konularda uyarlarda bulunabilir ancak uçup uçmama karar gözleyen ülkeye ait olup hiçbir yasak bölge snrlamas bulunmaz. Gözlenen ülke uçu güvenlii, hava yolu trafikleri gibi konularda gerekli koordineleri yapar. Gözlem uçuu esnasnda antlamaya taraf olmayan ülke topraklarna 10 kmden daha fazla yaklalmaz. Gözlem uça optik, infrared(IR), radar elektromanyetik bandlarnda panoramik, framing, video ve SAR alglayclar ile donatlabilirler. ASA Gözlem Uça üzerinde bulunan ve gözlem uçuunda kullanlacak tüm alglayclarn taraf ülkelerin gönderdii uçu, uzaktan alglama ve antlama uzmanlar tarafndan belgelenmesi (onaylanmas) gereklidir. Sanayi casusluu yaplmamas için gözlem uçuu esnasnda optik alglayclar ile 30 cm, IR alglayclar ile 50 cm, SAR prensibine çalan alglayclarla ise 3 mden daha iyi çözünürlüklü görüntü alnmaz. Gözlem uçuu farkl ülkelerle müterek olarak icra edilebilir. Gözlem uçuundan elde edilen görüntüler antlamaya dahil dier ülkeler tarafndan istendiinde paylalabilir (görüntülerin paylald tüm üye ülkelere duyurulur).Örnek olarak 2006 ylnda Türkiye tarafndan; Rusya (RF) ile 4 aktif ve 3 pasif, Ukrayna ile 2 aktif ve 2 pasif, Gürcistan ile 1 aktif, Bosna-Hersek Federasyonu (BIH) ile 1 aktif gözlem uçuu Türk ASA Gözlem Uça ile icra edilmitir. Bu gözlem uçularndan 1 aktif Rusya görevi ABD ile ortak olarak, Gürcistan görevi Fransa ve Almanya ile ortak olarak, BIH görevi ise Almanya ile ortaklaa gerçekletirilmitir.