Pandemi stresi, birçok insann hem fiziksel hem de zihinsel salna zararl olabilecek dier baa çkma mekanizmalarna yönelmelerine neden oldu. Yurt dnda, yetikinlerle yaplan çalmalara bakldnda Salk ve Tbbi Aratrma Konseyi destekli COLLATE projesi ile Avustralyada 5 bin 469 yetikin üzerinde yaplan bir çalmada, katlmclarn yüzde 35inde pandemik yaam nedeniyle tknrcasna yemenin artt veya ksa sürede çok miktarda yemek yedii kaydedildi. talya Salk Bakanlnn 2 aamada 365 yetikin üzerinde gerçekletirdii baka bir anket çalmasnda ise, katlmclarn yüzde 25.7sinde karantina süresince duygusal yeme artt verisi paylald.
ABDde ubat aynda The Harris Poll tarafndan yürütülen en son anket ise 3 bin yetikinle yapld. Sonucuna göre katlmclarn yüzde 61i pandeminin balangcndan bu yana istenmeyen kilo deiiklikleri yaadn ifade etmi. Konuyla ilgili deerlendirmelerde bulunan stanbul Geliim Üniversitesinden Psikiyatrist Dr. Alian Burak Yaar, koronavirüs döneminde kiilerde stresle ilikili olarak pek çok ruhsal bozuklukta olduu gibi beden algs ile ilgili zorlanmalarn da deitiine dikkat çekti.
BEDEN ALGISI BOZUKLUU LE LGL PEK çOK HASTALIK VAR
Beden algs bozukluu ile ilgili pek çok hastalk olduunu belirten Dr. Yaar Yeme bozukluu grubuna giren anoreksia nevroza ve bulimia nevroza gibi hastalklarda kiiler, zayf olmalarna veya beden kitle endeksine göre salkl ortalamalarn altnda kalmalarna ramen kendilerini çok kilolu görme, kendilerini beenmeme ve aynaya baktklarnda daha çok kilo vermeliyim yönünde düüncelerle bozulabiliyorlar. Bazen çok youn spor yapmak, yemekten içmekten kesmek ya da kendini kusturmaya çalmaya kadar da gidebiliyor bu durum. Bu tür durumlarda çeitli tedavi yöntemleri var dedi.
nsanolu neye dikkat ederse, beyninin o kvrmlar daha fazla çalyor. Bu hem baka insan ilikilerinde hem de beynimizin dikkat filtresiyle d dünyay nasl algladmzla ilgili diyen Dr. Yaar, sözlerini öyle sürdürdü:
Neye bakarsak oray daha ince görüyoruz. Zihin mecburen dier taraflar görmezden geliyor ve arkada brakyor. Özellikle pandemide insanlar evlerde, kstl alanlarda ve yüz yüze iletiimin azald bir süreçte yaam sürdürdüü için ister istemez dikkatleri daha çok kendiyle ilgili, bedenleriyle ilgili olmaya balad. çsel noktalara odaklandlar. Bunun olumlu yanlar olabildii gibi stresli yanlar da oldu. Stres olunca da stresin de artmasyla bu tür kayglarn ve ruhsal bozuklukla ilgili belirtiler de artmakta. unu biliyoruz; stres arttkça, bizim psikiyatrik sendrom dediimiz pek çok hastalkta alevlenme gayet normal.
BEDEN ALGISI KAYGISINI YÖNETMENN YOLLARI
Kiiye iyi gelen insanlarla iletiim kurmasnn iyi bir iyiletirci strateji olduunun altn çizen Dr. Yaar, Bu tür durumlarda, geni bilimsel arka plana baknca bile özetle sunu söyleyebiliriz: nsan insann ilacdr! nsan, insan iyiletirir. Dolaysyla, olabildiince bize iyi gelen insanlarla daha çok sohbet etmek, onlarla daha çok gülümsemek, daha çok haberlemek iyi olacaktr. Baz psikoterapi metotlarnn uygulamalarnda dikkat eitimleri verilir. Bazen bir kaysy yeme anna odaklanma eitimleri verilir, 5-10 dakika boyunca kaysnn azdaki geçi sürecine dikkat edecek ekilde bir uygulama yaplr. Bu yolla dikkat ve anda kalma altrmalar uygulanr. Bu, anda kalmaktr. Kendini olana, o anki alglarmza verebilmek... Bedenimiz hareket ederken de yapt birçok i var. Biz bunlarn büyük ksmn fark etmeyiz. Dolaysyla anda tüm olanlara dikkat edebilmek, beynin o kvrmlarn da diyelim, çaltraca için bizi kayg uyandran düüncelere biraz mesafe almamza, anda kalarak duyularmza da yer açmak ve onlar fark etme olana salayacaktr. Dikkatimizi nereye verdiimizle ilgili biraz daha dikkat etmek gerekli ifadelerini kulland.
Spor ve meditasyon gibi aktivitelerin de kayg yönetimi için kymetli olduunu söyleyen Dr. Yaar, Bugün baz spor türleri, kaygy yönetebilmek için çok kymetli. Meditasyon, yoga uygulamalarnda da anda kalp, dikkati kaydrabilme ve geniletebilme becerimizi gelitiriyoruz. Hafif durumlarda bu gibi günlük destekleyici aktiviteleri, orta ar durumlarda psikoterapi veya ilaç tedavisi gibi çeitli psikiyatrik tedavileri önerebiliyoruz. Daha basite indirgersek, bize iyi gelen çevreyle daha çok dikkat etmek ve buna zaman ayrmak hafif ruhsal zorlanmalarda çok kymetli. Bu da yine de zor bir i tabii diye konutu.
NSANI YLETREN EN ÖNEML EY DAYANIMA
Pek çok psikopatoloji içinde beden algs bozukluunun ve toplumda pandemiyle birlikte depresyon oranlarnn arttna dikkat çeken Dr. Yaar, Travmatik stres oranlar, kayg bozukluklar artt. Stres artnca, bütün psikopatolojiler alevlenebiliyor ya da sfrdan ortaya çkabiliyor. Yani kiinin, daha önceden var olan ve iyiletirilen bir hastal varsa, yeniden alevlenebiliyor. Ya da zeminde var ama ortada bir hastalk yoksa ortaya çkyor. Dolaysyla pandemi dönemindeki stres, herkesi ruhsal zorluklar için daha hassas bir yere getirdi. Ruhsal bir pandemi olutu. nsan iyiletiren en önemli eylerden biri, dayanma. Birlikte olu, umut ve hayatn içerisinde birlikte bir eyler yapabilmek. Özellikle son a müjdeleriyle birlikte bu aamaya geliyoruz gibi görünüyor. çünkü a oranlar gittikçe artyor. Dolaysyla burada da bir iyileme bekliyoruz artk diyerek sözlerini noktalad.