Yüzyllar boyu kuaktan kuaa aktarlarak günümüze kadar gelen bir gelenek meslei olan dengbejlik üzerine Söz Haber ekibi bu ii icra eden ve dinleyicilerin görülerini ald. Kimi bu meslei aileden devralm, kimi ise çok küçük yalardan itibaren dinlemeye balad dengbej ustalarn el vermesiyle bu kutsal ii omuzlam.
Sur ilçesindeki Dengbej Evine sabahn erken saatlerinden itibaren doldurmaya balayan dengbej sanatçlar ve müzik aklar, günün ilerleyen saatlerine kadar yüzyllar öncesine ait tlsml hikayelerin namelerine elik ediyorlar.
LHAM GELD ZAMAN DUYGULAR AKLA SÖYLENR
Mekann müdavimlerinden Hac erif Farkini, yapt açklamada, bu meslein tamamen Allah vergisi bir yetenek olduuna dikkati çekerek, bu ie gönül verenlerin zor artlar altnda yaadklarn söyledi.
Farkini, Bat tarafndakiler duygularn sazlarla türkülerle nasl ki ifade ediyorsa bizim dou bölgesinde de Kürtlerin halk ozanlar da duygularn dengbejlikle ifade ediyor. Sanatçlar türkülerini söyledikleri zaman bestelerini kada döküp okurlar, ama dengbejlik öyle deil. Cenab Allah tarafndan bir ak, bir lham geldii zaman duygularn akyla balanr söylenmeye dedi.
ERVAN RADYOSUNU DNLEYEREK BALADIK
Meslein geçmi yllarda daha çok rabet gördüüne deinen Farkini, öyle konutu:
Eskiden Erivan radyosu vard kimi Erivan radyosunu dinleyerek dengbejlie gönül verip söylemeye balad, kimi ise aile de var olan bir ses yetenei ile sözlere duygu verdi. Benim babamda dengbejlik yapard annemde, dedemde. Benim yaptm bestelerde kada kaleme lüzum duymadan insana bakarak beste yapyorum. Bir zamanlar dengbejlerin kymeti vard. Aalar, beyler vard. Onlarn divannda oturduumuz zaman akamlar klamlarmz söylerdik ve o divanda söylenilen her klamn duygusunda kendilerini görür ve yaarlard.
BZLER DUYGULARIMIZI TÜRKçE, KÜRTçE, ZAZACA SÖYLERZ
Meslein Diyarbakrdaki yal çnarlarndan Seyithan Boyaci de, çok farkl dillerde bu meslein icra edilebileceini ifade ederek, Ben Diyarbakrn bülbülüyüm. Dengbejlie gönül veren biri olarak, sesimi her yerde duyabilirsiniz. Dengbejlik bir ses sanatkarldr. Bizler duygularmz Türkçe, Kürtçe, Zazaca söyleriz neden diye sorarsanz herkes anlasn diye derim. Bu bizim geçmiten günümüze gelen ak üzerine dert üzerine türlü youn duygular barndran bir kültürümüzdür. Bu younlam duygularmz dost meclislerinde, yakn yerlerde, uzak yerlerde her yerde kimi zaman duygulanarak kimi zaman cokuyla söyleriz dedi.
YAANMI ACILAR NAMELERE DÖKÜLMÜ
Abdülkerim Can ise Benim amcamda dengbejlik sanatkarln yapyordu. Ben amcamn sesinin izini sürerek dengbejlik yaptm. Dengbejlik üç çeittir birincisi; ak üzerine sevda üzerine, ikincisi, potpuri üçüncüsü ise, airetlerin yaam olduklar ac olaylar gerçeini anlatan duygu yüklü öykülerdir eklinde konutu.
DENGBEJLE ADANAN BR ÖMÜR
Meslee uzun yllarn verdiini anlatan Ramazane Dengbej de, Ben bu meslee on be, yirmi yalarnda inaatlarda çalrken arkadalara klamlar söylerken baladm. Arkadalarm sesimin güzel olduunu söylerlerdi. Bende kasetler almaya baladm ve bu ekilde devam ettirdim. Eskiden civat dediimiz, yani divan dost meclisleri vard. Bütün köy gelirdi, herkes orda toplar ve dengbejleri dinlerdi. Herkes dengbej olamaz. Biz klamlar söylememize ramen hala kendimizi dengbej olarak görmüyoruz .üstat diye kabul ettiimiz akro , Reso , Hüseyno, Sdke Karlova ve daha bunlar gibi nice üstatlar. Asl dengbejler onlar .Bizler onlarn kasetlerinden ilham alarak yaptk bu sanatkarl dedi.
YAAMIN BÜTÜN RENKLERN BARINDIRAN ALABLDNE BR ZENGNLKTR
Dengbejliin kültür ,sanat ,edebiyat gibi yaamn bütün renklerini barndrdna iaret eden Mehmet çetin, Dengbejlik benim için çocukluktan bu yana bir duygudur, bir yaam tarzdr. Zaman zaman asimilasyon politikas olmasna ramen toplumun kendi içinde kendi dilini kendi kültürünü yaam tarzn yaamasyla ilgili dengbejlikten ald bir ilham vardr. çünkü o anlatlan duygularda insanlarmz kendilerini görebilmektedir. Bunun için halk nezdinde Kürtler kültürlerine sahip çkmlardr. Özellikle kadn boyutu çok gelikin. Nasl ki Kürt dili yok olmamsa dengbejlikte bunun paralelindedir. Dengbejlikte kültür ,sanat ,edebiyat gibi yaamn bütün renklerini barndran alabildiine bir zenginliktir diye konutu.
SIK SIK ZYARET EDYORUM
Afla Dinç ise, bo vakitlerinde dengbej evini sk sk ziyaret ettiini dile getirerek, Dengbejlik duygu yüklü bir kültürdür. Bizim için bir aktr eklinde konutu.
SAHP çIKMAK GEREKYOR
Bu gelenee sahip çklmas gerektii belirten Sabri çnakl da, Bir vatanda olarak dengbejlik kültürüne çok merakl olduum için ve kültürümüze sahip çkmak adna sklkla dengbej evine gelirim. Bu kültürün kaybolmamas için sahip çkmak gerekiyor diye konutu.