Batmann Beiri ilçesine bal Yalnkavak (Baxmze) köyünde bulunan yaklak 150 yllk tarihi konak (Qesra Baxmze) yetkililer tarafndan onarlmay bekliyor.
Konakla ilgili önemli bilgiler veren köy muhtar Mehmet akar, konan Raman ve Garzan Dalar arasnda bulunan çok sayda köyden oluan Alkan Airetinin efsanevi lideri Hasan Osmana ait olduunu belirtti.
Konan bölgede, hatta uluslararas çapta mehur olduunu, tarihsel bir öhrete sahip olduunu vurgulayan akar, konan zamannda airetler arasndaki birçok büyük çatmann, sorunun çözüm merkezi görevini gördüünü söyledi.
Yetkililere çarda bulunan akar, u an baz bölümlerinin yaklm bulunduu tarihi konan tekrar onarlarak bölgenin kültür mirasna
Konak bar görevi görüyordu
Konan, Alkan Airetinin tarihini yanstan bir konak olduunu aktaran akar, Bu konak, 150-160 yllk bir konaktr. Bu konan 3 bölümü vard, 2 bölümü oturma salonu olarak kullanlyordu. Dier bölümü ise konferans salonu görevi görüyordu. O bölgede halk, airet ve aileler arasnda yaanan herhangi bir skntda, çatma ve kavgalarda 2 taraf arasnda bar ve sulhu salama görevi görüyordu bu konak. Konan sahibi Alkan Airetinin mehur lideri Osman olu Hasan (Hasan Osman) idi. Hasan Osman tüm vaktini bu konakta oturarak insanlar arasnda bar salamakla geçiriyordu. Adeta bu konak barn merkeziydi. Hasan Osman vefat ettii zaman onun taziyesine gelen çevredeki airet reisleri, halkn ileri gelenleri, Bu konak barn saland bir merkezdi. Hasan Osman vefat ettikten sonra artk bar dolu günler geride kalacak gibi görünüyor. Bundan böyle kim insanlar arasnda sulh ve bar salayacak bilemiyoruz. Artk hiçbir eyimiz, huzurumuz kalmayacak. demilerdi. diye konutu.
Uluslararas büyük öhrete sahipti bu konak
Hasan Osmann sahibi olduu bu tarihi meknn tekrar onarlmasn ve turizme kazandrlmasn isteyen akar, Hasan Osmann ve sulhun merkezi olan bu konan sahip olduu öhret herkes tarafndan bilinen bir eydir. Rusyadan tutun ran, Irak, Suriye ve daha birçok ülkede halklar, insanlar bu konaktan ve sahip olduu ilevden haberdardrlar. Uluslararas büyük öhrete sahipti bu konak. Ta Avrupadan, sviçreden uzmanlar, medya mensuplar gelip bu konan görüntülerini çekmiler, bu konakla ilgili belgeseller yapmlardr. Alkan Aireti çok geni bir alana yaylmtr. Raman ve Garzan Dalar arasndaki tüm köyleri içinde barndran bir airettir. Böyle bir airetin bar merkezi olmu bir konan mutlaka turizme kazandrlmas lazm. Yetkililerden bunu talep ediyoruz. ifadelerini kulland.
Eer onarlrsa turizme büyük katk salar
Hasan Osmann vefatndan sonra da söz konusu konan bir müddet bar merkezi olmaya devam ettiini vurgulayan akar unlar söyledi:
Hasan Osmandan sonra onun yerine geçen airet büyükleri de bir müddet onun üstlendii misyonu sürdürmeye çaltlar. Konak bir müddet daha kavgalarn, sorunlarn çözüme kavuturulduu bir yer olma görevini sürdürdü. Ancak hiç kimse Hasan Osmann yerini tutamad ve ne yazk ki bir müddet sonra söz konusu konak, sulh yeri olma ilevini yitirdi. Geçen 150 yllk zaman içerisinde konak yprand, baz yerleri ykld. Sayn Valimizden talebimiz; bu tarihi konan onarlmas için bize yardmc olmas, turizme kazandrlmas yönünde çabalarmza katk sunmasdr. Belirttiim gibi birçok Avrupa ülkesinden turistlerin ilgi oda olmu bir yer. Eer onarlrsa turizme büyük katk salar.
Esere sahip çklmal
Konan kendilerine atalarndan yadigr kaldn belirten Fuat Normal, bir bölümü ayakta kalan konan zamannda bölgenin bar ve sulh merkezi konumunda olduuna dikkat çekti.
Normal, u anda bulunduumuz konak Hasan Osmana aittir. Hasan Osman, Alkan Airetinin lideriydi. Buras ondan bize kald, bizler onun varisleriyiz. Bu konan sadece bir bölümü ayakta kalm, dier ksmlar ykld, bizler imknlarmzla tamir ettik. Bölgenin bar merkezi burasyd. Bu eser önemlidir. Bunun yaklmamas için sahip çklmas gerekir. 150 yl ömrü var konan, halen bir ksm ayaktadr. ifadelerini kulland.
Alkan Airetinin bilinen tarihi
Alkan Aireti, Basra tarafndan bölgeye gelen ve soylar Hasan Basri denilen lim zata dayand belirtilen büyük bir airet olarak bilinmektedir. Geçimlerini hayvanclkla salayan airet, geçmite kn Mu-Ar tarafna göç edip yazn bu yörelere gelerek hayatlarn sürdürmekteydiler. lkbahar ve yaz mevsiminde kaldklar bölge ise Garzan ve Hasankeyf nehri arasndaki bölgedir. 1850lerden sonra da yazn gelip kaldklar bu bölgede yava yava yerlemeye balayan airet, 7 büyük aileden olumaktadr. Mala Remo, Mala Sino, Mala Dibo, Katxoka, Cndka ve Axka ailelerin isimleridir.
Bir ailenin de Mu, Ar tarafnda kald bilinen airetin, u an hl Alkan Airetinin büyük bir ailesinin Mu, Malazgirt, Tatvan yörelerinde yaamn sürdürdüü ifade ediliyor. O yllarda airetin lideri olan Hasan Osmann ilk yerletii yer Kurtalan ilçesine bal Avclar (Knaske) köyü olmu ve airet bu yöreye yava yava yerlemitir. O zamandan sonra da Hasen Osman gelip Beiri ilçesine bal Yalnkavak (Baxmze) köyüne yerlemi ve orada kendisine Qesra Baxmze denilen bir konak ina etmi.
Zamanla airetin merkezi konumuna gelen konak, bütün bölge tarafndan; ran, Irak ve Suriyeden dahi bilinen bir merkez haline gelmitir. Bu konakta Alkan ve baka airetlerin sorunlar, skntlar bar ve istiareler yoluyla çözüme kavumutur. Konan üstlendii misyon sayesinde zamanla Alkan Aireti bölgenin saygn bir aireti haline gelmitir. Airetten önemli ahsiyetlerin de çkt belirtilmektedir. Batman ve yöresinde yaklak 25-30 bin civarnda nüfusu bulunduu belirtilen Alkan Airetinin büyük çounluunun Batmana bal toplam 33, 34 köyde yerletii kaydedilmektedir.