srailde 17 Eylülde yaplacak erken seçimler öncesi yaymlanan kamuoyu aratrmalarna göre hiçbir partinin hükümeti kurmak için gerekli milletvekili saysna ulamamas, Ülkeyi yeni bir koalisyon krizi mi bekliyor? sorusunu akllara getiriyor.
sraildeki 5 milyon 800 binden fazla seçmen, ülkenin yeni babakann belirlemek için bu yl ikinci kez sandk bana gidecek. Son yllardaki en çekimeli seçimlerden biri olaca tahmin edilen seçimler, 32 partinin yarna sahne olacak.
Seçimlere katlacak parti says oldukça fazla olmasna ramen yüzde 3,25 olan seçim barajn aarak meclise girmeyi baaran parti saysnn 10da kalaca öngörülüyor.
Kararsz seçmen saysnn yüksek olduu ülkede katlm orannn da seçimin kaderini belirleyecei belirtiliyor.
- Netanyahunun partisi ikinci srada
Hakknda yolsuzluk, rüvet ve görevi kötüye kullanma gibi suçlamalarn yer ald 3 ayr soruturma dosyasyla ba dertte olan Netanyahu için bu seçimin büyük önem tad ifade ediliyor.
Zira, srail Basavcs Avichai Mandelblitin ekim ay banda hakkndaki 3 ayr dosya nedeniyle Netanyahuyu dinlemesi bekleniyor.
Netanyahu seçimlerden iyi bir sonuç alarak Basavcnn karsna eli güçlü olarak çkmay hedeflese de anketler srail Babakannn yüzünü pek güldürmüyor.
srail basnna yansyan 3 ayr kamuoyu aratrmasna göre, Netanyahunun partisi Likud, eski srail Genelkurmay Bakan Benny Gantzn liderliindeki Mavi-Beyaz ttifaknn gerisinde kalarak sal günü yaplacak seçimlerde ikinci parti olarak çkacak.
Kanal 13 televizyonun kamuoyu aratrmasnda Mavi-Beyaz ttifak 32, Likud 31 milletvekili çkarrken, srail vatanda Filistinlileri temsil eden partilerin oluturduu Ortak Arap Listesi Blokunun ise 11 sandalyeyle üçüncü parti olaca tahmin ediliyor.
srail Kamu Yayn Kurulunun (KAN) anketinde ise Mavi-Beyaz ttifaknn 32, Likudun 31, Ortak Arap Listesi Blokunun da sandktan üçüncü çkarak 10 milletvekili elde edecei öngörülüyor.
Kanal 12 televizyonunun anketinde de Mavi-Beyaz 32, Likud 31 milletvekili çkarrken, Ortak Arap Listesi Blokunun üçüncü parti olarak çkmasna ramen meclise 9 sandalye gönderecei belirtiliyor.
Anketlere göre, Netanyahunun ban çektii sa partiler 120 sandalyeli meclise en fazla 58 milletvekili gönderirken, bu say Gantzn partisiyle birlikte sol blokta 44te kalyor.
Bu nedenle sa ya da sol partilerin oluturaca bloklarn koalisyon hükümetini kurmak için gerekli 61 sandalye saysna ulaamayaca ta
Söz konusu kamuoyu aratrmalar, Netanyahunun sal günü partisinin sandktan güçlü bir ekilde çkmas halinde igal altndaki Bat eriada yer alan Ürdün Vadisi ve yasa d Yahudi yerleim birimlerini sraile ilhak edecei vaadinden önce yapld.
Seçimin kaderini belirleyecek sa seçmenin oyunu almaya yönelik Netanyahunun vaadinin sanda etkisinin nasl olacan kestirmek zor.
- Koalisyon açmaznda anahtar Libermann elinde
Her ne kadar 9 Nisandaki seçimin üzerinden 5 ay geçmi olsa da sraildeki seçmenlerin görülerinde pek bir deiiklik olmad ve önceki seçimde de olduu gibi ülkede yeni bir koalisyon krizinin yaanabilecei dile getiriliyor.
Partisi seçimlerden ikinci çksa bile sa partilerin desteiyle Netanyahu koalisyon hükümetini kurmaya en yakn aday olarak gösteriliyor. Ancak Netanyahu, koalisyon hükümetini kurabilmek için sa partilerin yan sra baka partilerin de desteine ihtiyaç duyuyor.
Netanyahunun koalisyon hükümetini kurabilmesi için ilk akla gelen seçenek, hükümetin abluka altndaki Gazze eridine yönelik politikalar nedeniyle geçen yl Savunma Bakanl görevinden istifa eden Avigdor Libermann kapsn çalmak olarak gösteriliyor.
Kamuoyu yoklamalarna göre, Libermann liderliini yürüttüü srail Evimiz Partisinin sandktan dördüncü srada çkarak meclise en az 9 milletvekili gönderecei tahmin ediliyor.
Nisan aynda yaplan erken seçimlerde de Libermann partisi 5 milletvekili çkarm ve Netanyahu, koalisyon hükümetini kurmak için eski Savunma Bakanndan kendisine destek vermesini istemiti.
Liberman ise Netanyahu liderliindeki koalisyona destek vermek için Ultra-Ortodoks (Haredi) Yahudi gençlerin de askere alnmasn öngören zorunlu askerlik yasa tasarsnn meclisten geçirilmesini art komutu.
Söz konusu tasarya Netanyahuya destek veren ve sekizer milletvekiliyle meclise giren Ultra-Ortodoks Yahudileri temsil eden Birleik Tevrat ile as Partisi kar çkmt.
Libermann askerlik yasasnda srar, as ile Birleik Tevratn geri adm atmamas nedeniyle Netanyahu koalisyon hükümetini kuramam ve meclis mays sonunda yeniden erken seçim karar almt.
Gelecek hafta gerçekletirilecek seçimler için yapt kampanya konumalarnda Liberman, askerlik yasasndaki srarndan vazgeçmediini birçok kez vurgulad.
Seçimlerde sonuçlar söz konusu anketlerdeki gibi olursa Netanyahunun koalisyon hükümetini kurmak için ya Liberman zorunlu askerlik yasa tasarsnn çkarlmas srarndan vazgeçirmesi ya da as ile Birleik Tevrat Partisini söz konusu yasadan taviz vermeye ikna etmesi gerekiyor.
- Netanyahu-Gantz koalisyonu
Koalisyon hükümetinin kurulmas için en çok dile getirilen senaryo ise Netahyahunun partisi Likud ile Gantzn liderliindeki Mavi-Beyazn, ittifak yapmas.
Gantz, Likud ile koalisyon kurmaya hazr olduunu ancak bunun için Netanyahunun parti liderliinden ayrlmas gerektiini dile getiriyor.
Netanyahu ise solcu olmakla itham ettii ve seçim kampanyasnda sk sk hedef ald Gantz ile koalisyon kurma ihtimali konusunda rengini pek belli etmiyor.
srail basnnda yer alan haberlerde, Netanyahunun olu Yair Netanyahunun yakn çevresine babasnn Mavi-Beyaz ile koalisyon kuracan söyledii ileri sürülüyor.
Libermann da Likud ile Mavi-Beyaz koalisyonuna scak bakt ve bu koalisyonun içinde yer almaya istekli olduu yorumlar yaplyor.
Hem Netanyahu hem Gantzn ülkeyi üçüncü defa seçime götürmemek için bu koalisyona raz olaca aksi halde Libermann Netanyahu liderliindeki sa partilerden oluacak koalisyona destek verebilecei ifade ediliyor.
- Gantzn liderliindeki koalisyon ihtimali zayf
Öte yandan sol partilerin destekledii Gantzn liderliindeki bir koalisyon hükümetinin kurulmas ihtimalinin de zayf olduu ifade ediliyor.
çünkü, bu anketlere göre Gantzn lideri olduu Mavi-Beyazn yan sra eski Babakan Ehud Barakn destekledii Demokratik Birlik ttifak ve çi Partisinin toplam milletvekili saysnn 44te kalaca tahmin ediliyor.
Libermann da bu gruba dahil olmas halinde milletvekili saysnn 53te kalaca ve koalisyon hükümetini kurmak için Gantzn ya sa partilerin ya da Ortak Arap Listesi Blokunun desteine ihtiyaç duyaca kaydediliyor.
Ortak Arap Listesi Bloku lideri Eymen Avde geçen ay yapt açklamada srail ile Filistin yönetiminin bar görümelerine tekrar balamas, Bat eriadaki srail igaline son verilmesi, geçen yl srail Meclisinde kabul eden tartmal Yahudi ulus devlet yasasnn iptal edilmesi ve igal altndaki Bat eriada Filistinlilere ait evlerin ykmna son verilmesi gibi artlarnn kabul edilmesi halinde Gantz liderliindeki koalisyon hükümetine destek verebileceklerini söylemiti.
Gantz ise Ortak Arap Listesi Blokuyla koalisyon kurmayacaklarn açklamt.
Birleik Tevrat ile asn yan sra eski Adalet Bakan Ayelet akedin liderliindeki Yamina (Sa) ttifak ve fanatik Yahudilerin destek verdii Otzma Yehudit (Yahudi Gücü) Partisinin Gantz liderliindeki koalisyona destek vermesinin zor olduu yorumlar yaplyor.
Tüm bu senaryolarn daha da netlemesi için sal akam sandk çk anketlerini beklemek gerekiyor.
- Netanyahu ve Gantzn Filistin politikalar benzerlik gösteriyor
srailde kurulacak yeni koalisyon hükümetinin banda Netanyahunun mu yoksa Gantzn m olaca Filistinliler açsndan pek bir anlam ifade etmiyor.
Bunun da en önemli nedeni Netanyahu ile Gantzn Filistin-srail çekimesinin odandaki sorunlara bak açlarnn büyük ölçüde benzerlik göstermesi.
ki lider de Kudüsün tamamnn srailin bakenti olduunu iddia ederek Filistin yönetiminin iki devletli çözüm için dile getirdii 1967 snrlarnda bakenti Dou Kudüs olan bamsz Filistinin kurulmas artn görmezden geliyor.
Buna ek olarak hem Netanyahu hem Gantz igal altndaki Bat eriada yer alan yasa d Yahudi yerleim birimlerini boaltmayacaklar sözünü veriyor.
- Türkiyeye baklar da benzer
Son 10 yl akn süredir Babakanlk koltuunda oturan Netanyahu ve partisi Likud üyelerinin Türkiye kartl herkesçe biliniyor.
çiçei burnundaki siyasetçi Gantz, d politika konularna pek girmese de mays aynda bakent Tel Avivde düzenlenen Netanyahu kart gösteride o da Türkiyeye kartln aça vurmutu.
Gantzn partisi Mavi-Beyazn öncülük ettii gösteride, protestoculardan bazlar Osmanly simgeleyen fesler giymi ve Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoann posteri açlmt.
Mitinge katlan muhalif liderler, Cumhurbakan Erdoan hedef alan çirkin söylemlerde bulunmutu.