stanbul
Uzmanlar, Irakta düzenlenen seçimlere katlmn düük olmasnn halkn siyasal sisteme inancn kaybettii anlamna geldiini belirterek tüm kesimleri kapsayan bir hükümetin kurulmamas durumunda toplumsal ayrmalarn ve ayaklanmalarn yeniden tetiklenebileceini ifade ediyor.
Ortadou Stratejik Aratrmalar Merkezi (ORSAM) Bakan Prof. Dr. Ahmet Uysal, çankr Karatekin Üniversitesi Uluslararas likiler Bölümü Öretim Üyesi Prof. Dr. Sezai Özçelik, SETA D Politika Uzman Can Acun ve ORSAM Irak çalmalar Koordinatörü Bilgay Duman, AA muhabirine yaptklar açklamada, Irak Yüksek Seçim Komiserliinin dün gerçekleen seçimlerde yüzde 41 katlm salandna dair oranlarn gerçei yanstmayabileceini ifade ederek katlmn çok daha düük oranlarda olabileceine dikkat çekti.
Prof. Dr. Ahmet Uysal, Irakta seçimlere katlmn yüzde 41den daha az olabileceini belirterek bu sonuçlarn ülkede eski siyasi ksr döngünün devam edecei anlamn tadn söyledi.
Irakta halkn neredeyse yarsnn ülkeyi düzlüe çkaracak siyasi irade konusunda ciddi bir tedirginlik içinde olduunu, umudunu kaybettiini ifade eden Uysal, Ülkede, halk artk bir dönüüm bir deiim beklentisi içinde deil. Bu kadar düük katlm, eski sistemin devam etmesi ve yeni bir tablonun ortaya çkmayaca anlamna geliyor. Bu seçim sonuçlar ayn zamanda gelecek dönemlerde insanlarn sistemden beklentilerini çok ciddi bir ekilde olumsuz etkileyecek. diye konutu.
Uysal, ülkede siyasal deiim ve dönüümün zorlamasyla sistem d dinamiklerin harekete geçebileceine dikkat çekerek etnik ve mezhebi gösterilerin yeniden gündeme gelebileceini kaydetti.
Irakta mezhep ve etnik grup balamnda ciddi bir bölünmülük olduunu anlatan Uysal, öyle devam etti:
Ülkede bu bölünmülüe çözüm üretebilecek istikrarl ve güçlü bir yönetim maalesef ortaya çkmyor. Bu seçimlerde de bunu çok net bir ekilde gördük. Yoksulluk, fakirlik, d müdahaleler, çatmalar, terör gibi sorunlarn yan sra ülkenin çok ciddi elektrik ve su sorunu var. Bunlardan kaynakl ciddi bir kzgnlk var. Dolaysyla halk bu kzgnlkla sanda gitti diye düünüyorum.
Irakta sosyal patlamalara müsait bir yapnn olduunu dile getiren Uysal, Resmi açklamalara göre katlmn yüzde 40 orannda olduu söyleniyor. Bu orann çok daha düük olduuna dair bilgiler de var. Pazarlklar, hükümet kurma çalmalarndan sonra her ey çok daha net ortaya çkacaktr. Hükümet kurma sürecinde eit katlml bir siyasi bir yap oluturulmazsa çok ciddi sosyal patlamalar beklemek mümkün. Ortam buna son derece uygun. deerlendirmesinde bulundu.
Etnik ve mezhepsel ayrlk söylemleri gündeme gelebilir
Prof. Dr. Sezai Özçelik, yolsuzluk, sosyal haklara eriimde yaanan skntlar elektrik ve su kesintileri nedeniyle 2019 ylnda yaanan ayaklanmalardan çok daha büyük tehlikelerin Irak beklediine dikkat çekti.
2019daki ayaklanmalar, salgn sürecinde yaanan skntlarn ülkede insanlarn siyasete ve siyasilere olan inancn kaybettirdiini dile getiren Özçelik, Seçimlerde bu kadar düük katlmn olmas aslnda bu kzgnln, bu tepkinin bir yansmas oldu. Seçim sonuçlar sadece toplumsal patlamalara neden olmayacak ayn zamanda ülkeyi müdahaleye daha açk hale getirecek. dedi.
Seçim sonuçlarndan rahatsz olan veya merkezi hükümetten beklentisini kaybetmi Kürtlerin ve Sünnilerin ayrlk söylemini gündeme getirebileceini iddia eden Özçelik, Seçimlerde ortaya çkan bu güvensizlik ortam çok ciddi tehlikeler barndryor. Özellikle Kürtler ve Sünniler ayrlma konusunu gündeme getirebilir hatta bu süreci hzlandrabilir bile. diye konutu.
Irak yeni meydan okumalarla kar karya kalabilir
SETA D Politika Uzman Acun, ABD igalinden sonra devam eden siyasi süreçte Irakta dlayc, kutuplatrc bir siyasal sistemin ina edildiini belirterek halkn büyük çounlukla mevcut sisteme ve siyasal sisteme güvensiz hale geldiini ifade etti.
Sünni kesimlerin çounlukla ülkedeki siyasi yapy ve seçimleri boykot ettiini, oy verme eilimlerinin çok düük olduunu belirten Acun, Sünnilere nazaran ii gruplar genel anlamda bir ekilde seçimlere katlm salayp oy veriyorlar. Ancak ülkede son yllarda yolsuzluk, kötü yönetim, toplumsal ve ekonomik sorunlar iilerin de genel anlamda artk siyasi sisteme güvenini kaybetmesine neden oldu. Bu seçimlerde orann bu kadar düük olmasnda bunun da çok büyük bir etkisi oldu. eklinde konutu.
Seçim sonuçlarnn Irakta toplumsal meruiyet zemini oluturacak siyasal sistemin olmadn gösterdiini vurgulayan Acun, unlar söyledi:
Siyasal sisteme güvenin kaybolmas farkl araylar beraberinde getirebilir. Irak çok zor bir corafya, daha önce birçok etnik ve mezhebi çatma yaand. ABD igaline kar mücadeleden sonra DEA terörü ortaya çkt ve ülkenin büyük bir kesimini kontrol altna ald. Yanl bir siyasal sistemin ina edilmesi ve mezhepçi dayatmalar çerçevesinde oluan bir öfkenin patlamasyla DEAn varlk bulduunu ve geni kesimlere etki etmeye baladn görmütük.
Ülkede geni kesimlerin yoksulluk içerisinde yaadn, ciddi altyap sorunlar olduunu belirten Acun, Elektrik kesintilerinden tuttun eitim, salk sistemine kadar birçok hizmet sektörü çökmü durumda. Dolaysyla bu da insanlarn devlet mekanizmasna ve siyasal sisteme olan güvenini ciddi anlamda etkiledi ve sonuçlarn seçimlerde gördük. dedi.
Acun, Küresel sorunlar ve yeni meydan okumalarla kar karya kalan Irakta son seçimlerde katlmn düük olmas ve hükümet kurma sürecinde geni katlml bir yap olumamas gibi durumlar ülkede sosyal olaylar çok ciddi bir ekilde tetikleyebilir. Bu ihtimal oldukça yüksek. ifadelerini kulland.
Tüm kesimleri kapsayan bir hükümet kurulmazsa toplumsal ayaklanmalar olabilir
ORSAM Irak çalmalar Koordinatörü Bilgay Duman, Irakta seçimlere düük katlmn yeni bir durum olmadn, her geçen yl katlmlarnn azaldn bunun da insanlarn siyasete olan güvenlerinin kalmamasndan kaynaklandn dile getirdi.
Irakta seçim sonuçlarn takip etmek için bulunan Duman, gözlemlerini u ekilde anlatt:
Burada gördüüm ey halkn siyasetten bir beklentisi yok. Hep ayn yüzlerle kar karya kalm durumdalar. Siyasetin halk üzerindeki basks son derece etkili. Özellikle nüfusun neredeyse yüzde 75inin 35 ya alt olduu düünüldüünde gençlerin siyasete dair bir umudunun kalmadn görüyorum. Siyasetten ve siyasetçilerden beklentileri yok. Ülkenin geleceine dair ümitleri de son derece az.
Duman, Irakta kamu hizmetleri, ekonomi ve güvenlik konularnda çok ciddi sorunlar yaandn belirterek halkn bunun sorumluluunu siyasetçilere yüklediini ve seçimlerin bir sonuç getirmeyeceine inandn söyledi.
Seçim sonuçlarnn dorudan toplumsal olaylara neden olacan söylemenin mümkün olmadn vurgulayan Duman, öyle devam etti:
Ancak geçtiimiz seçimlerde çok ciddi hile olmutu. Özellikle Türkmenlerin yaad Kerkükte halk 28 gün boyunca seçim sonuçlarn protesto etmiti. Mavi bayrak direnii yapmlard. O dönem elektronik oylama kullanlmt. Bu seçimlerde de elektronik oylama kullanld. Bu seçimlerde de usulsüzlük ve hile ortaya çkmas durumunda skntlar ortaya çkabilir. Mevcut düzende seçim sonuçlar eer hilesiz ve effaf bir ekilde ortaya konursa toplumsal kargaa beklemek pek mümkün deil.
Duman, Irakta yeni hükümetin her kesimi temsil eden bir hükümet kurmamasnn büyük riskler tadn vurgulayarak Ülkedeki etnik ve mezhep gruplarn kapsayan bir dengenin kurulmamas durumunda yeni toplumsal ayrmalarn ortaya çkmas çok olas görünüyor. Tüm kesimleri kapsayan bir hükümet kurulmazsa toplumsal ayaklanmalar olabilir. dedi.