Barzaninin, 2005te balayp Kasm 2017 tarihinde brakt bakanlk koltuuna siyasi kriz ve partiler arasnda ortak bir uzlann salanmamas nedeniyle, yetkileri bakanlk seçimlerine kadar geçici bir süreliine babakanlk, meclis ve adalet komisyonuna devredildi.
IKBY yasalarna göre, normal artlarda bölge bakann meclis deil halk dorudan seçiyor. Bölgedeki milletvekili seçimleriyle birlikte bakanlk seçiminin de yaplmas gerekiyordu.
Ancak IKBY Meclisi, oy çokluuyla önceki gün 30 Eylül tarihinde sadece milletvekili seçimlerinin yaplmasna, bakanlk yetkilerinin daha önce devredilen kurumlarda kalmasna ve söz konusu bakanln da askya alnmas karar ald.
Bu kararla birlikte siyasi partiler bata olmak üzere bölge sakinleri arasnda bakanlk kurumunun akbetinin ne olaca gündeme gelerek yeni bir tartma konusuna dönütü.
Goran, hedefimiz bakanlk sisteminin lavedilmesi
IKBYde muhalefetin ban çeken Goran (Deiim) Hareketi, Barzani ile girdii siyasi çekime nedeniyle, bölgesel bakann halk deil ancak meclis tarafndan seçilmesini ve yetkilerinin de kstlanmasn talep ediyordu.
Barzaninin görevi brakmasndan sonra ise Gorann tutumu deierek, bakanln tamamen lavedilmesi ve ortadan kaldrlmas yönünde.
Goran Hareketi Erbil Milletvekili Ali Hama Salih, Yeni dönemdeki ajandamz, bakanlk makamnn lavedilmesi yönünde. ifadesini kulland.
Bölgesel bakanln halk tarafndan seçilmesinden yana olmadklarn yineleyen Salih, Bakanlk makamnn feshedilmesi için çalacaz. 30 Eylül milletvekili seçimlerden sonra bu konuyla ilgili kesin karar verilecektir. dedi.
Yekgirtu, ya bakan seçilmeli ya da tamamen lavedilmeli
IKBYde Müslüman Kardeler Tekilatna yaknlyla bilinen Kürdistan slami Birlik Partisi (Yekgirtu), meclisin ald karara kar çkp yaymlad yazl açklamada, son 2 yldr bölgede meydana gelen krizin ana kaynann bakanlk olduunu ileri sürdü.
Açklamada, bakanlk kurumunun askya alnmasnn kördüüm haline gelen sorunlara çözüm üretmedii aksine sadece sorunlar ertelemenin ötesine geçmedii yönünde.
Bölgesel bakanlk krizinin ortadan kaldrlmas için önlerinde iki seçenek olduu belirtilen açklamada, Bakanlk seçimlerinin, 30 Eylül tarihinde yaplmas ve bu kurumun tamamen lavedilmesi gerekir. dedi.
Komel, bakanlk seçimleri yaplmas gerekiyor
Ali Bapir liderliindeki slami Toplum Partisi (Komel) ise 30 Eylül seçimlerinde yeni bakann seçilmesi görüünde srar ediyor.
Komel Milletvekili Mervan Galali, bakanlk meselesindeki tutumlarna ilikin, Biz meclisten geçen yasaya kar çktk. Yasann maddelerinde birçok teknik sorun var. Bu yasadan kamu kurumlar zarar görecek. Dolaysyla bakanlk seçiminin yaplmas taraftaryz. dedi.
Bizotnava, bakanlk kurumu korunmal
Kürdistan slami Hareketi Partisi (Bizotnava) Milletvekili Ari Abdüllatif ise Komel ve Yekgirtu gibi mecliste oy çokluuyla onaylanan karara kar olduklarn belirterek, Milletvekili, bölgesel bakanlk ve yerel seçimlerin 30 Eylülde yaplmasn destekliyoruz. diye konutu.
Bölgesel bakanln önemli bir kurum olduunu vurgulayan Abdüllatif, korunmas ve partilerin aday göstererek seçimin önünün açlmas gerektiini söyledi.
KYB, parlamenter sistemden yanayz
Süleymaniye merkezli Kürdistan Yurtseverler Birlii (KYB) Milletvekili Abbas Fetah, partinin yayn organ Pukmediaya yapt açklamada, bakanlk sisteminin lavedilmesi deil bakann nasl seçilecei üzerinde itirazlarnn olduunu söyledi.
Fetah, IKBYde parlamenter sistemi desteklediklerini belirterek, bölgesel bakann halk tarafndan deil meclisin seçmesini istediklerini belirtti.
KDPnin bakann halk tarafndan seçilmesinden yana
Barzaninin liderliindeki KDPnin Duhok Milletvekili Dilad aban, bakanlk meselesinin meclisin kararndan ve 30 Eylül tarihinden sonra gündeme geleceini belirterek, bakann daha önceden olduu gibi yine halk tarafndan seçilmesinde srarl olacaklarn söyledi.
Meclisin bölge halknn görüünün tamamn yanstmadn savunan Dilad, IKBY Meclisi, bölge halknn tümünün görüünü yanstmyor. Son milletvekili seçimlerinde katlm oran yüzde 70 oldu. Oy kullanmayan yüzde 30a da sayg duyulmas gerekir. dedi.
Barzaninin 12 yllk bakanlk serüveni
IKBYde yer alan Erbil ile Duhokta hkimiyeti elinde tutan KDP Genel Bakan Mesut Barzani, 20052017 yllar arasnda toplamda 12 yl bakanlk görevini yapt.
Barzani, Iraktaki Baas Rejiminin yklmasndan iki yl sonra 2005te, uzun bir dönem ezeli rakibi ve silahl çatmaya girdii dönemin Kürdistan Yurtseverler Birlii (KYB) Genel Sekreteri Celal Talabani ile anlaarak, IKBY Meclisinde oy çokluuyla ilk bakanlk görevine balad.
KYB ile stratejik anlama salayan Barzani, 2009 ylnda halk tarafndan seçilmesine karar verilen bakanlk seçimlerinde oylarn yüzde 70ini alarak 2nci defa bakanlk koltuuna oturdu.
IKBYde KDPKYB stratejik ittifaknn meyvesini her alanda almaya balarken, KYBden ayrlp muhalefet partisini kuran Noirvan Mustafann Goran (Deiim) Hareketi, Barzani ve Talabaninin ittifaknda çatlak oluturdu.
Barzaninin, 2013 ylnda dolan bakanlk süresi, Gorann sert muhalefetine ramen yeniden KDPKYB ittifak sonucu meclis çats altnda iki yl uzatld.
Bakan meselesini ciddi bir ekilde gündeme getirip, bu konuda hem KYB hem de baz slami partilerin desteini arkasna alan Goran, 2015 ylnda Barzaninin görev süresinin uzatlmasna iddetle kar çkt.
Barzaninin KDPsi ise, Austos 2015 ylnda liderlerinin görev süresinin terör örgütü DEA ve ekonomik kriz gibi gerekçeleri öne sürerek 2 yl daha uzatlmasn talep etti.
IKBY Meclisi çatsnda Goran ve ona destek verenler, bakanlk yasasnn deitirmek için oy çokluunu elde edemeyince Barzani fiili olarak 2017 ylna kadar tartmal görevine devam etti.
25 Eylül 2017deki gayrimeru referandumun mimarisi olarak öne çkan Barzani, Irak merkezi hükümetine bal ortak güçlerin Kerkükte ksa bir süre içerisinde hakimiyeti salamas ve Pemergenin geri çekilmesinden sonra, Kasm 2017de bakanlk görevini resmi olarak braktn ilan etti.
Irakn siyasi arenasnda uzun yllar adndan bahsettiren Barzani, u anda sembolik bir lider gibi KDPnin genel bakanlk görevini yürütüyor.