çinin Wuhan kentinde ortaya çkan ve hzl bir ekilde dünya geneline yaylarak küresel salgn haline dönüen koronavirüs ruh saln da olumsuz etkiliyor. Toplum bilincini artrmak için yaplan hakl bilgilendirmelerin insanlarn yaamda kalma isteiyle birletiinde takntya dönütüüne dikkat çeken Uz. Dr. Psikiyatrist Emre Tan, Son günlerde yaadmz bu salgn maalesef bu obsesyonlar çok arttrm durumda. Nereye baksanz elinizi u kadar ykayn, darya çktnzda giysilerinizi öyle koruyun, elinizi yüzünüze götürmeyin gibi pek çok direktifler veriliyor. Bunlarn hepsi de insanda Acaba doru yapyor muyum? Yanl m yapyorum? Hastalanr mym? Hastalandmda bir bakasna bulatrr mym? Aileme zarar verir miyim? gibi kayglar obsesyonlar, takntlar ortaya çkartyor diye konutu.
YAPMADII ZAMAN HUZURSUZ OLUYOR
Obsesyon yani saplant ya da taknt denilen durumun kiinin yapt eyin irrasyonel olduunu bilse de bunu yapmaktan alkoyamamas olarak tanmlayan Tan, Obsesyonlarn alt tiplerinde en çok görülen kirlenme obsesyonu, bula obsesyonu, bir hastalk kapma, rahatsz olma düüncesi ya da bir takm nesneleri düzenli yerine koyma, simetrik hale getirme, belli ebatlarna göre yerlerine göre düzenleme vardr. Obsesyon kiinin farknda olduu bir durumdur. Mantk d olduunu da bilir ama yapmaktan alkoyamaz. çünkü bu durumu yaptnda mevcut sorunu sönümlendirecektir. Yani elinin kirlendiini düünüyor, gidip onu ykama dürtüsü pei sra gelir. Ykamad zaman huzursuz olur. Aklna gelen bu durumu rahatlatacak baka kompulsif davranlara yönelir, yapmazsa huzursuzluu çok sk artar ifadelerini kulland.
MEVCUT KAYGILI HALMZ KABUL ETMELYZ
Dünya olarak olaanüstü bir durum yaandn vurgulayan Psikiyatrist Emre Tan öyle konutu:
Kaygy oluturan en önemli unsurlarn banda da belirsizlik gelir. Kii, bulunduu ortam çevresini kontrol altna almak ve önünü görmek ister. Bunlar yapamad her durumda anksiyete, kayg ve çeitli takntlar aça çkacaktr. uan hepimiz uyarlm durumdayz. nsan hayatta kalmak için tüm enerjisini tüm sinir sistemini bu durum adapte etmeye çalyor ama bu çok youn bir enerji harcamamz güç harcamamza neden oluyor. lerleyen dönemlerde tükenmilik sendromu dediimiz hem fiziksel hem ruhsal gücümüzün de azald dönemlerde gelecek. O dönemleri de hesaba katarak biraz daha kontrollü durmamzda fayda var.Biraz mevcut, kaygl halimizi de kabul etmemiz lazm. Kayglarmzn artm olmas çok doal bunu kabul etmemiz, bununla yüzlememiz, ilerleyen süreçte yaam eklimizle, varoluumuzla, duygularmzla yüzlememiz ve daha salkl yaamamz için art.
DEPRESF DURUMLARDA ARTI GÖZLEMLENEBLR
Her 100 kiiden 1 ve 3ünde obsesif kompulsif bozukluk hatrlatan Tan, Bu dönemde özellikle bu hastalarn rahatszlklarnda art, semptomlarnda bir yükselme gözlüyoruz. Buna ek olarak daha önceden bir psikiyatrik rahatszl olmayan baz kiilerde de hastalanma ihtimalinin arttn söyleyebiliriz. Sadece hastalk olmasa da genel duygularnda bir miktar kötüleme, baz kayglarnda art, obsesif takntl tavr ve davranlarnda art oluyor. lerleyen süreçte ruhsal rahatszl olan hastalarda, kayg bozuklukluklar yaayanlarda, obsesif kompulsif bozukluklarda; karamsarlk ve çaresizlik boyutlar eklenir, süreç çok uzarsa, tükenmilikle birlikte oluacak depresif durumlarda bir art, hasta saylarnda yükselme olabilir diye konutu.
POZTF NANç VRÜSÜ YENMEDE ETKL
Fiziksel ve ruh salnn birbiriyle balantl çaltn söyleyen Uz. Dr. Psikiyatrist Emre Tan, Pozitif inancmz koruyabilirsek bu hastal yenmemiz de bir o kadar kolay olur diyerek u tavsiyelerde bulundu:
Stres, huzursuzluk, kayg, endie yaratan bir durum olduunda bedenin o duruma verdii tepkinin baar ihtimali biraz azalyor. Yani moralimiz, duygusal yapmzn ne kadar kuvvetli ve güçlü olduu, bizim bu durumu ne kadar yeneceimize dair olan inancmzn yüksek olmas, bu durumu daha kolay alt etmemize, daha baarl olmamza da neden oluyor. Biraz moralimizi yüksek tutmaya, sakin olmaya çalalm. Elimizden geldiince bak sistemimizi kuvvetlendirecek önlemlerimizi alalm, sosyal mesafeye dikkat edelim, en azndan kapmaya ya da bulatrmaya dair önlemlerimizi alalm. Buradaki duygusal süreçleri de belli oranda dengeleyerek tutalm.