UNESCO tarafndan 2015 ylnda Dünya Kültür Miras Listesine alnan çin Seddinden sonra en uzun sur olma özelliini tayan Diyarbakr surlarnn bütünüyle ortaya çkartlmas için çkalede balatlan kaz çalmalarnda, 2 metre 40 santimetre daha aa inildi. Ulalan surlarn zemininde altyap giderleri bulundu.
SURLARIN YAPILDII DÖNMEDE YAPILMI
Amida Höyük Kaz Bakan Prof. Dr. rfan Yldz, bu altyap giderlerinin, surlarn yapld dönmede yapldn belirterek; Diyarbakr Büyükehir Belediyesinin surlarn dirilii program çerçevesinde balatt çalmalarla sur diplerindeki kaz çalmalarmz devam ediyor. Yaptmz bu çalmalarn neticesinde surlarn yapld dönemde yapldn tahmin ettiimiz altyap giderleri ortaya çkt. Bu alanda çkalede imdiye kadar 3 tane ortaya çkt. Bunlar tabi dönem için muazzam mühendislik ii ve dönemin mühendislik harikas diyebiliriz. Bu açklklar 25 santimetre geniliinde, 40 santimetre yüksekliinde ve 4,5 metre uzunluundadr. Bu 4,5 metrelik ölçü, ayn zamanda surlarn kalnln da vermektedir dedi.
3 ADET ORTAYA çIKARILDI, YENLER DE ORTAYA çIKACAK
Tarihi çkaledeki sularn bu kanallar vastasyla dardaki kanalizasyona aktarldn dile getiren Yld çkaledeki sular, bu kanallar, bu giderler vastasyla dardaki kanalizasyona aktarlmtr. Roma döneminde yaplan bu giderler daha sonraki dönemlerde de kullanlmaya devam etmitir. Bunlar imdiye kadar toprak altnda olduu için görünmemiti, yaplan kazlar sonucunda tamamyla ortaya çkartld. uana kadar ortaya çkartlan 3 adettir, yenilerinin de ortaya çkarlacaktr ifadelerini kulland.
OSMANLI, KÜNK SSTEMYLE KULLANMI
Osmanlnn bu altyap giderini, yaptklar künk sistemiyle aktif olarak kullandn aktaran Yldz, Surlarn ilk ina edildii dönemde yaplan bu altyap giderlerinin Osmanl döneminde de aktif bir ekilde kullanldn görüyoruz. Osmanl, künk sistemini kullanarak suyu bu giderler sayesinde dar aktarmtr. Ayn zamanda bir temizleme sistemini de kurmutur. Künklerin bittii yerde bir açklk oluturtarak ve bunu da bir tpayla kapatarak her hangi bir tkanmaya kar borular temizlemek amacyla bu sistemi kullanmtr eklinde konutu.