Mardin yolu üzerinde bulunan ve antik Roma dönemine ait Zerzevan Kalesinde 2014 ylnda balayan ve geçen yl ara verilen kaz çalmalarna bu yl yeniden baland. Roma dönemine ait ve doudan gelen ordularn karland nokta olarak dünyaca ün yapan Zerzevan Kalesinde balatlan çalmalarla ilgili bilgi veren Kaz Bakan Dr. Ör. Üyesi Aytaç Cokun, 5 sezondan beri yaplan kazlarda, Roma döneminin doudaki en son askeri garnizonu olduunu söyledi. Kaz çalmalarnda en önemli buluntunun ise tanr Mithras tapna olduunu belirten Dr. Ör. Üyesi Cokun, toplam 400 bin metrekarelik alanda kaz yaplacan ancak çalmalarn u aamada 60 bin metrekarede yapldn söyledi.
ROMANIN DOUDAK SON ASKER GARNZONU
Bu yl 75 kiilik bir ekiple kaz çalmalarna baladklarn ifade eden Cokun, Buras Roma askeri snr garnizonu. Önemli stratejik bir nokta. Doudan gelen ordular karlayan bir merkez. Roma buraya çok önem vermi. 3 kez yklm ama yeniden inaa edilmi. Burdaki çalmalar 2014te balad 5inci sezonumuz. Bölgenin tarihi ve bölge turizmi açsndan çok önemli merkez dedi.
DÜNYADA BULUNAN SON MTHRAS TAPINAI
Yerli ve yabanclarn en çok Mithras tapnana ilgi gösterdiini anlatan Cokun, imdiye kadar yeralt geçitleri, gizemli ve gizli geçitler, yeralt kiliseleri, askerlerin kald konut ve villalarda çalmalar yaptk. 400 kiilik snak tespit ettik. En önemlisi ise Mithras tapna. Bu tapnan ortaya çkmasnn arndndan yurt içi ve yurt dndan bir çok kii buray görmek için ziyarete geldi. Mithras bütün evreni kontrol ettiine inanlan bir tanr. Bunun tapnaklar yeraltnda. Bütün törenler gizli, ayinler gizli yaplrd. Buraya kabul edilebilmek için belli aamalardan geçmek gerekiyor. Pagan Romannn önemli bir dini ve dine ait tapnak, u andaki Zerzevan Kalesindeki tapnak. Dünyada bulunmu son Mithras tapna ve dou snrndaki tek tapnak, Zerzevan Kalesinde bulunuyor diye konutu.
400 YIL KESNTSZ KULLANILMI
Kültür Turizm Bakanl, Diyarbakr Valilii, Büyükehir Belediyesi, Dicle Üniversitesi ve çnar Kaymakamlnn destekleriyle kazlarn sürdürüldüünü anlatan Cokun, Zerzevan Kalesinde hem yeralt, hem de yürstünde iki ayr ehirin olduuna dikkat çekerek, öyle konutu:
Buras önemli bir yerüstü ehri. Önemli bir askeri garnizon. Bir de yeralt ehri var. Biz hem yeraltnda, hem de yerüstünde çalyoruz. Mithras tapnann tamamn ortaya çkarmay hedefliyoruz bu yl. Mithrasa açlan 2 koridor tespit ettik, buralarda kaz çalmalar yürüteceiz. Bununla birlikte yine yeraltnda yaam alanlar tespit ettik, nekropol mezarlk alan tespit ettik. Buralarda da kaz çalmalar yürütüceiz. En azndan özellikle Mithras tapnann yeralt yaplarndan birini açmay planlyoruz. Elimizde millattan sonra 3üncü yüzyl gibi bir tarih var. Günümüzden bin 800 yl öncesine kadar burda yerleim var. 7inci yüzyla kadar, yani 400 yl kesintisiz kullanlm. Roma için de çok önemli buras. Bizim yaptmz çalmalar, bölge tarihini ve turizminin canlanmas açsndan çok önemli bir yer buras. Büyük bir turizm potansiyeli var burada.
6 AYDA 200 BN K ZYARET ETT
çnar Kaymakam Selami Kaya da, Zerzevan Kalesini, Tozda kalm kakç elmas olarak deerlendirerek, bu tozun temizlenmesi halinde, elmasn ortaya çkacan söyledi. Kaymakam Kaya, Zerzevan Kalesindeki kazlar 2014 ylndan beri büyük bir gayret ve özveriyle yaplyor. Bakanlmzn, valiliimizin ikur marifetiyle buraya verdii destek taktire ayandr. Yava yava titizlikle kazlar yaplarak buradaki tarihi miras ortaya çkarlyor. Dou Romann snr garnizonu olmas hasebiyle çok büyük bir öneme sahip. Diyarbakr ve bölgemizin en önemli tarihi eseri olacak. çünkü buras altn ve elmas kadar deerli. Ocak ayndan beri 200 bin turist ziyaret etti. Bunun önemli bir ksm yurt dndan geldi. Büyük bir ilgi uyandryor Zerzevan Kalesi. Buras Dou Romann son kalesi ayn zamanda bir ehir. Zerzevan kalesi dediimizde sadece askeri anlamda akla gelebilir ama buras büyük bir ehir. Yer üstü, yeralt büyük bir ehir ve büyük bir miras. Zaman içerisinde yaplacak çalmalarla tamam ortaya çkacak ve Diyarbakr ile Türkiyemizin turizmine kazandrlacak. Diyarbakrmzn hakettii ekliyle, turizmiyle, medeniyetlere evsahiplii yapml sfatiyle, terörün bitmesiyle birlikte bu daha da gün yüzüne çkacak. Diyarbakr adeta üstü tozlanm bir elmas, kakç elmas. Bu tozun silinmesiyle elmas ortaya çkacak ve kymeti bilinecek, Diyarbakr ve ülke turizmine kazandrlacak.
TANRI MTHRAS KMDR?
Pers kökenli olan tanr Mithras anlama ve dostluk kavramlarnn tanrsdr, araclk eden anlamna gelir. Mithras güne tanrsdr ve kültü güne tapnmna dayanr. Ayrca n, savan, adaletin ve inancn da simgesidir. M.S. 2. ve 3. yüzylda Roma mparatorluunda oldukça yaygnlamtr. M.S. 4. yüzylda Hristiyanln yaylmasyla birlikte ise önemini kaybetmitir. Mithras dini Romann egemen olduu bütün topraklarda özellikle askerler arasnda oldukça yaygndr. Öretisi dünyann yaratl üzerinedir ve evreni kontrol eden tanr olarak da bilinir. Dinsel törenleri gizlidir ve darya kapaldr. Mithras dinine katlacak kii on iki eziyeti çekmek zorundadr. Sadece erkeklerin kabul edildii bu dine katlanlar yedi aamadan geçmektedirler. Törenler yeraltnda maaralarda ve tapnaklarda gerçekletirilmektedir.