Yine bilirkişi muamması

6 Şubat depreminde iki bloğu yıkılan Diyar Galeria sitesiyle ilgili Diyarbakır’da oluşturulan Deprem Suçları Soruşturma bürosuna gönderilen bilirkişi raporu yetersiz görülerek ek rapor düzenlenmesi istenmişti. Fırat Üniversitesinden 3 kişilik bilirkişi heyetince hazırlanan ek rapor da yeterli görülmedi.

Savcılığın 9 Eylül Üniversitesi rektörlüğünden talepte bulunduktan sonra aynı üniversitenin İnşaat Mühendisliği Fakültesi Yapı Malzeme Ana Bilim Dalı'nda görevli Prof. Dr. Burak Felekoğlu, Prof. Dr. Serdar Aydın, İnşaat Mühendisliği Geoteknik Ana Bilim Dalında görevli Prof. Dr. Ali Hakan Ören, Prof. Dr. Gürkan Özden ile Yapı malzeme Ana Bilim Dalında malzeme Ana Bilim Dalında görevli Doç. Dr. Sadık Cangirgin ile öğretim üyesi Dr. Özgür Bozdağ bilirkişi heyeti olarak tayin edildi. Yemini yaptırılan bilirkişilerden kapsamlı bilimsel rapor hazırlamaları istendi. Bu heyetin aynı zamanda İzmir depreminde de bilirkişi olarak rapor düzenledikleri bildirildi.

YIKIMA ETKİSİ OLAN DEĞİŞİKLİKLERİN TESPİTİ İSTENDİ

Bilirkişi görevlendirme yazısında, mevzuat hükümlerinin dikkate alınarak inceleme yapılması, binanı yıkılmasında etkili olan yapı/inşaat faaliyetlerinin tespiti, binanın yapısında sonradan yapılan ve yıkıma etkisi olan değişikliklerin tespit edilmesi istendi. Binadan alınan örnekler üzerinde inceleme yapılarak bilimsel delillerin/verilerin tespit edilmesi, tespit edilen hususların binanın yıkılmasındaki faktörleri ve yaşanan can kayıpları ile yaralanmalara etkiliyle ilgili ayrıntılı rapor düzenlenmesi istendi.

SAVCILIK YETKİ VERDİ

Görevlendirilen 6 kişilik bilirkişi heyetinin gerektiğinde ilgili kurumlardan Galeria İş merkeziyle ilgili tüm bilgi ve belgeleri almak, olay yerinde inceleme yapmak, binadan bilirkişi raporuna esas teşkil edecek tüm örnekleri almak ve olaya ilişkin şahıslarla görüşme yapma yetkisi de verilerek rapor düzenlenmesi talep edildi.

ELAZIĞ'IN ANA RAPORU DA EK RAPORU DA YETERLİ GÖRÜLMEDİ

Elazığ Fırat Üniversitesi’nin bilirkişi raporunu yetersiz bulan başsavcılık faillerin tespitine yönelik raporun eksik kaldığını belirterek ek rapor istemişti. Savcılık, ek raporu da yeterli bulmadı. Fırat Üniversitesi raporunda, onaylı ilk ruhsat projesi incelendiğinde binaların temel ve taşıyıcı elemanlarında perde beton uygulaması görüldüğü, sonradan değiştirilen projede perde beton uygulaması olmadığı bildirildi.

Enkazdan çıkarılan kolonların incelenmesinde yeterli düzeyde demir kullanıldığı, kolonların bütünlüğünü koruduğu, kesme veya eğilme çatladığı görülmediği ifade edildi.

TESTLER YÖNETMELİK DIŞI

Binaların zeminiyle ilgili iki farklı rapor hazırlandığı, jeoloji mühendisi tarafından hazırlanan ilk raporda zeminin taşıma gücünün D sınıfı mukavemeti zayıf zemin olduğu, laboratuarda yapılan beton basınç testlerinde, binada kullanılan betonun yönetmenlikte zorunlu kılınan basınç alt sınır değerinin altında kaldığı kaydedildi.

Beton numunelerinin yapım yılı şartnamesine göre düşük ve yetersiz olduğu ifade edildi. Ek raporda binanın D bloğunun bir bölümünün yıkıldığı, bir bölümünün ise yıkılmadığı, bunun da yanlış projelendirme hatasından kaynaklandığı belirtildi. Kolonların zeminden bir bütün olarak hasar görmeden ayrılmasının yanlış projelendirme sonucu olduğu anlatıldı.

DUVARIN TAŞIYICI ÖZELLİĞİ YOK

Kolon kesildiği ileri sürülen işyerlerinde bazı duvarların yıkıldığı, duvarların taşıyıcı özelliği bulunmadığı, ancak olası bir depremde binanın zayıflatılması anlamına geldiği kaydedildi. Enkaz haline gelmiş bir binada kolon kesildiği iddialarının tespit edilmesinin teknik olarak mümkün olmadığı belirtildi.

Eldeki verilen ışığında yapılan tespitlere göre kolon kestiği ileri sürülen spor merkezinde kolonların kesilmekten ziyade tıraşlanmış olabileceği ihtimali bulunduğu ifade edildi.

150 METREKARELİK DÜKKÂN 1000 METREYE

150 metrekarelik alanda işyeri açma ruhsatı alındıktan sonra bitişik dükkânların duvarlarının yıkılarak 1000 metrekarelik alan oluşturulduğu, zayıf kat oluşturularak binanın yıkılma nedenlerinden biri olduğu sonucuna varılmıştı. Galeria altındaki spor merkezine ait yüzme havuzundan sızan suyun da temele akışından dolayı yapının zarar gördüğü bildirildi.

FİRMADA, RESMİ KURUMLARDA SORUMLU

Ek raporda, perde beton uygulamasının yönetmeliğe zorunlu olarak konulmamasından dolayı yönetmeliği hazırlayan kurumun sorumluluk oranının yüzde 15 olduğu, yapının mimari, statik, betonarme hesaplarını yapan proje sorumluları ile yapan ve projeyi onaylayanların yanlış uygulama nedeniyle sorumluluk oranının yüzde 20 olduğu ifade edildi.

Beton karot örnekleri ve test sonuçlarının depreme karşı yetersiz mukavemette olduğu için müteahhit firma, şantiye şefi ve bina fenni mesulünün sorumluluğunun da yüzde 20 olduğu kaydedildi.

Galeria sitesinin zemin kontrollerini yapan, vize veren, imar izni veren, projelerini kontrol edip onaylayan, sonradan değiştirilen bölümlere ait değişiklikleri kabul eden makamların, ayrıca binaya çok yakın yerde gerekli zemin önlemlerinin alınmasını ikaz etmeyen belediye yetkililerinin yüzde 15 kusurlu olduğu belirtildi.

Bina altındaki işyerlerinin statik ve mimari revizyonlar yaparak zayıf kat oluşturan işyeri sahipleri ile bina ve bina altındaki AVM yönetiminin bu tür değişikliklere izin verdikleri için ve vatandaşların tahliyesine yardımcı olacak binadan AVM'ye açılan giriş kapılarının kapatılarak çok sayıda kişinin hayatını kaybetmesi nedeniyle yüzde 20 sorumlu oldukları bildirildi.

Galeria bitişiğinde temel kazılan plazalarla ilgili zemin güvenliği alınmadığı için projeyi uygulayan yapı denetim firmasının da yüzde 10 kusurlu olduğu ifade edildi.

Kaynak: Diyarbakır Söz