Dijital Miras nedir?

Yaşadığımız dijital çağda zamanımızın büyük bir bölümü çevrimiçi platformlarda geçiyor. Sosyal medya hesapları, bloglar ve diğer çevrimiçi uygulamalar gerçek hayatımızın dijital yansımaları haline geldi. Peki, yaşamımız sona erdiğinde bu platformlara ne olur?  Dijital miras nedir?

Dijital miras nedir? Öldükten sonra sosyal medya hesaplarına ne olur?

Günümüzde sosyal medya, insan yaşamının en önemli bir unsurları ve vazgeçilmezleri arasında yer alıyor. Çoğu insanın sosyal medya ile internete aktardığımız bir “dijital mirası” mevcut.  Peki, Dijital miras nedir? Öldükten sonra sosyal medya hesaplarına ne olacak?

Dijital vasiyet nedir?

Dijital vasiyet, kişinin ölümünden sonra dijital varlıklarının yönetilmesi için hazırlanır. Ve genellikle geleneksel vasiyetnamenin bir parçası olarak düşünülen yasal belge niteliğindedir. Bu vasiyet, sosyal medya hesapları, çevrimiçi banka hesapları, e-posta hesapları ve diğer farklı dijital içerikler gibi varlıkların nasıl ele alınacağını belirler.

Öldükten sonra sosyal medya hesaplarımıza ne olur?

Günümüzde, yakınlarını kaybeden ve onların kullandıkları sosyal medya hesapları ile ne yapacağını bilemeyen insanlar var. Ayrıca bu noktada oldukça ciddi duygusal travmalar yaşayan pek çok insan da mevcut. Yani bir kullanıcı öldüğünde, dijital mirasına ne olacağı konusu büyük bir önem taşıyor.

Çoğu zaman sosyal medya hesapları, bir aile yakını ilgili platformda kişinin vefatını haber verene kadar çevrimiçi kalıyor. Bazı sosyal medya platformları vefat eden kişinin yakınlarına, vefat edenin hesabını kapatma seçeneğini de sunuyor.
Facebook ve Instagram’ın sahibi Meta, bir kullanıcının ölüm belgesi kendilerine iletildiğinde ilgili hesabı kaldırıyor ya da hesabı donduruyor.
Bu yönteme “hesap anıtlaştırma” adı veriliyor. Ölen kişinin yakınları sayfada fotoğraflar ve anılar paylaşabiliyor. Bu yöntemde kullanıcının isminin yanına “anısına” ifadesi yazılıyor. Eğer profil sahibi hayattayken resmi bir izin vermemişse bu hesap başkaları tarafından yönetilemiyor. Profilin kaldırılması da talep edilemiyor. Anıt olan hesaplar, platformdaki diğer kullanıcıların, yani “tanıyor olabileceğiniz kişiler” listesinde yer almıyor. 

Google, bir hesabın belli bir süre boyunca aktif olmaması durumunda ne olacağına karar vermeleri için kullanıcılarına farklı seçenekler sunuyor. Bu durumda, ölen kişinin yakınları Gmail, YouTube ve Google Resimler gibi uygulamalardaki dijital mirası üzerinde söz sahibi olabiliyor.

X (Twitter) ise vefat eden kişinin profilini “anı” hesabına dönüştürmeye izin vermiyor. X’te tek seçenek hesabın tamamen kaldırılması...

Dijital vasiyet nasıl hazırlanır?

BBC Türkçe'nin haberine göre; Siber suçlar üzerine çalışan bir kişi, ölen kişilerin fotoğraf, veri ve diğer içeriklerinin yanlış ellere geçebileceği uyarısında bulunuyor. Suçlular, belli hesapların verilerini indirebiliyor veya tüm hesabı ele geçirebiliyor.

Ölen kişinin adı ile açılan sahte hesaplarda, verileri videolar ve fotoğraflar kullanılarak, o kişinin öldüğünden haberi olmayan yakınlarına mesaj atılıyor. Sahte hesap açanlar, yakınlardan para almaya çalışıyor.
İngiltere'de, Dijital Miras Derneği'nin kurucusu James Morris, herkese uygulama verilerinin yedeğini almasını öneriyor. Facebook'ta bütün bir fotoğraf ve video arşivini indirmek ve herhangi bir aile bireyine bunları iletmek mümkün.
Morris, eğer bir gün ölümcül bir hastalığı olduğunu öğrenirse ne yapacağını şu şekilde açıklıyor:
"Eğer Facebook'ta hesabı olan bir çocuğum yoksa, önce videolarımı ve fotoğraflarımı indiririm, özel mesajlarımı silerim, sonra da beğendiğim fotoğraflarımı bir yerde toplarım ve her biri için kısa bir yazı veya hikaye yazarım."
Dijital miras ve sosyal medya mirası yazmanın kritik olduğunu belirten Morris, "Sosyal medya platformları sonuçta şirket ve bu platformların sizin dijital mirasınıza bekçilik etme gibi bir sorumlulukları bulunmuyor." diyor.
Sosyal platformların, vefat durumunda sunduğu seçenekleri kamuyla paylaşarak aile bireylerinin işini kolaylaştırmasının önemine dikkat çeken Morris, "Herkes bu yöntemlerden haberdar değil" diye de ekliyor.

Kaynak: Diyarbakır Söz