HAYRET BİŞEYSİN
İstanbul’da hukuk fakültesi son sınıftayım.
Sudan’dan hukuk okumak için ülkemize gelen, Muhammet ile tanışma fırsatı bulmuştum.
Çok meraklıydı.Ankara’da Türkçe dil eğitimi almıştı.
Sürekli olarak bana sorular soruyordu.
Bir gün:
“Mustafa abi,herkes birbirine hayret bir şeysin diyor.Bu hayret bişey iyibir şey mi,kötü bir şey mi?”diye sordu.
O zamana kadar bu cümleye fazla dikkat etmemiştim.Ama, doğru söylüyordu.Bir kişiye :
“Hayret bir şeysin denir mi?”
İnsan korkar,sevinir,ağlar,hayrete düşer ama insan “hayret” olabilir mi?Mesela bir insana çok hayretsin denir mi?
“Hayret “içine düşülen bir durum.
Kişinin dış dünyayla ilgili olarak içine düştüğü bir psikolojik durumu deyimler.
Gördüğünüz bir olaya,kişiye,bşir nesneye “hayret” edersiniz, “şaşırırsınız” ama kişi hayret bir şey olmaz.
***
Haberlere bakıyorsunuz,başbakan,bakan,profesör,sporcu açıklama yapıyor.
Spiker “savundu” diyor.Mesela,Başbakan Suriye vatandaşlarının kardeşlerimiz olduğunu savundu”,kim kardeşi olmadığı suçlamasını yaptı da,başbakan savunma zorunda kaldı ki?
Bunun yerine “açıkladı,ifade etti,konuştu..”daha doğru olmaz mı?
Savunma ancak,bir iddiaya,suçlamaya,soruşturmaya,isnada karşı yapılır.Bunları çürütmeye çalışırsınız.
***
Birgün,bir meslektaşımız ile konuşurken ,bir bayan savcıdan bahsederken “savcıye hanım” ifadesini duymuştum.Şaşırmıştım.herhalde,"hakime” nin karşılığı olarak “savcıye”terimini kullanmıştı.
Çok tuhafıma gitmişti.
Bundan sonra,“Doktere”, “Mühendise”, “Dişçiye” ye sözcüklerine rastlarsak şaşırmayalım.
***
Yine haberlerde spiker açıklama yapıyor:
“Yapılan operasyonda 10 kişi gözlem altına alındı”
Ben de merak ettim.Neden “gözlem” yapıyorlar diye?Bilimsel bir deney için mi?Yoo hayır,bu bizim bildiğimiz,gözaltı tedbiriymiş.
Gözlem altına alınmak ne demek?Bir kere hukuki bir kavram olmadığı ortada.
Zira kişi,gözaltına alınır,tutuklanır,hapse atılır.Ama kişi, gözlem altına alınmaz.
Yani “gözlem” faaliyetlerin bütünüdür.Kişiler “gözlem altına alınamaz”,çünkü gözlemcinin yaptığı iş yalnızca “gözlemek” tir. “Kişi gözlenir,gözetim altına alınır,gözaltına alınır”.
Ama “gözlem altına alınmaz”
En azından hukukta.
***
Vatandaş soruyor:
“Cebinizi kullanabilir miyim?”
“Üzgünüm,cebim delik!” herhalde niyeti cep telefonunu kullanmaktı.
***
Dilin kullanımı çok önemlidir.
Zaten,Türkçenin artık yabancı kelime ve deyimlerle doldurulduğu bir ortamda artık “tarzanca” konuşacağız herhalde.
Dizileri bir izleyin,dilin ne kadar kötü kullanıldığına şahit olacaksınız.
Haa,sahi RTÜK diye bir kurum vardı değil mi?
