Dünyanın en meşhur karpuzu Diyarbakır karpuzu pazara giriyor

Dünyanın en meşhur karpuzu unvanına sahip olan Diyarbakır karpuzunda hasat başladı. Ergani ilçesinin kırsal Yolköprü Mahallesi’nde hasadı yapılan karpuzlar tırlara yüklenip batı illeri ve birçok ülkeye gönderiliyor. Diyarbakır Valiliğince düzenlenen karpuz hasadı etkinliğine Vali ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Ali İhsan Su, Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Abdullah Çiftçi, Tarım ve Orman İl Müdürü Mustafa Ertan Atalar, AK Parti Diyarbakır İl Başkanı Muhammet Şerif Aydın, kamu kurum müdürleri ve çiftçiler katıldı. Hasat etkinliğinde kestiği bir karpuzu inceleyen Vali Su, daha sonra üreticilerle bir araya geldi. Arazide gazetecilere açıklamalarda bulunan Su, Diyarbakır’ın hububat, arpa, pamukta önemli bir konuma sahip olduğunu belirtti.

Kentin her sektörde önemli bir potansiyele sahip olduğunu söyleyen Vali Su, "Tarım sektöründe de ciddi bir potansiyele sahip. Hububat, arpa, pamuk ekimi gibi konularda önemli bir potansiyele sahibiz. Aynı zamanda ceviz, üzüm, fıstık gibi ürünlere sahibiz. Bugün hasadını gerçekleştireceğimiz karpuz yetiştiriciliğinde de önemli bir potansiyelde yer alıyoruz. Dünyada karpuz önemli tarım ürünü. Dünyada üretimde 1’inci sırada Çin yer alıyor. Ülkemiz olarak Diyarbakır ise 2’nci sıradadır. Ülkemizin Akdeniz, Marmara, Ege ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde karpuz yetiştiriciliği yapılmaktadır. İlimiz ise bölgemizde en çok üretimi yapan şehir konumunda” dedi.

Diyarbakır’da 2023 yılında 30 bin dekar alan üzerine karpuz ekimi gerçekleştirdiklerini anımsatan Su, “İlimizde karpuz üretiminin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması için Tarım Bakanlığımız çok ciddi yatırımlar gerçekleştiriyor. Bu yıl da önemli bir proje gerçekleştirdik. Çiftçilerimize 115 bin 505 karpuz fidesi dağıtımı gerçekleştirdik. Şimdi o çiftçilerimizin ürünlerini alıyoruz.

Bu proje yaklaşık 1 milyon 155 bin liralık bir projeydi. Bunun yüzde 75’ini çiftçilerimize hibe olarak verdik. Yüzde 25’ini de çiftçi katkısı olarak gerçekleştirdik. Toplamda geçen yıl ülkemizde 690 bin dekar alanda 3 milyon 394 bin ton karpuz üretimi gerçekleştirilmişti. İlimizde de geçen yıl 27 bin dekar alanda 112 bin ton karpuz üretimi gerçekleştirdik. Bu yıl desteklerimizle biraz artırdık bu rakamı, 30 bin dekara çıkardık. 150 bin ton üzerinde üretim gerçekleştirmiş olacağız. Bizim için önemli bir ürün olan karpuz, yaz mevsiminin en önemli serinletici meyvelerinden bir tanesidir. Çiftçilerimizin ellerine sağlık diyorum” diye konuştu.

Diyarbakır karpuzu dünyaca popüler ender tarım ürünlerimizden birisidir. Dicle nehri kenarında çakıllı, kumlu arazilerde yöreye özgü yollarla yetiştirilen bu karpuz çeşidinin Diyarbakır'ın uygun fiyat, toplumsal ve folklar yaşantısında kıymetli bir yeri almaktadır. Diyarbakır karpuzunu tanınmış eden en mühim nitelikleri irilik ve lezzet halkı amaçlı mühim bir toplumsal ve uygun fiyat değeri vardır.

Diyarbakır ili toplamında sebze sahası 25,273 ha. Dır. Bu meydanda üretilen toplamında sebze ölçüsü 514.000 ton' dur. Bu toplamında sebze üretim miktarının içerisinde karpuz imalatının hissesi ise 276.000 ton' dur. Bu karpuz imalatının kocaman bir çoğunluğunu da Diyarbakır karpuzu oluşturmaktadır. Her ürünümüz meydana geldiği benzeri Diyarbakır karpuzunun da kendine özgü nitelikleri vardır. İlk göze çarpan özelliği iriliğidir. İkinci özelliği ise lezzetli oluşudur. Fakat son zamanlarda bu lezzetini yitirmiştir. Diyarbakır karpuzunun eskiden var meydana gelen bu lezzetini yörede hâlâ söylenmekte meydana gelen şu maniden de tanımlamak olasıdır. Diyarbakır karpuzu, karpuz kuyusu ismi verilen yerlerde yetiştirilmektedir. Bu kuyular Nisan-Mayıs aylarında Dicle nehrinin çekilmesinden ardından olan nehir yatağında açılmaktadır. Yaptığımız analiz gezilerinde gördük ki üreticilerin nehrin çekilmesiyle olan araziyi paylaşmaları da yerleşik bir rejim dahilinde olmaktadır. Nehir çekildikten ardından nehir kenarında arazisi meydana gelen her üretici arazisi doğrultusundaki nehir yatağına sahip olmaktadır. Kocaman karpuz yetiştirmek amaçlı açılan her kuyu, boyu 2m genişliği 60 cm olacak şekilde hazırlanmaktadır. Kuyuların derinliği ise zemin suyuna ulaşılacak derinliğe ilişkili şekilde değişmektedir ve çoğunlukla zemin suyuna 40-60 cm ulaşılmaktadır. Diyarbakır karpuzunun iriliğini bu kuyuların hazırlanmasında kullanılan ahır gübresi (Bu gübrenin bilhassa çift tırnaklı hayvanlardan koyun ya da keçi gübresi olması seçim edilmektedir) lezzetini ise yarasa gübresi vermektedir. Bu emel amaçlı kullanılan yarasa gübresinin de sıkı netice verdiği bilinmektedir. Buradan da anlaşılmaktadır ki organik gübrelemenin Diyarbakır karpuzu yetiştiriciliğinde ehemmiyeti büyüktür. Bunun da sebebi; Dicle nehrinin kış aylarında taşıdığı su ölçüsü artınca karpuz yetiştiriciliği yapılmış olan yerlere civarı nehir genişlemekte çekilirken de alıp götürmektedir. Yapılmış olan bu gübreleme sonucu olarak bir tanesi 60-70 kg. Meydana gelen karpuzlar yetiştirilebilmektedir. 35-40 sene civarı öncesinde 50 kilogramlık karpuz gördüğünü yazılarında bizzat belirtmektedir.

DİYARBAKIR KARPUZUNU YETİŞTİRME METODU

Karpuzlarda irilik vasfı enbaşta tür karakteri olmak üzere kısmi olarak de yetiştirme ve bakım koşullarına bağlıdır. Diyarbakır karpuzunun yetiştirme taktiği alışılagelmiş karpuz yetiştiriciliğinden ayrıdır. İri Diyarbakır karpuzları daha öncesinde de belirttiğimiz benzeri Dicle nehrinin çekilmesinden ardından olan kumlu, çakıllı nehir yatağında açılan ve yerine kuyu olarak bilinen yerlerde yetiştirilmektedir. Fakat şunu da vurgulamak gereklidir Diyarbakır'da karpuz ziraatı sadece böyle yapılmamaktadır.

Kaynak: Diyarbakır Söz